Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου:
Άργησα να διαβάσω το μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Οι έμποροι των εθνών». Όταν ήμουν νέος το είχα ξεκινήσει πολλές φορές αλλά με σκανδάλιζαν κάποιες περιγραφές που κάμνει της γυναικείας ομορφιάς, μου είπαν και κάποιοι Εξομολόγοι «μη διαβάζεις τέτοια βιβλία» και το σταματούσα. Πως ν’ αντέξω να διαβάσω την εξομολόγηση της πανέμορφης Αυγούστας, ότι ενώ εξωτερικά έδειχνε θλιμμένη που την έκλεψε από τον άντρα της ο Βενετσιάνος Ευπατρίδης, βαθιά η καρδιά της σκιρτούσε από ερωτική αγαλλίαση !
Έλεος πια με την τακτική που έχουμε πολλοί Χριστιανοί να μας καθοδηγούν σε όλα οι Εξομολόγοι ! Και όταν λέω σε όλα δεν εννοώ μόνο θέματα αμαρτιών, αλλά στα πάντα. Γι αυτό δεν ωριμάζουμε ποτέ πολλοί που είμαστε της Εκκλησίας. Μη τυχόν και ταλαιπωρηθούμε λίγο από εσωτερικά μπερδέματα, μη πονέσουμε από αδιέξοδα … Τρέξιμο στον Εξομολόγο να μας πει τι θα κάνουμε. Έλεγε η πριν ένα χρόνο αγιοκαταταχθείσα σοφή αγία Γαβριηλία : «Ο καλός Εξομολόγος δεν θα σου πει ποτέ τι να κάνεις. Θα σου πει, πήγαινε παιδί μου και κάνε ότι σε φωτίσει ο Θεός». Κι μεις έχουμε ζαλίσει τους Εξομολόγους για χωράφια, για σπίτια, για κλιματιστικά και εγώ δεν ξέρω τί άλλο.
Κόλλησε το μυαλό μου σε μια φράση του Παπαδιαμάντη : «Αλήθεια είναι αυτό που ομολογείς στον εαυτό σου». Δηλαδή με απλά λόγια, η πραγματικότητα της ζωής είναι ότι την αλήθεια τολμάμε να την πούμε μόνο στον εαυτό μας και σε κανέναν άλλο. Ο Ιερομόναχος που άκουγε την εξομολόγηση της Αυγούστας στο μυθιστόρημα, δεν πίστευε ότι αυτή η γυναίκα τολμούσε να εξομολογείται με τόση ειλικρίνεια. Ήταν γέρος ο Ιερομόναχος και είχε εξομολογήσει εκατοντάδες γυναίκες, και όμως καμιά δεν είχε τολμήσει να πει όλη την αλήθεια που υπήρχε στην καρδιά της.
«Αλήθεια είναι αυτό που ομολογείς στον εαυτό σου». Μήπως διαφωνείτε με την άποψη του Παπαδιαμάντη ; Πόσοι από εμάς τολμάνε να φανερώσουν στην γυναίκα τους ότι κρύβουν στην καρδιά τους ; Πόσοι από εμάς αυτά που διηγιόμαστε στους συναδέλφους μας στον χώρο εργασίας μας, τα παρουσιάζουμε ακριβώς όπως έγιναν ; Μα το ξέρω, επειδή και εγώ αυτό κάνω.
«Αλήθεια είναι αυτό που ομολογείς στον εαυτό σου». Έχω διαβάσει σε βιβλία Παιδαγωγικής παραδείγματα για το πώς χειρίστηκαν οι συγγραφείς προβληματικές περιπτώσεις μαθητών και είχαν επιτυχία. Δεν πιστεύω ότι λένε όλη την αλήθεια. Έχω διαβάσει σε βιβλία μάρκετινγκ μεθόδους που εφαρμόστηκαν και οι επιχειρήσεις ανθίσανε. Δεν πιστεύω ότι λένε όλη την αλήθεια. Έχω διαβάσει σε θρησκευτικά βιβλία τρόπους που αγωνίστηκαν και ωφελήθηκε η ψυχή τους. Δεν πιστεύω ότι λένε όλη την αλήθεια.
Πιστεύω ότι αυτά που λέγονται είναι όλη η αλήθεια όταν λέγονται από αγίους. Όταν άκουγα με τ’ αυτιά μου τον μακαριστό Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας να διηγείται για μια γυναίκα που πέθανε και αναστήθηκε για να εξομολογηθεί μια έκτρωση που είχε κάνει και μετά ξαναπέθανε, πιστεύω ότι ήταν αλήθεια. Όταν έλεγε ο άγιος Παΐσιος περιστατικά για το πώς αγωνίστηκαν κάποιοι άνθρωποι, πιστεύω ότι ήταν αλήθεια. Όταν διηγιόταν ο άγιος Πορφύριος την υπεράνθρωπη υπακοή που έκαμνε μικρό παιδί στους Γεροντάδες του, πιστεύω ότι ήταν αλήθεια.
Επειδή λοιπόν «Αλήθεια είναι αυτό που ομολογείς στον εαυτό σου» πρέπει οπωσδήποτε να μας γίνουν βίωμα τα παρακάτω λόγια του μεγάλου Στέλιου Καζαντζίδη. Εγώ άργησα πολύ να μάθω αυτό το μάθημα και γι αυτό δυστυχώς λύπησα αρκετές φορές δικούς μου ανθρώπους.
Κι αν γελάω είναι ψέμα, / η καρδιά μου στάζει αίμα
Σαν θεατρίνος χαίρομαι / και ψεύτικα γελάω / Μέσα στα στήθια καίγομαι / μα δεν το μαρτυράω
