Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου “Οικισμοί Δήμου Κοζάνης”
Σελίδες 226 Έτος έκδοσης 2022
Γενικά: Βρίσκεται δυτικά της λίμνης του Πολυφύτου, σε υψόμετρο 370 μ. με κτήματα προσοδοφόρα σε δημητριακά στη διαδρομή Κοζάνη, Πετρανά, Βαθύλακκος, Αμυγδαλέα, Ανατολή.
Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Ελίμειας. Μαζί με τους οικισμούς Αμυγδαλέα και Σταυρωτή αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Αμυγδαλέας.
Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 71 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν στο Δήμο Κοζάνης η Ανατολή ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 62η θέση.
Εκλογικά: Στον εκλογικό κατάλογο της Υποδιοικήσεως Κοζάνης του 1915 ήταν εγγεγραμμένοι 41 άρρενες εκλογείς άπαντες μουσουλμάνοι.
Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές 30-5-1915 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο ενδέκατον με έδραν το χωρίον Κιτσιλέρ (Βαθύλακκος) ένθα θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Κιουτσούκ Τεκελέρ (Ανατολή), Μπουγιούκ Τεκελέρ (Αμυγδαλέα), Γιανουσλού (Ν. Σιγή), Χατζήρανη (Μεσιανή), Μπιτσελή (Κουβούκλια), Χατζομουρλού (Ροδίτης), Ακσακλή (Λεύκαρα), συνοικίαι Ορτουλάρ, Χατζηϊσελέρ, Μεντισλή, Κιρτζιλέρ Κοφουλάρ, Δαουτλή, τόπον δε ψηφοφορίας ορίζομεν το Μουσουλμανικόν τέμενος (Αποστόλου Βασίλη Δ.Μ 1912-15).
Εκπαίδευση: Σύμφωνα με την εφημερίδα της κυβερνήσεως 25 Ιανουαρίου 1936 ιδρύονται τα μονοτάξια σχολεία Νεράιδας, Κιουτσούκ Τεκελέρ (17/2/36 Εποπτικό Συμβούλιο).
Διδακτήριο νεόδμητο τύπου μονοταξίου, κατεσκευάσθη υπό της κοινότητος. Μαθητές 24. Η Στ΄ τάξη δεν έχει μαθητές διότι το σχολείο ιδρύθηκε το 1936 (6/5/1939).
Διδακτήριο μονοτάξιο, νεόδμητο, περιβάλλεται υπό γηπέδου ενός στρέμματος, άνευ περιφράξεως. Ένεκα τούτου σταθμεύουν τα παντός είδους ζώα μεταβάλλοντα εις κοπρώνα τον Σχολικόν τούτο χώρον. Το σχολείο δεν κέκτηται τον απαιτούμενο αριθμό θρανίων. Μαθητές ανέρχονται στους 32. Υπάρχουν καινουργείς γεωγραφικοί και ιστορικοί χάρτες και μια σειρά ηρώων και καινής Διαθήκης (7/10/1941).
Διδασκάλισσα: Λιούτσια Ευαγγελία εκ Κοζάνης, 1909, πτυχιούχος 3/ξίου διδασκαλείου (Ανατολή).
Ιερά: Ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Κοινοτικά: Ο οικισμός Κιουτσούκ Τεκελέρ στις 31/12/1918 προσαρτάται στην κοινότητα Μπιγούκ Τεκελέρ. Στις 16/10/1940 το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Μικρόν Τεκελέρ και στις 10/10/1955 μετονομάζεται σε Ανατολή. Στις 4/12/1997 προσαρτάται στο Δήμο Ελίμειας και στις 7/6/2010 στο δήμο Κοζάνης.
Προσφυγικά: Από ονομαστική κατάσταση οικογενειών του συνοικισμού Κουτσούκ-Τεκελέρ για παραλαβή κλινοσκεπασμάτων που συντάχθηκε στις 10-6-24 από επιτροπή προσφύγων (Θεόφιλος Μαλακός, Ιωάννης Χατζηνικολάου) λαμβάνουμε τις παρακάτω πληροφορίες. Οι οικογένειες ήταν 36 με σύνολο ατόμων 141. Τόπος καταγωγής ήταν: Προύσα 2, Παχή Τσιφλίκ 32, Νικομήδεια 1, Αβδά Παζάρ 20, Κιρκιντζί 84, Σμύρνη 1 (60/1599).
Ο προϊστάμενος του Εποικισμού Κοζάνης αναφέρει ότι οι εγκατεστημένοι πρόσφυγες στις 2/10/1928 ήταν πόντιοι 29 (ΔΑΠ ΣΑΕ 58, ΑΒΕ 22).
Πληθυσμός:1913=160.1920=186.1928=142.1940=167. 1951=187. 1961=169. 1971=30. 1981=69. 1991=33. 2001=46. 2011=26.
