Αν και από μικρό παιδί διάβαζα σε βιβλία και άκουγα από Ιεροκήρυκες αναφορές σε λόγια του Χρυσοστόμου, όλα αφορούσαν πνευματικά θέματα. Τώρα που διαβάζω απ’ ευθείας τον Χρυσόστομο, βλέπω ότι λέει και πολλά για θέματα καθημερινής διαβίωσης. Κάποιοι Γέροντες θεωρούν ότι ο Χρυσόστομος είναι ο μεγαλύτερος άγιος μετά τον Απόστολο Παύλο.
Για παράδειγμα στην ομιλία του για τον Αδάμ και της Εύα λέει : «Σας επιτρέπω (στον Αδάμ και την Εύα) την απόλαυση των καρπών όλων των δέντρων, σας δίνω εντολή από ένα δέντρο μόνο να μη φάτε. Αλλά ορίζω και μεγάλη τιμωρία, ώστε με τον φόβο να φυλάξετε την εντολή που σας έδωσα. Κάνει ο Θεός ακριβώς το ίδιο όπως ένας φιλότιμος οικοδεσπότης ο οποίος επιτρέπει σε κάποιον να κατοικεί σε ένα δικό του σπίτι, αλλά για να μην κινδυνεύει να του το πάρει, του κάνει συμφωνητικό για ένα ελάχιστο, συμβολικό ενοίκιο. Έτσι και ο φιλάνθρωπος Οικοδεσπότης, ο Θεός, χάρισε στον άνθρωπο την απόλαυση των πάντων στον παράδεισο, πρόσταξε μόνο να απέχουν από το ένα δέντρο, για να θυμάται ότι έχει Κύριο στον οποίο οφείλει να υπακούει».
Δηλαδή ο Χρυσόστομος αναφέρεται στο δικαίωμα της χρησικτησίας. Για να μη νομίζετε ότι και σήμερα δεν χάνονται σπίτια και κτήματα από χρησικτησία θα σας πω ένα που έτυχε να γνωρίζω : Ο πεθερός ενός συναδέλφου, ο οποίος κατοικεί σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Πιερίας, πριν πολλά χρόνια, επειδή τα παιδιά του ήταν μικρά και δεν χρειαζόταν προς το παρόν κάποιο σπίτι που είχε, από φιλανθρωπία επέτρεψε να κατοικεί στο σπίτι μια φτωχή οικογένεια. Δεν είχε όμως την σύνεση να κάνει αυτό που λέει ο Χρυσόστομος δηλαδή να του κάνει συμφωνητικό με ένα ελάχιστο, συμβολικό ενοίκιο. Έτσι όταν μετά από χρόνια τα παιδιά του μεγάλωσαν και ήθελε να τους δώσει το σπίτι, η άλλη οικογένεια αρνήθηκε να φύγει επικαλούμενη το δικαίωμα της χρησικτησίας και ο άνθρωπος έχασε το σπίτι του.
Στην ομιλία του στον 8ο ψαλμό ο Χρυσόστομος στάθηκε αρκετά στα λόγια : «καὶ κατέστησας αὐτὸν ἐπὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου· πάντα ὑπέταξας ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ, πρόβατα, καὶ βόας ἁπάσας, ἔτι δὲ καὶ τὰ κτήνη τοῦ πεδίου, τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τοὺς ἰχθύας τῆς θαλάσσης, τὰ διαπορευόμενα τρίβους θαλασσῶν. Κύριε ὁ Κύριος ἡμῶν, ὡς θαυμαστὸν τὸ ὄνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ!».
Ερμηνεύοντας ο Χρυσόστομος τα παραπάνω λόγια του ψαλμού είπε αρκετά για ποιο λόγο ο Θεός επέτρεψε να υπάρχουν τα άγρια ζώα. Στον παράδεισο όλα τα ζώα ήταν ήμερα, τα λιοντάρια, οι αρκούδες, οι λύκοι, όλα ανεξαιρέτως. Ο Θεός αν ήθελε και μετά την έξοδο του Αδάμ και της Εύας από τον παράδεισο μπορούσε να το συνεχίσει. Όμως ο Θεός άφησε να είναι ήμερα μόνο τα ζώα που χρησιμοποιούμε στις εργασίες μας, και όχι τα υπόλοιπα. Όσο και να μη χωράει στο μυαλό μας, ο Θεός είτε κάμνει είτε επιτρέπει κάτι να συμβεί, είναι από φιλανθρωπία, επειδή είναι από την φύση του αγαθός. Γι αυτό πρέπει για όλα, μα για όλα ανεξαιρέτως, να τον ευχαριστούμε. Να θυμίσω στην νεκρώσιμη ακολουθία το τροπάριο «δεύτε τελευταίον ασπασμόν δώμεν αδελφοί τω θανόντι ευχαριστούντες Θεώ …».
Ανάμεσα στα λόγια του στην ερμηνεία του ψαλμού με άφησαν έκπληκτο τα εξής : «Ανέμιξε τινα και δυσκολίαν τη χρήσει του βίου, και ούτε πάντα μετά καμάτου, ούτε πάντα άνευ καμάτου καρπούσθαι αυτόν είασεν, αλλά τα μεν προς χρείαν πόνου χωρίς και ιδρώτων αφήκεν αυτόν έχειν, τα δε προς τρυφήν μετά πόνου και ιδρώτος, βουλόμενος και ταύτην ημίν υποτέμνεσθαι την πολλήν άδειαν».
Μετάφραση : Ανέμιξε και κάποια δυσκολία στην προσπάθεια ρύθμισης των βιωτικών του αναγκών (του ανθρώπου), και δεν τον άφησε ούτε όλα να τα καταφέρνει με δυσκολία, ούτε όλα χωρίς δυσκολία, αλλά τα εντελώς απαραίτητα για την ζωή του άφησε να τα αποκτάει χωρίς κόπο και ιδρώτα, ενώ εκείνα που είναι για καλοπέραση να τα αποκτάει με κόπο και ιδρώτα, επειδή δεν θέλει να ζούμε με πολλή καλοπέραση.
Καταλάβατε τι λέει ο Χρυσόστομος ; Να το ξαναπώ. Στην καθημερινή μας ζωή τα εντελώς απαραίτητα τα αποκτάμε χωρίς κόπο και ιδρώτα. Ναι, αλλά ποια είναι τα εντελώς απαραίτητα για να ζήσουμε ; Το λέει ο μέγας Απόστολος Παύλος : «ἔχοντες δὲ διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄Τιμ.6,8). Δηλαδή να είμαστε ευχαριστημένοι αν έχουμε σήμερα φαγητό να φάμε και ρούχα να ντυθούμε ! Όλα τα επιπλέον θεωρούνται καλοπέραση.
Βέβαια θα πουν κάποιοι : «στην Ορθόδοξη Εκκλησία σίγουρα είσαστε τρελοί, αφού πιστεύετε ότι πρέπει να είμαστε κι ευχαριστημένοι επειδή έχουμε σήμερα φαγητό να φάμε και ρούχα να ντυθούμε. Αλλά ακόμα κι αυτά δεν τα έχουν κάποιοι άνθρωποι, όπως στην Αφρική που πολλά παιδιά πεθαίνουν από την πείνα».
Μου θυμίσατε μια ιστορία : «Ένα ορφανό παιδί πίστευε στον Θεό, αλλά δεν είχε ούτε παπούτσια να φορέσει και γύριζε ξυπόλυτο. Οπότε ένας άθεος του λέει. Βρε αν υπήρχε ο Θεός, δεν θα σου έπαιρνε παπούτσια να φορέσεις ; Και το παιδί του απαντάει. Νομίζω λέει σε κάποιον να μου πάρει παπούτσια, αλλά αυτός το ξεχνάει». Δηλαδή όλα αυτά που σπαταλάμε εμείς σε άχρηστα πράγματα, ήταν το φαγητό και τα ρούχα των ανθρώπων που τα είχαν ανάγκη.
Μα θα πει κάποιος, τόσο εύκολο είναι να εξασφαλίσουμε έστω το καθημερινό φαγητό και την ενδυμασία μας ; Νομίζω ότι ακόμα και στο μεροκάματο να δουλεύουμε η απάντηση είναι ναι, εύκολο είναι. Μήπως όμως δεν έχουμε να φάμε και δεν πηγαίνουμε ούτε στο μεροκάματο ; Το μεροκάματο στα χωράφια φρόντισαν οι Αλβανοί εργάτες και το πήγαν το λιγότερο 50 ευρώ. Πέστε μου, σε πόσους από το ένα εκατομμύριο Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό για εργασία, τους μένουν την ημέρα καθαρά χρήματα 50 ευρώ ; Λέω καθαρά, επειδή εδώ θα έμεναν και θα έτρωγαν στο σπίτι τους, ενώ εκεί την στέγη και το φαγητό τα χρυσοπληρώνουν.
Ποιοι σοσιαλισμοί, κομμουνισμοί, ανθρωπισμοί, φιλελευθερισμοί (του κ. Μητσοτάκη), μπορούν να φτάσουν το μεγαλείο που υπήρχε στην πρώτη Εκκλησία του Χριστού ; Διαβάζουμε στις Πράξεις των Αποστόλων κεφάλαιο 4ο : «Τοῦ δὲ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ καρδία καὶ ἡ ψυχὴ μία, καὶ οὐδὲ εἷς τι τῶν ὑπαρχόντων αὐτῷ ἔλεγεν ἴδιον εἶναι, ἀλλ᾿ ἦν αὐτοῖς ἅπαντα κοινά. καὶ μεγάλῃ δυνάμει ἀπεδίδουν τὸ μαρτύριον οἱ ἀπόστολοι τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ, χάρις τε μεγάλη ἦν ἐπὶ πάντας αὐτούς. οὐδὲ γὰρ ἐνδεής τις ὑπῆρχεν ἐν αὐτοῖς· ὅσοι γὰρ κτήτορες χωρίων ἢ οἰκιῶν ὑπῆρχον, πωλοῦντες ἔφερον τὰς τιμὰς τῶν πιπρασκομένων καὶ ἐτίθουν παρὰ τοὺς πόδας τῶν ἀποστόλων· διεδίδετο δὲ ἑκάστῳ καθότι ἄν τις χρείαν εἶχεν». Δηλαδή ικανοποιούνταν όλες οι ανάγκες των πιστών, οι πραγματικές εννοείται, όχι οι δήθεν ανάγκες που έχουμε σήμερα.
Μήπως στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες πήραμε την ζωή μας λάθος ; Μήπως ζούμε τον βραχνά του πλουτισμού και δεν το έχουμε καταλάβει ; Ναι αλλά λέει ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Τιμόθεον κεφάλαιο 6ο : «οἱ δὲ βουλόμενοι πλουτεῖν ἐμπίπτουσιν εἰς πειρασμὸν καὶ παγίδα καὶ ἐπιθυμίας πολλὰς ἀνοήτους καὶ βλαβεράς, αἵτινες βυθίζουσι τοὺς ἀνθρώπους εἰς ὄλεθρον καὶ ἀπώλειαν. ρίζα γὰρ πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία, ἧς τινες ὀρεγόμενοι ἀπεπλανήθησαν ἀπὸ τῆς πίστεως καὶ ἑαυτοὺς περιέπειραν ὀδύναις πολλαῖς». Θυμάστε που πολλοί από εμάς θελήσαμε να πλουτίσουμε με το Χρηματιστήριο επί κ. Σημίτη και χάσαμε και τα λίγα που είχαμε ;
Οι χώρες που συνέχεια εδώ κι εκεί ανάβουν πολέμους ή που για χρόνια πολλά είχαν αποικίες, το έκαμναν επειδή οι λαοί τους δεν είχαν να φάνε και να ντυθούν ; Όμορφα το περιέγραψε ο Στέλιος Καζαντζίδης στο τελευταίο τραγούδι του : «Φονιάδες μονοπώλια / παντού φωτιές ανάβουν, /
μας καίνε, μας δικάζουνε / και την ψυχή μας βγάζουνε / και ζωντανούς μας θάβουν».
