Γελάω όταν μαθητές που δεν ανοίγουν ποτέ βιβλίο και δεν ιδρώνουν για να μάθουν κάτι, κι έτσι είναι άσχετοι στην φυσική, χημεία, βιολογία μου λένε : «Κύριε, θα γράψω 20 στο διαγώνισμα». Εννοείται γράφουν μέχρι 05. Οι μαθητές έχουν μια έφεση να πιστεύουν ότι η επιτυχία θα έρθει μ’ έναν «μαγικό» τρόπο. Να το ξεκαθαρίσω από την αρχή. Θα μιλάμε για «μαγικά» όταν δεν υπάρχει υπομονή, αγωνία, άγχος, προβληματισμός, κούραση.
Μη βιαστείτε να τους κατηγορήσετε. Γιατί συχνά σ’ αυτά τα «μαγικά» πιστεύουμε κι εμείς οι μεγαλύτεροι. Θέλετε παράδειγμα ; «Μαγικά» μέσα στο μέγα μυστήριο της εξομολόγησης.
Κατ’ αρχήν να το ξεκαθαρίσουμε, άλλο μετάνοια και άλλο εξομολόγηση. Μετάνοια είναι αυτό που λέει η λέξη. Έκανα ένα σφάλμα, το κατάλαβα, και δεν το ξανακάνω. Αγωνίζομαι να ζω όπως θέλει ο Θεός και κάθε φορά που λοξοδρομώ από τον σωστό δρόμο, επιστρέφω. Όπως έκανε ο άσωτος γιος της παραβολής του Χριστού. «Εις εαυτόν ελθών» αποφάσισε να επιστρέψει στο σπίτι του πατέρα του.
Εξομολόγηση είναι όταν πηγαίνω στον παπά και του λέω το σφάλμα που έκανα. Αυτό σημαίνει η λέξη αμαρτία, σημαίνει σφάλμα, αστοχία, λάθος. Στον Όμηρο όταν κάποιος δεν βρίσκει τον στόχο με το τόξο του γράφει «αμάρτησε». Εξομολόγηση έκανε η πόρνη γυναίκα που έβρεχε τα πόδια του Χριστού με τα δάκρυά της και της είπε ο Χριστός : «είναι συγχωρημένες οι αμαρτίες σου». Για την ιστορία να πούμε ότι στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού μπορούσαν να δώσουν άφεση αμαρτιών και οι πιστοί που είχαν αγία ζωή. Μετά όμως η Εκκλησία όρισε μόνο οι Ιερείς που έχουν την άδεια του Επισκόπου.
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι άλλο η μετάνοια και άλλο η εξομολόγηση. Και τα δύο είναι απαραίτητα, δεν φτάνει μόνο το ένα. Η μετάνοια μπορεί να γίνεται κάθε στιγμή. Δηλαδή κάθε στιγμή μπορεί να κάμνει η ψυχή στροφή προς τον Θεό, στροφή από το κακό στο καλό. Ακόμα κι ένας που αυτοκτονεί, δεν ξέρεις εκείνα τα δευτερόλεπτα μέχρι να πεθάνει ίσως να μετανόησε.
Δεν φτάνει όμως μόνο να μετανοήσω ή να πω τις αμαρτίες μου μόνος μου στον Θεό, όπως λένε οι Προτεστάντες ή να της πω στον Ιερέα χωρίς να με βλέπει, όπως έχουν καθιερώσει οι Ρωμαιοκαθολικοί. Η Παράδοση της Ορθοδοξίας είναι να τις λέμε στον Ιερέα πρόσωπο προς πρόσωπο και είναι σαν να τις λέμε στον ίδιο τον Θεό. Πάμε στον Ιερέα και λέμε σε απλά ελληνικά τις αμαρτίες μας. Ούτε ποιος έφταιξε και τι έφταιξε, ούτε τι αποφάσεις πήραμε από δω και πέρα, ούτε τίποτα.
Λέμε ξερά τις αμαρτίες μας. Και ο Θεός τις σβήνει, θεωρεί ότι δεν τις κάναμε. Εννοείται όμως ότι θα μας ελκύουν αυτές οι αμαρτίες να τις ξανακάνουμε και στο φιλότιμό μας έγκειται να αγωνιστούμε. Ο Χριστός δεν έλεγε μόνο, «είναι συγχωρημένες οι αμαρτίες σου» αλλά έλεγε και «από δω και πέρα μην αμαρτάνεις».
Στο σημείο αυτό να πω ότι ειδικά οι άντρες αδικούμε τον εαυτό μας. Βλέπετε για εξομολόγηση περιμένουν πολλές γυναίκες και σπάνια κάποιος άντρας. Δεν είναι σωστό. Αφού έχουμε μετανοήσει γι αυτά που κάναμε, γιατί να μην το ολοκληρώσουμε με την εξομολόγηση ;
Εννοείται ότι στην εξομολόγηση ασχολούμαι μόνο με τις αμαρτίες μου. Ούτε για σπίτια, ούτε για χωράφια, για εργασίες, για αυτοκίνητα, για τίποτα, τίποτα άλλο. Τις αμαρτίες μου, συγχωρητική ευχή και δρόμο. Δεν είναι ο Ιερέας ειδικός για όλα, ούτε η ώρα του μυστηρίου της εξομολόγησης είναι για να αποφασίσω τι θα κάνω με ότι με απασχολεί. Βλέπετε η πόρνη δεν είπε στον Χριστό ότι πορνεύει για να ταΐσει τα παιδιά της ή για να πληρώσει το δάνειο του σπιτιού της, ή ότι την κοροϊδεύουν οι γείτονες ; Μόνο συγχώρεση ζήτησε, τίποτα άλλο.
Και ότι συμβουλές μου δώσει ο Ιερέας δεν θα τις εφαρμόσω σαν «μαγικά» που θα μου αλλάξουν την ζωή μου αυτόματα. Θα προβληματιστώ κι εγώ, θα κάνω υπομονή, με αγωνία θα δω πως θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην δική μου ζωή. Να το χωνέψουμε ότι χωρίς να ιδρώσουμε και να πονέσουμε και να κλάψουμε, καμία προκοπή δεν θα δούμε στην ψυχή μας. Για να μη είμαστε κι εμείς σαν τους μαθητές που «με μαγικά» θέλουν να γράψουν 20.
Ο Γέροντας Γεώργιος Αλευράς λέει ότι συχνά πηγαινοερχόμαστε στην εξομολόγηση και νομίζουμε ότι είμαστε έτοιμοι για τον παράδεισο και απλώς κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας. Αφού δεν έχουμε μετανοήσει τι πάμε για εξομολόγηση ; Η μεγάλη μας αμαρτία για την οποία δεν μετανοούμε είναι ότι παραβαίνουμε την πιο σπουδαία εντολή, ν’ αγαπάμε τον Θεό και τους ανθρώπους. Εμείς δεν αγαπάμε κανέναν και τίποτα.
Ο μακαριστός Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας έλεγε ότι για τις σοβαρές αμαρτίες δεν φτάνει μόνο η εξομολόγηση στον Ιερέα. Το είπαμε και τελείωσε ; Για παράδειγμα, μια γυναίκα που έκανε έκτρωση, πέρα από την εξομολόγηση, πρέπει τα μάτια της μέχρι να πεθάνει να γίνουν δυο βρύσες που θα τρέχουν συνέχεια δάκρυα.
Ο ίδιος άγιος Γέροντας έλεγε μια ιστορία : Μια γυναίκα αγαπούσε πολύ την Παναγία και κάθε μέρα διάβαζε τους χαιρετισμούς της. Η γυναίκα είχε κάνει έκτρωση και από την ντροπή της δεν το είχε πει ποτέ στην εξομολόγηση. Πέθανε ξαφνικά και τα δαιμόνια, με τόσο μεγάλη αμαρτία ανεξομολόγητη, απαιτούσαν να πάρουν την ψυχή της. Αυτή όμως επικαλείτο την Παναγία που τόσο αγαπούσε, και η Παναγία μεσίτευσε στον Υιό της να την βοηθήσει.
Επειδή όμως «εν τω Άδη ουκ έστι μετάνοια», ο Χριστός επέτρεψε να επιστραφεί η ψυχή της στο σώμα για να εξομολογηθεί την αμαρτία. Η ταφή της είχε καθυστερήσει επειδή περίμεναν την αδελφή της από την Αυστραλία. Εκεί λοιπόν που την έκλαιγαν μέσα στο φέρετρο, άνοιξε τα μάτια και τρομοκρατήθηκαν όλοι. Και τους λέει : «ησυχάστε και φέρτε μου έναν παπά να εξομολογηθώ». Πράγματι, εξομολογήθηκε την αμαρτία και ξαναπέθανε.
