Ερώτηση που έχει κατατεθεί στην Ελληνική Βουλή από την Ελληνική Λύση με Αριθμό Πρωτοκόλλου 4966/30-05-2024 σχετικά με το θέμα « Ανάγκη για επισκευή και αποκατάσταση του οδικού δικτύου περί το Καταφύγι Πιερίων Κοζάνης και για την λήψη μέτρων πυροπροστασίας της περιοχής » και την απάντηση από το αρμόδιο Υπουργείο.
Κυρία και κύριοι Υπουργοί,
Το ιστορικό Καταφύγι Πιερίων Κοζάνης είναι το ορεινότερο χωριό των Πιερίων και ένα από τα ορεινότερα της χώρας μας, χτισμένο από τις αρχές του 18ου αιώνα, στο ψηλότερο οροπέδιο των Πιερίων ορέων σε υψόμετρο 1450 μ. Ήκμασε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αλλά και μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τους Τούρκους, μέχρι και τα χρόνια της Κατοχής, οπότε πυρπολήθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς κατακτητές. Ανήκει σήμερα, με απόφαση της Πολιτείας, στη χορεία των μαρτυρικών χωριών της πατρίδας μας. Ήταν, δε, μέχρι την καταστροφή του, ένα από τα πολυπληθέστερα οικιστικά κέντρα-κοινότητες της περιοχής Σερβίων –Κοζάνης αλλά και της Μακεδονίας μας, ευρύτερα. Διακρίθηκε, μάλιστα, ιδιαιτέρως, στην εκπαίδευση και στα γράμματα αλλά και για τη συμμετοχή του στους εθνικούς αγώνες (Επανάσταση 1821, Μακεδονικός Αγώνας, Εθνική Αντίσταση κλπ). Σήμερα, το Καταφύγι, το οποίο διακρίνεται εκτός από το ιστορικό παρελθόν του και για τις ξεχωριστές φυσικές ομορφιές του, δεν κατοικείται, παρά μόνον κατά το διάστημα από αρχές Μαΐου έως και τέλους Νοεμβρίου κάθε έτους, ενώ, λιγοστοί κάτοικοι παραμένουν στο χωριό κατά τον χειμώνα. Τρεχόντως, πληροφορούμαστε ότι στο Καταφύγι υπάρχουν περί τις 250 ιδιόκτητες εξοχικές κατοικίες, ενώ, λειτουργούν δυο ξενοδοχεία.
Δυστυχώς, το ιστορικό αυτό χωριό της Μακεδονίας κινδυνεύει σήμερα από την εγκατάλειψη και όντας υπό το βάρος μεγάλων και χρόνιων προβλημάτων, χωρίς υπερβολή, φαίνεται ότι απειλείται με αφανισμό. Δυο είναι τα μεγαλύτερα προβλήματά του, ικανά να το οδηγήσουν αργά ή γρήγορα σε οικιστικό θάνατο: Η οδική του απομόνωση και η έλλειψη πυροπροστασίας.
Η Κατερίνη και η Κεντρική Μακεδονία συνδέονται μέσω του Ελατοχωρίου με το Καταφύγι δια ενός δρόμου, ο οποίος, βέβαια, έως το Χιονοδρομικό Κέντρο Ελατοχωρίου είναι ασφαλτοστρωμένος και καλοσυντηρημένος. Όμως, από το Ελατοχώρι ως το Καταφύγι ο δρόμος αυτός, μήκους 12,5 χλμ, είναι δασικός χωματόδρομος Γ΄ κατηγορίας. Το κομμάτι αυτού του δασικού χωματόδρομου, που εκτείνεται σε απόσταση 4 χλμ από το ως άνω χιονοδρομικό κέντρο ως τα όρια της Ημαθίας με Κοζάνη, ανήκει στα διοικητικά όρια και στην αρμοδιότητα της Αντιπεριφέρειας Ημαθίας, ενώ το υπόλοιπο τμήμα του, έως το Καταφύγι, μήκους 8,5 χλμ, ανήκει στην Αντιπεριφέρεια Κοζάνης.
Ο δρόμος αυτός είναι ο μόνος και κατάλληλος, πλέον, για να εξυπηρετεί, όχι μόνο τους 3000 περίπου Καταφυγιώτες της Κατερίνης αλλά και άλλους τόσους Θεσσαλονικείς αλλά και πολλούς φίλους του Καταφυγίου από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι διαθέτουν σπίτια και περιουσίες στα όριά του. Όσον αφορά στην πρόσβαση, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, ο παλαιότερος δρόμος Κατερίνης- Καταφυγίου μέσω Μόρνας και Φτέρης, αφ’ ενός, είναι κατά 20 χλμ μεγαλύτερος, αφ’ ετέρου, από τετραετίας, είναι κομμένος στη θέση Μπιτζινίσιο, λόγω κατολισθήσεων. Συνεπώς, είναι αδιάβατος για οχήματα. Όσοι αναγκάζονται σήμερα να περνούν από την παραπάνω τοποθεσία για να μεταβούν στο Καταφύγι το κάνουν με δική τους ευθύνη και με πραγματικό κίνδυνο της σωματικής τους ακεραιότητας αλλά και της ζωής τους! Μπορούμε, δε, να ισχυριστούμε ότι, από καθαρή τύχη, έως τώρα, δεν θρηνήθηκαν θύματα.
Ο δρόμος Κατερίνης – Καταφυγίου, με διόδευση μέσω Ελατοχωρίου είναι η μόνη λύση στο πρόβλημα της αποκατάστασης ασφαλούς οδικής σύνδεσης της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας μέσω του ορεινού όγκου των ανατολικών Πιερίων. Ο εν λόγω δρόμος, κάθε χειμώνα, λόγω των δυσμενών συνθηκών, γίνεται τελείως αδιάβατος. Πληροφορούμαστε από ντόπιους πολίτες για το ότι, ήδη, το Δασαρχείο Κοζάνης έχει δρομολογήσει την σύνταξη σχετικής μελέτης προς εφαρμογή για την ανάταξη του εν λόγω δρόμου, έως τα όρια Κοζάνης – Ημαθίας, που προβλέπει τεχνικά έργα υποδομής και χαλικόστρωση. Εκκρεμεί, επίσης, η υποβολή αιτήματος από το Δασαρχείο Κοζάνης στο αρμόδιο Υπουργείο για την αναβάθμιση του δρόμου από Γ΄ κατηγορίας σε Β΄, ώστε να είναι δυνατή η ασφαλτόστρωσή του. Δυστυχώς, όμως, μέχρι σήμερα, παρά το ότι έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν έχει, με ευθύνη της αρμόδιας δασικής Υπηρεσίας, ολοκληρωθεί η μελέτη για την χαλικόστρωση του δρόμου του Καταφυγίου έως τα όρια των Περιφερειακών ενοτήτων Κοζάνης – Ημαθίας. Είναι προφανές, ότι, ανάλογες ενέργειες πρέπει να γίνουν και για το τμήμα των 4 χλμ δρόμου από το χιονοδρομικό του Ελατοχωρίου έως τα όρια των νομών Ημαθίας – Κοζάνης.
Σημειωτέο δε ότι, η χαλικόστρωση και εν συνεχεία, ασφαλτόστρωση του δρόμου Καταφυγίου Ελατοχωρίου δεν θα λύσει μόνο το πρόβλημα της οδικής σύνδεσης Πιερίας και Καταφυγίου μέσω του ορεινού όγκου των ανατολικών Πιερίων, αλλά θα προστατέψει και το όμορφο και, δυστυχώς, εγκαταλελειμμένο εκεί ευρισκόμενο δάσος από τον άμεσο και πολύ μεγάλο κίνδυνο πυρκαγιάς. Θεωρούμε περιττό το να θυμήσουμε ότι, ο χωματόδρομος αυτός, κατά τους χειμερινούς μήνες έως και τους πρώτους του καλοκαιριού, είναι αδύνατο να περπατηθεί, ακόμη και από οχήματα 4Χ4. Και θεωρούμε εξ’ ίσου περιττό, το να σημειώσουμε ότι, ο κίνδυνος πυρκαγιάς και καταστροφής του δασικού μας πλούτου είναι άμεσος και ορατός, προ των πυλών, χωρίς υπερβολή και για εποχές όπως η παρούσα. Θυμίζουμε πάλι ότι, στα τέλη Μαρτίου – αρχές Απριλίου του τρέχοντος έτους, εκδηλώθηκε μεγάλη πυρκαγιά στην θέση
«Σαρακατσάνα» στα Πιέρια όρη.
Υπό τα δεδομένα αυτά και υπό τις υπάρχουσες συνθήκες, άμεσο κίνδυνο δεν διατρέχουν μόνο τα δάση των Πιερίων αλλά και ο ορεινός, γεωγραφικά απομονωμένος, σχεδόν αποκλεισμένος οδικά οικισμός του Καταφυγίου. Ο εν λόγω είναι κυριολεκτικά ανοχύρωτος, απέναντι σε κίνδυνο πυρκαγιάς, έστω και μικρής κλίμακας και έκτασης, προερχόμενου από το κοντινό δάσος. Κατόπιν τούτων, η ευθύνη, για την άμεση λήψη των αναγκαίων μέτρων πυροπροστασίας του οικισμού του Καταφυγίου είναι μεγάλη, προφανής, άμεση και κατεπείγουσα. Και ασφαλώς, το πρώτο αναγκαίο μέτρο είναι η ταχύτατη ολοκλήρωση της μελέτης χαλικόστρωσης του δρόμου Καταφυγίου – Ελατοχωρίου, ώστε κατόπιν αυτής, να καταρτιστεί η μελέτη για την ασφαλτόστρωσή του.
Η πρόσφατη πυρκαγιά που εκδηλώθηκε σε δύσβατη περιοχή των Πιερίων, στην θέση Σαρακατσάνα και κατέκαψε, επί τέσσερες ημέρες, μεγάλη έκταση του παρθένου δάσους των Πιερίων, επιβάλλει προς κάθε αρμόδιο και υπεύθυνο, το να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να ανταποκριθεί με αίσθημα ευθύνης στο καθήκον της Υπηρεσίας του, ώστε να μην χρειαστεί, τους επόμενους μήνες, να θρηνήσουμε καταστροφές δασικού πλούτου, περιουσιών και απευκταία, ανθρώπινων ζωών. Ο ιστορικός και μαρτυρικός οικισμός του Καταφυγίου διατρέχει μεγάλο κίνδυνο, καθώς, είναι παντελώς ανοχύρωτος από πλευράς πυροπροστασίας. Δυστυχώς, όπως λένε οι ντόπιοι κάτοικοι, ο εν λόγω οικισμός παραμένει γεωγραφικά απομονωμένος και άκρως εκτεθειμένος στον κίνδυνο φωτιάς.
Μας ενημερώνουν ντόπιοι φορείς και πολίτες ότι, οι παρακάτω προτάσεις, απόλυτα εναρμονισμένες με την κείμενη νομοθεσία και ειδικότερα την υπ’ αρ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/55904/2019/19-5-023 Κοινή Υπουργική Απόφαση υποβλήθηκαν, προ μηνός περίπου, σε αρμόδιες Αρχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και της Κοζάνης, δυστυχώς, χωρίς να υπάρχει ανταπόκριση, έως σήμερα. Οι προτάσεις αυτές είναι οι εξής:
Α. Πρέπει να εξασφαλιστεί η συνεχής και μόνιμη παρουσία τεσσάρων πυροσβεστικών οχημάτων περί τον οικισμό του Καταφυγίου, στελεχωμένων με το αναγκαίο εκπαιδευμένο προσωπικό, καθ’ όλη την διάρκεια κάθε αντιπυρικής περιόδου.
Β. Πρέπει να εξασφαλιστεί η κατασκευή μίας επί πλέον δεξαμενής ύδατος στον οικισμό του Καταφυγίου.
Γ. Πρέπει να εξασφαλιστεί η κατασκευή σε καίρια σημεία του ως άνω οικισμού οκτώ πυροσβεστικών κρουνών.
Δ. Πρέπει να δημιουργηθεί περιμετρικά του ανωτέρω οικισμού κατάλληλη και ασφαλής αντιπυρική ζώνη, ώστε να μην υπάρχει ούτε ένα κτίσμα του οικισμού που να βρίσκεται εντός ακτίνας 300 μέτρων από τα όρια του περιβάλλοντος δάσους.
Ε. Πρέπει να δρομολογηθεί η κοπή όλων των επικίνδυνων δέντρων μέσα στον οικισμό του Καταφυγίου.
Στ. Πρέπει να δρομολογηθεί η λήψη μέτρων ενεργητικής και παθητικής πυροπροστασίας από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων του οικισμού του Καταφυγίου καθ’ υπόδειξη του Δήμου Βελβεντού και σε συνεργασία με την τοπική Κοινότητα Καταφυγίου.
Συνοψίζοντας, εκ των ανωτέρω, πιστεύουμε πως έγινε κατανοητό το ότι, το πρόβλημα της οδικής σύνδεσης του Καταφυγίου είναι απόλυτα συνυφασμένο με την προστασία από τον κίνδυνο φυσικών καταστροφών, τόσο του δάσους, όσο και του οικισμού. Ειδικά, η διαμόρφωση του δασικού δρόμου Ελατοχωρίου – Καταφυγίου, μήκους 12,5 χλμ, με τους όρους και προϋποθέσεις που προαναφέραμε, είναι κομβικής σημασίας για την προστασία του δάσους των ανατολικών Πιερίων, πάνω από το χιονοδρομικό του Ελατοχωρίου και φυσικά και του ίδιου του οικισμού του Καταφυγίου.
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω,
Ερωτώνται οι κ. κ. Υπουργοί:
Προτίθεσθε να λάβετε τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, υλοποιώντας τις ανωτέρω αναφερθείσες προτάσεις ντόπιων φορέων και κατοίκων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνεχής και μόνιμη παρουσία τεσσάρων πυροσβεστικών οχημάτων, καθ’ όλη την διάρκεια κάθε αντιπυρικής περιόδου, στελεχωμένων με το αναγκαίο εκπαιδευμένο προσωπικό, περί τον οικισμό του Καταφυγίου Πιερίων Κοζάνης, να δρομολογηθεί η κατασκευή μίας επί πλέον δεξαμενής ύδατος στον ως άνω οικισμό, να δρομολογηθεί η κατασκευή σε καίρια σημεία του ως άνω οικισμού οκτώ πυροσβεστικών κρουνών, να δημιουργηθεί περιμετρικά του ανωτέρω οικισμού κατάλληλη και ασφαλής αντιπυρική ζώνη, να δρομολογηθεί η κοπή όλων των επικίνδυνων δέντρων μέσα στον ανωτέρω οικισμό και να δρομολογηθεί η κατασκευή υπό τι ορθές, ενδεδειγμένες κατασκευαστικές προϋποθέσεις του οδικού δικτύου Ελατοχωρίου – Καταφυγίου, προς αποτροπή των κινδύνων καταστροφής από πυρκαγιά του οικισμού Καταφυγίου Πιερίων Κοζάνης και να αποκατασταθεί η προσβασιμότητα του εν λόγω οικισμού με τα πέριξ αυτού αστικά κέντρα;
Ο ερωτών Βουλευτής ΒΙΛΙΑΡΔΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Σε απάντηση της ανωτέρω Ερώτησης, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), για την εκπλήρωση της αποστολής τους και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, χρηματοδοτούνται ετησίως με τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (Κ.Α.Π.), οι οποίοι εγγράφονται κάθε έτος στον Κρατικό Προϋπολογισμό που ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων. Εν συνεχεία, με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Εσωτερικών και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) και της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.), καθορίζεται το ύψος των πιστώσεων που προορίζονται για την κάλυψη επενδυτικών καθώς και λειτουργικών δαπανών.
Ειδικότερα, από τους Κ.Α.Π. έτους 2024 έχει προγραμματιστεί να κατανεμηθεί στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ποσό ύψους 7.000.000,00€ και στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ποσό ύψους 5.670.000,00€ για κάλυψη επενδυτικών δαπανών και δαπανών βελτίωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του οδικού δικτύου. Επίσης από τους Κ.Α.Π. έτους 2024, έχει προγραμματιστεί να κατανεμηθεί στο Δήμο Βελβεντού Κοζάνης ποσό ύψους 72.574,60€ για κάλυψη δαπανών εκτέλεσης έργων και επενδυτικών δραστηριοτήτων και ποσό 29.000,00€ για την υλοποίηση δράσεων πυροπροστασίας. Σημειώνεται ότι, τα ίδια ποσά αποδόθηκαν στους εν λόγω Ο.Τ.Α. και κατά το προηγούμενο έτος.
Η περαιτέρω διαχείριση των πόρων αυτών γίνεται κατόπιν σχετικών αποφάσεων των οικείων περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων υπό την εποπτεία του κράτους, η οποία συνίσταται αποκλειστικά σε έλεγχο νομιμότητας των πράξεων τους και σε πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών.
Επιπροσθέτως σας γνωρίζουμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών, στο πλαίσιο του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος με την ονομασία «Αντώνης Τρίτσης», είχε εκδώσει την υπ’ αριθμ. πρωτ. 14575/24-07-2020 Πρόσκληση ΑΤ05 με τίτλο «Ανάπτυξη της υπαίθρου – αγροτική οδοποιία» (Α.Δ.Α.: 9Η5746ΜΤΛ6-ΓΥ3).
Ο Δήμος Βελβεντού υπέβαλλε πρόταση με τίτλο «Αγροτική οδοποιία Δήμου Βελβεντού» προϋπολογισμού 2.957.436,00€, η οποία έχει ήδη ενταχθεί και υλοποιείται. Η πράξη περιλαμβάνει ένα κύριο Υποέργο με τίτλο «Αγροτική Οδοποιία Δήμου Βελβεντού», προϋπολογισμού 2.802.400,00€, το οποίο αφορά επίστρωση σαράντα τριών υφισταμένων αγροτικών δρόμων, με
συνολικό μήκος περί τα 25,8 χλμ., εντός της κτηματικής περιφέρειας του Δήμου Βελβεντού, με ασφαλτική στρώση κυκλοφορίας και ολίγων εξ αυτών με σκυρόδεμα και δύο συνοδά Υποέργα, με τίτλο «Δαπάνες Αρχαιολογικής Υπηρεσίας» και «Δαπάνες Διοικητικού Κόστους», προϋπολογισμού 113.000,00€ και 42.036,00€ αντίστοιχα.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΛΙΒΑΝΙΟΣ
