Από το βιβλίο του Βασίλη Αποστόλου «Οικισμοί Δήμου Εορδαίας» σελ.146 Κοζάνη 2022
Γενικά: Χτισμένος σε υψόμετρο 604 μέτρων στη διαδρομή Πτολεμαΐδας, Ασβεστόπετρα μεταξύ των οικισμών Μαυροπηγή και Άρδασσας. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Πτολεμαΐδας, αποτελεί ιδία κοινότητα. Με την απογραφή που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 από τους 28 κατοικημένους οικισμούς που απογράφηκαν στο Δήμο Εορδαίας η Άσβεστόπετρα ως προς τον πληθυσμό βρισκόταν στην 8η θέση.
ΔΕΘ: Η κοινότητα υποχρεώθηκε να συνεισφέρει για την 3η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης το Σεπτέμβριο του 1928 δραχμές 300.
Το 1938 το κ.σ ψήφισε εισφορά δια τη ΔΕΘ για τη συμμετοχή του Ν.Κοζάνης 2000 δρχ. (60/1976).
Ο Κων/νος Ζαρομυτίδης έλαβε Αργυρούν μετάλλιον διά έκθεση προϊόντων αγελαδινού βουτύρου και βίκο (Β.Ε 20-1-35).
Εκλογικά: Στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 30/5/2015 οι άρρενες εκλογείς ψήφισαν στο ενδέκατον εκλογικό τμήμα με έδραν το χωρίον Δέβρη εις το οποίον θέλουσι ψηφίσει οι εκλογείς του χωρίου τούτου ως και οι των χωρίων Ραδούνιστα, Σούλποβον και Χασάν –Κιόϊ τόπον ψηφοφορίας ορίζομεν το ελληνικόν δημοτικόν σχολείον.
Εκλογές της 25-9-32, Ψηφοφορίσαντες: 344. Φιλελεύθεροι: 45. Λαϊκοί:134. Αγροτικοί:28. Εργατικοί αγροτικοί:130. Προοδευτικοί:20. Εθνικοριζοσπαστι-
κό: 37. Ενιαίο Μέτωπο εργατών Αγροτών:30. Δημ.Παπαδήμος:30 (60/1519).
Εκλογές 9/6/1935 .Ψηφοφορίσαντες 245 (εγγεγραμμένοι 300). Λαϊκόν –Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα153, Μακεδονική Ομάς Ανεξαρτήτων πολιτευτών 37. Μεμονωνένος υποψήφιος Παπαδόπουλος 15. Λευκά 40. Άκυρα 0.
Για το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935 ψήφισαν Βασιλευομένη δημοκρατία 244. Αβασίλευτη δημοκρατία 25. Λευκά 7.
Εκπαιδευτικά: (Έκθεσις εκ της επιθεωρήσεως σχολείων της εκπαιδευτικής περιφερείας Κοζάνης. 18-3-17)
«Το διδακτήριον είναι κοινοτικόν, ισόγειον, ευάερον, ηλιόλουστον και σύγκειται εκ δύο αιθουσών, επαρκών τον χώρον. Υλικόν σχολείου: Δύο μαυροπίνακες, ων ο έτερος μικροσκοπικός, 2 τράπεζαι, 2 καθίσματα, 2 θρανία παλαιού τύπου. Μαθητές εγγεγραμμένοι 56. Παρόντες 45. Διδάσκαλος ο Χαρίσιος Παπαεμμανουήλ υποδιδάσκαλος του Ιεροδιδασκαλείου Σάμου. Φανή Κάπτση, υποδιδ. και τελειόφοιτος του Παρθεναγωγείου Μοναστηρίου, μειλίχιος, σεμνή και ευπειθής. Αγαπά πολύ το σχολείον και τα νήπιά της, εν τω προσώπω των οποίων διακρίνει τις εζωγραφισμένην την χαράν, ιδία όταν η διδασκαλία της συνοδεύηται και υπό ασματίων. Μεταχειρίζεται διάφορα εποπτικά μέσα και παίγνια, τέρποντα τα νήπια. Είναι ειδική εις το μάθημα της ωδικής και έχει φωνήν τερψίθυμον».
Διδακτήριο ισόγειο, λιθόκτιστο, στερεό αποτελούμενο εκ δύο μικρών και χαμηλών δωματίων μετά μικρού διαδρόμου κατά το μέσον. Είναι ανάγκη να κτισθεί νέον διδακτήριο διταξίου τύπου, η κοινότης όμως παρ’ όλες τις παρακλήσεις, επικλήσεις και συστάσεις αδιαφορεί τελείως, τούτου ένεκα πρέπει να αναλάβει την μέριμνα το κράτος. Κάτοικοι 450, τάξεις 4, μαθητές 55. Νήπια 36 (30-5,10-6/1923).
Μετά την αποχώρηση των Μουσουλμάνων και την εγκατάσταση προσφύγων κατελήφθη το κεντρικόν τζαμίον, το οποίον μεταρρυθμιζόμενον και επισκευαζόμενον καταλλήλως θα καταστή διτάξιο διδακτήριο. Η κοινότης διέθεσε τρεις χιλιάδες δραχμές και οι κάτοικοι δι’ εράνου πέντε χιλιάδες. Κάτοικοι 450, πρόσφυγες 350, τάξεις 5. Μαθητές 85 (16-9/1-10/ 1923).
Διδακτήριο χρησιμοποιείται το πρώην τουρκικό τζαμί. Το παλιόν σχολείον μετά την αύξηση των μαθητών λόγω της εγκαταστάσεως προσφύγων δε δύναται να περιλάβει το σχολείον, σε αυτό θα λειτουργήσει μόνο το νηπιαγωγείο. Κάτοικοι γηγενείς 450, πρόσφυγες 350. Μαθητές 67 άρρενες και 45 θήλεις. Η νηπιαγωγός διδάσκει και στην α΄ και β΄ τάξη του δημοτικού (12-21/11/1924 ΑΒΕ 70 ΣΑΕ73).
Το εποπτικόν Συμβούλιον γνωμοδοτεί όπως ιδρυθούν νυκτερινές σχολές στην Ασβεστόπετρα, Μυλοχώρι, Ολυμπιάδα, Ασβεστόπετρα, Περδίκκα, Καρδιά, Κομνηνά (18-9-1929).
Διδακτήριο είναι παλαιό τουρκικό οίκημα διασκευασμένο σε δύο αίθουσες και ένα γραφείο το οποίο χρησιμοποιείται ως αίθουσα παραδόσεως. Το τέταρτον τμήμα στεγάζεται σε επισκευασθέν οίκημα χρησιμοποιούμενο άλλοτε ως καφενείο (28/5/37).
Διδακτήριο νέόδμητο τύπου τετραταξίου, αποπερατωθέν προ έτους περίπου. Σχολικός κήπος υπάρχει, έκτασις απερίφρακτος σε απόσταση 300 μ. (20/1/39).
Το διδακτήριο του νηπιαγωγείου στεγάζεται σε οίκημα πεπαλαιωμένο ενοικιασθέν παρά της κοινότητας, το ήμισυ του οποίου χρησιμοποιείται δια τη στέγαση της Γ΄ Δ΄τάξεως του δημοτικού σχολείου. Αριθμός νηπίων 35 (28/5/37).
Διδακτήριο νηπιαγωγείου παλιό, ανταλλάξιμο οίκημα, έναντι του δημοτικού σχολείου, ευρύχωρον μεν, αλλά πολύ παλαιόν. Νήπια 95 εκ των οποίων τα θήλεα 49 (10/1/39).
Σχολική επιτροπή (17-8-1928) κατά σειρά, πρόεδρος, ταμίας, μέλος: Κων. Ζαρομύτης, Γεω. Κοτζαφύλης, Κ. Γοτουχίδης.
Διδάσκαλοι:Τσιώτη Όλγα εξ Ασβεστόπετρας, 1909, πτυχιούχος Διδασκαλείου Νηπιαγωγών (Ασβεστόπετρα 38).
Αγγελίδης Αλέξανδρος από Καρς , μετεκπαιδευθείς (Ασβεστόπετρα 37).
Δεληβάνη Βασιλική εκ Κοζάνης, 1914, πτυχιούχος Διδασκαλείου (Ασβεστόπετρα 38).
Δεληγιάννη Λεβεντία, εξ Ασβεστόπετρας , πτυχιούχος 5/ξίου διδασκαλείου (Ασβεστόπετρα 38).
Κύρου Τριαντάφυλλος εξ Ασβεστόπετρας,1888,πτυχιούχος Υποδ/λείου Θεσσαλονίκης (Ασβεστόπετρα 38).
Έρανοι: Υπέρ του οικοτροφείου θηλέων Κοζάνης το ποσό των 100 δρχ.
το έτος 1927.
Την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 1929 πραγματοποιήθηκε παλλαϊκός έρανος
για την ανέγερση του μνημείου του εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρισόστομου 201,70 δρχ. (60/1645).
Ιερά: Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ανεγερθείς το 1955. Ιερός ναός Αγίου Δημητρίου, ανεγερθείς το 1965.
Κατοχή: Από την κοινότητα αναφέρεται στις 8-10-45 ότι παρελήφθησαν κατά τα έτη 1941-42 παρά του Ερυθρού Σ. Θεσ\νίκης 24 ορφανά τα οποία παρελήφθησαν από τους οικείους το 1944.
Κοινοτικά: Σύσταση της κοινότητας στις 31/12/1918. Ο οικισμός Χασάνκιοϊ μετονομάζεται στις 1/2/1927 σε Ασβεστόπετρα. Στις 4/12/1997 προσαρτάται στο δήμο Πτολεμαΐδος.
Στις 22 Μαρτίου 1925 ο πρόεδρος της κοινότητας Δημήτριος Τουρνάς υποβάλλει την παραίτησή του υπό τον όρο να παραμείνει κοινοτικός σύμβουλος. Πρόεδρος αναλαμβάνει ο Λάζαρος Αγγελίδης.
Στις κοινοτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 25-10-1925 ψήφισαν 108 εκλογείς και έλαβαν ψήφους οι: Λάζαρος Αγγελίδης 91, Κων/νος Χαλαϊδόπουλος 74, Φώτιος Παπαζαχαρίου 71, Κων/νος Αλεξανδρίδης 59, Θεόδωρος Παπαδόπουλος 59, Κων/νος Ζαροματίδης 59.
Ο Υποδιοικών Καϊλαρίων στις 30-12-24 αναφέρει στο Νομάρχη ότι στο συνοικισμό Χανσακιόι (Ασβεστόπετρα) είναι εγκαταστημένοι περί τις 40 οικογένειες Καυκασίων οίτινες δεν αντιπροσωπεύονται στο κοινοτικό συμβούλιο με αποτέλεσμα να γίνεται αφορμή διενέξεων μεταξύ αυτών και των ετέρων προσφύγων οι οποίοι και αντιπροσωπεύονται καταλλήλως. Δεδομένου ότι απεχώρησε του κ.σ. ο Γ.Δρούμας αναχωρήσας δια περιφέρεια Θεσσαλονίκης φρονούμε ότι θα ήτο σκόπιμο αντί του αναχωρήσαντος Γ. Δρούμα διοριστεί εις τη θέση αυτού ο Λάζαρος Αγγελίδης του Ηλία, Καυκάσιος
«Αποδεικτικόν
Εν Χανσακιόι σήμερον την 6η του μηνός Δεκεμβρίου 1925 ημέρα Κυριακή ο υπογεγραμμένος Αλέξανδρος Αγγελίδης δημοδιδάσκαλος Χανσακιόι κατόπιν αιτήσεως του κ. προέδρου Χανσακιόι ανέγνωσα επ’ εκκλησίας το πρακτικό της απόφασης του κοινοτικού συμβουλίου 6-12-25
Οι μάρτυρες Ελ. Αλεξάνδρου» Ο Αναγνώστης
Στις 8-6 το κ.σ με πρόεδρο το Λάζαρο Αγγελίδη ψηφίζει πίστωση 600 δρχ. για αγορά καταλλήλων σινδονίων προς καταπολέμηση της ακρίδας. Στις 12-6 η κοινότητα ψηφίζει πίστωση 500 δρχ. δια καταπολέμηση της εμφανισθείσης ακρίδας.
Το κ.σ Ασβεστόπετρας αναφέρει στο Νομάρχη στις 13-6-29 ηρνήθη να ψηφίσει το ποσό των 10.000 δραχμών που καθορίσθηκε για το Ταμείο Οδοποιίας το 1929 με τη δικαιολογία ότι η κοινότης έχει επειγούσας ανάγκας δια κατασκευήν οδών και γεφυρών.
Ο Νομάρχης Κοζάνης Ι.Αναγνωστόπουλος με επιστολή στον πρόεδρο της κοινότητος συγχαίρει τους κατοίκους δια την προσφορά τριών μόσχων, προβάτων και αρνίων 23, πουλερικών 210, εκατό ζευγών καλτσών, μιας φανέλας, δύο κασκόλ, 5 οκ. μαλλίων, 3900 οκάδων σιτηρών και η εκ 1330 συν 666 δρχ. εξόδων παραστάσεως προέδρου προς το μαχόμενο Στρατόν δια την τιμή και ανεξαρτησία της Ελληνικής Πατρίδος (Μ.Β 24-11-1940).
Οικονομικά: Αίτησις κατοίκων κοινότητας Ασβεστόπετρας Εορδαίας στις 1-11-31 προς τον κ. Νομάρχη Κοζάνης.
«Το κ. σ δια παλαιάς αποφάσεως απαγόρευσε την εις το κοινοτικό δάσος βοσκή των αιγών μας, περιορίσαν ταύτην εις πολύ στενόν χώρον τούτου όλως ανεπαρκώς, στερουμένου φυτείας και πολύ δύσβατο. Δια προηγουμένου αιτήσεως παρακαλέσαμε τον κ. πρόεδρο μετά του κοιν. Συμβουλίου όπως ει δυνατόν επιτρέψωσι τη βοσκή των αιγών τούτων εις μεγαλυτέρα εκ της προηγουμένης, ίνα δυνηθεί οπωσδήποτε να επαρκέσει εις αυτάς προς βοσκή.
Επί της αιτήσεως ταύτης ουδεμία απόφασις εδόθη, ως φαίνεται όμως θα είναι αρνητική.
Επειδή κ. Νομάρχα προς βοσκήν αίγες είναι περίπου εβδομήκοντα (αρ.70). Επειδή αύται τυγχάνουσι τα μόνα γαλακτοφόρα των περισσοτέρων οικογενειών, επειδή πολλές οικογένειες έχουν ανά μία ή δύο και είναι απαραίτητες για τους απόρους οικογενείας παρακαλούν να συστήσετε εις το ανωτέρω κοιν. Συμβούλιο και καθορίσει μέρος του κοιν. δάσους προς βοσκή των αιγών μας από του σημείου Δερβέν μέχρι του Κακιντός».
Πεσόντες: Γεώρ. Α.Πετρόπουλος Ασβεστόπετρα κοιν. υπάλληλος από Γερμανούς (60/1054).
Πληθυσμός:1913=979, 1920=907, 1928=1061, 1940=1305, 1951=1148, 1961=1158, 1971=1032, 1981=896, 1991=828, 2001=740, 2011=739.
Σύλλογοι: Πολιτιστικός Σύλλογος Ασβεστόπετρας “Ο Προφήτης Ηλίας” (1η Παραδοσιακή Μουσική χορευτική εκδήλωση2018).
