Μιας και η φετινή σχολική χρονιά έφτασε στο τέλος της, μου πέρασε η σκέψη να κάνω μια κριτική του τρόπου που γίνεται το μάθημα στο σχολείο με κριτήριο κάποια λόγια του μεγάλου Παιδαγωγού Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Νομίζω πως απ’ όλες τις πράξεις που γίνονται στο σχολείο, το μάθημα στην αίθουσα είναι η σπουδαιότερη. Ας τόχουμε όλοι στο νου μας γιατί καμιά φορά μπερδευόμαστε και περνάμε για έργο το πάρεργο. Για παράδειγμα όπως σε κάποια σχολεία εκπαιδευτικοί απουσιάζουν συνεχώς σε εκδρομές & προγράμματα, και σπάνια κάμνουν μάθημα.
Για να μη γίνω κουραστικός θα αναφέρω τα λόγια του αγίου απ’ ευθείας στην μετάφραση. «Τίποτα δεν μπορεί να διεγείρει τόσο τον Δάσκαλο ώστε να προσφέρει στο μάθημα ότι καλύτερο μπορεί, όσο η προθυμία των μαθητών για μάθηση. Και ενώ οι μαθητές με την αδιαφορία και βαριεστιμάρα τους αχρηστεύουν και τον καλύτερο Δάσκαλο, αντίθετα μπορούν οι μαθητές, με την χάρη του Θεού, ακόμα και να μην είναι σε φόρμα ο Δάσκαλος να διώξουν την νωθρότητά του και την ακεφιά του και να τον ωθήσουν να κάνει ποιοτικό μάθημα, ώστε τελικά βγαίνουν οι ίδιοι κερδισμένοι».
Έλεγε ο μεγάλος Θεολόγος π. Αλέξανδρος Σμέμαν ότι κάποιες φορές τα πρωινά σερνόταν να πάει να κάνει μάθημα στους φοιτητές του. Μόλις όμως έβλεπε τα πρόσωπά τους και την προθυμία τους να μάθουν, δεν καταλάβαινε πως του ερχόταν τόση διάθεση να τους διδάξει. Αυτό νομίζω όλοι οι δάσκαλοι το έχουμε ζήσει.
Δυστυχώς όμως στα Γυμνάσια και τα Λύκεια η αδιαφορία, η βαριεστιμάρα, η απροθυμία των μαθητών για μάθημα είναι ο κανόνας. Νομίζω κακώς ονομάζεται το Υπουργείο μας, Υπουργείο Παιδείας. Το σωστό θα ήταν να ονομάζεται Υπουργείο Χαϊδέματος. Γιατί παιδεία σημαίνει παιδεύω τους μαθητές. «Παίδευε το παιδί σου και θα σε αγαπήσει» λέει ο λόγος του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη.
Η πραγματικότητα όμως είναι αντί να παιδεύουμε οι Δάσκαλοι τους μαθητές στο σχολείο, μας παιδεύουν οι μαθητές. Γιατί που είναι η παιδεία που τους κάμνουμε όταν ξέρει ο μαθητής πως μπορεί να έρθει ότι ώρα θέλει στο σχολείο, να φύγει ότι ώρα θέλει, να κάνει όση φασαρία θέλει στο μάθημα, να πετάγεται και να λέει ότι θέλει εμποδίζοντας να γίνεται σωστά το μάθημα, να μην σέβεται το Δάσκαλο, να … και ουσιαστικά δεν θα πάθει τίποτα ; Τι είπατε ; Ότι έτσι μπορεί να μείνει στάσιμος από απουσίες, μπορεί να τιμωρηθεί αυστηρά, μπορεί να μείνει στάσιμος επειδή δεν θα βγάλει μέσο όρο απ’ όλα τα μαθήματα 10 ; Ναι, υπάρχουν κάποια σχολεία στην Ελλάδα, μετρημένα στα δάκτυλα, που θα μπορούσε να συμβούν αυτά.
Πέστε μου εσείς ένας μαθητής που στις εξετάσεις του Ιουνίου δίνει σε όλα τα μαθήματα λευκή κόλλα θα έπρεπε να προάγεται στην επόμενη τάξη ή να παίρνει απολυτήριο ; Και όμως, και προάγονται και απολυτήρια παίρνουν. Έπρεπε η Ελληνική Πολιτεία να έχει το Δημόσιο Σχολείο τόσο ψηλά που όχι μόνο να μη μπορούν οι γονείς να δημιουργούν προβλήματα στους εκπαιδευτικούς με τις παράλογες απαιτήσεις τους, αλλά το Σχολείο έπρεπε να αποφασίζει σε ποιο Εκπαιδευτήριο μπορεί να φοιτήσει το παιδί τους. Αυτό γίνεται στις προηγμένες Ευρωπαϊκές χώρες.
«Συνήθως αυτές οι γνώσεις που αποκτούμε ύστερα από κόπο και πολλή προσπάθεια γίνονται καλύτερα κτήμα μας, ενώ αυτά που μαθαίνουμε εύκολα και χωρίς κόπο εύκολα τα χάνουμε». Νομίζω όλοι συμφωνούμε με τα λόγια αυτά του Χρυσοστόμου. Και όμως μέσα στο σχολικό μάθημα σπάνια εφαρμόζεται. Γεμίσανε οι σχολικές αίθουσες διαδραστικούς πίνακες, τηλεοράσεις, προβολείς και από κάθε άλλο τεχνολογικό μέσον, και το μόνο που δεν υπάρχει είναι ο κόπος και η προσπάθεια να κατακτήσουν οι μαθητές την νέα γνώση.
Βλέπετε η κατάκτηση της νέας γνώσης απαιτεί την μαιευτική μέθοδο που εφάρμοζε ο μεγάλος Σωκράτης. Αυτή η μέθοδος όμως είναι μύηση των μαθητών από τον Δάσκαλο και η μύηση απαιτεί τον σεβασμό των μαθητών και το άφημά τους στην καθοδήγηση του Δασκάλου. Το άφημα όμως προϋποθέτει την εμπιστοσύνη. Τόσο μπερδεμένοι όμως που είναι οι μαθητές με τόσα μηνύματα που δέχονται, πώς να εμπιστευθούν τους Δασκάλους τους ;
Και τελικά καταλήγουμε στο συμπέρασμα που διατυπώνει σε άρθρο του με τίτλο «Η χαϊδεμένη νεολαία» στο in.gr ο γνωστός Ανδρέας Ανδριανόπουλος στο οποίο κατέληγε : «Τα παιδιά είναι πιο φροντισμένα και προστατευμένα από ποτέ. Αλλά και πιο αδιάφορα κι απομακρυσμένα από τη γνώση από οποτεδήποτε. Για τι μέλλον μπορούμε να μιλάμε; Ο Θεός να βάλει το χέρι του…». Εμείς δυστυχώς στην Ελλάδα εφαρμόζουμε «χάιδευε το παιδί σου και θα σε αγαπήσει». Όταν μετά από χρόνια θα συνειδητοποιήσει το παιδί ότι δεν κέρδισε τίποτα που το χαϊδεύαμε, να δείτε πόσο θα μας αγαπήσει !
«Στέλνουμε τα παιδιά μας στο σχολείο και απαιτούμε κάθε μέρα να κερδίζουν κάτι παραπάνω σε κάθε μάθημα, και ποτέ δεν θα ανεχόμασταν να πηγαινοέρχονται στο σχολείο χωρίς να ωφελούνται όλο και περισσότερο». Αχ Χρυσόστομε, εμείς στην Ελλάδα σήμερα, όχι μόνο ανεχόμαστε τα παιδιά μας τζάμπα να πηγαινοέρχονται στα σχολεία χωρίς να κερδίζουν τίποτα, αλλά ανεχόμαστε και να κλείνουν τα σχολεία όποτε θέλουν με τις καταλήψεις.
Πόσο αντιδράσαμε οι γονείς όταν τον Ιανουάριο του 1982 μέσα σε μια βραδιά στην Βουλή μάς άλλαξαν την γλώσσα και μάς επέβαλλαν το μονοτονικό που τόσο έχει υποβαθμίσει την παιδεία των παιδιών μας ; Μα τι είναι η γλώσσα του Λαού, είναι πουκάμισο για να το αλλάζεις μέσα σε μια νύκτα ; Ξέρετε από το 1975 και μετά, πόσες αλλαγές έκαναν οι Κυβερνήσεις δήθεν για να γίνει το σχολείο καλύτερο και ουσιαστικά η εκπαίδευση γινόταν χειρότερη ; Για παράδειγμα από φέτος κατάργησαν τα τρίμηνα που είχε το Γυμνάσιο και τα έκαναν τετράμηνα όπως στο Λύκειο. Αυτές τις μέρες μου έλεγαν συνάδελφοι που υπηρετούν σε Γυμνάσια, ότι είναι εκπληκτικό πως απ’ ευθείας με την αλλαγή αυτή μόλις πήραν τον Φεβρουάριο ελέγχους οι μαθητές, πολλοί σταμάτησαν να διαβάζουν.
«Αυτά τα λέει, όχι μόνο για να τ’ ακούσουμε, αλλά και για να διδασκόμαστε ακούοντες αυτά συνεχώς». Αν και τα λέει αυτά ο άγιος για τα πνευματικά, νομίζω ισχύουν και για τα μαθήματα του σχολείου. Για να αφομοιωθεί η ύλη σ’ ένα μάθημα πρέπει πολλές φορές να την ακούσει ο μαθητής. Δυστυχώς στην Ελλάδα είτε επειδή απουσιάζουν συχνά οι μαθητές, είτε επειδή χάνονται μαθήματα για ψύλλου πήδημα, είτε επειδή υπάρχει φασαρία στο μάθημα, είτε επειδή ο Δάσκαλος προχωράει γρήγορα για να βγάλει την ύλη, αρκετή από την ύλη κάποιοι μαθητές μπορεί να μην την ακούσουν ούτε μια φορά. Δεν ισχύει πλέον αυτό που λέγαμε παλιά «στο σχολείο όποιος θέλει θα μάθει». Στην ελληνική πραγματικότητα ισχύει «στο σχολείο μπορεί κάποιος να θέλει να μάθει και τελικά να μη μάθει».
«Αν σε ρωτήσει το παιδί σου τι σημαίνει φόβος ;» πες του «τι νοιώθεις όταν είσαι με τον δάσκαλό σου ; αυτό ονομάζεται φόβος». Ξέρω πολλοί θα θεωρήσουν αναχρονιστικά τα λόγια αυτά του Χρυσοστόμου και θα πουν «με τον φόβο δεν γίνεται τίποτα, μόνο με το καλό, με την αγάπη …». Ξέρετε με τι μοιάζουν αυτοί που στο όνομα της αγάπης δεν κάμνουν αυτό που πρέπει ; Μοιάζουν με τον Χειρουργό που δεν χειρουργεί τον ασθενή του επειδή θα τον πονέσει με το νυστέρι και τον αφήνει να πεθάνει.
Κλείνοντας, αφιερώνω στο Υπουργείο Παιδείας αυτό που ζούσε μέσα στο μάθημα ο συνάδελφος Βιολόγος ο οποίος υπηρετούσε σε ΕΠΑΛ και παραιτήθηκε. Γράφει λοιπόν ο συνάδελφος στην γνωστή επιστολή του : « … Οι «μαθητές» κάναν σόου κοπανώντας θρανία και καρέκλες στους τοίχους, σκούζοντας όλοι μαζί «καλοοοο εεεεε», ή «μμμμμμμμμμμμ» ή βγάζοντας απλά άναρθες κραυγές δυνατά (όπως μου εξήγησαν «αυτό εκνευρίζει πολύ τους καθηγητές», κάπνιζαν μέσα στη τάξη και έκαναν διάφορες ανοησίες πχ ένας αρκετά ψηλός και δυνατός μαθητής πήρε στους ώμους τους έναν πιο μικρόσωμο που κάπνιζε και έκανε ημικαθίσματα κοιτώντας με. Με περικύκλωναν και με κοιτούσαν κάνοντας διάφορες γκριμάτσες και λέγοντας μου διάφορες ανοησίες. Αυτά όλα μπορείτε σίγουρα να τα απολαύσετε και στο τικ-τοκ μιας και μέσα στη γενικότερη σύγχυση που με δεξιοτεχνία δημιουργούσαν φρόντιζαν κάποιος να βιντεοσκοπεί …».
Και η κ. Κεραμέως αντί να ζητήσει συγγνώμη από τον εκπαιδευτικό για την κατάντια που επέτρεψαν να υπάρχει στο σχολείο και να μην κάνει δεκτή την παραίτησή του, τον άφησε κι έφυγε. Και ήταν εκλεκτός εκπαιδευτικός όπως έγραφαν στην επιστολή τους οι γονείς των μαθητών του Γυμνασίου στο οποίο υπηρετούσε ο συνάδελφος την προηγούμενη χρονιά.
