Η αιτία όλων μας των αμαρτιών – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Διάβασα το μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι «Τ’ όνειρο ενός γελοίου» που το βρήκα σε σχολική βιβλιοθήκη του ΕΠΕΑΕΚ. Αυτές οι 757 Σχολικές Βιβλιοθήκες που ιδρύθηκαν την περίοδο 1996 -2006 πολύ με βοήθησαν στην εργασία μου ως εκπαιδευτικός. Ανακάλυψα σ’ αυτές πολύ όμορφα βιβλία ακόμα και των Φυσικών Επιστημών. Δυστυχώς, αν και τόσα χρήματα ξοδεύτηκαν για να οργανωθούν, εδώ και χρόνια εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους.

Ο Ντοστογιέφσκι και ο Καζαντζίδης νομίζω πως διαφέρουν από τους άλλους λογοτέχνες και τραγουδιστές στο ότι δεν είναι μόνο ευχάριστοι, αλλά και βοηθούν δυνατά τον άνθρωπο να γίνει καλύτερος, δηλαδή ανεβάζουν το ήθος των ανθρώπων. Δυστυχώς για πολλά χρόνια εξ αιτίας της στενοκεφαλιάς μου, έχασα την ωφέλεια και των δυο. Ο μακαριστός Επίσκοπος Κοζάνης Αμβρόσιος επισκέφθηκε τον Καζαντζίδη, του φίλησε το χέρι και τού είπε : «εσύ κηρύττεις τραγουδιστά το Ευαγγέλιο γι αυτό και το δέχονται πιο ευχάριστα οι άνθρωποι». Νομίζω το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί και για τον Ντοστογιέφσκι.

Ο Ντοστογιέφσκι στο έργο του «Τ’ όνειρο ενός γελοίου» ανάμεσα στην περιγραφή του Παραδείσου που έβλεπε στο όνειρό του ο ήρωάς του γράφει : «Ήταν ευτυχισμένοι και ζωηροί σαν παιδιά. Τριγύριζαν ανάμεσα στα θαυμάσια δάση, τραγουδώντας όμορφα τραγούδια. Έτρωγαν ελαφρά τροφή, μονάχα καρπούς, μέλι και γαλακτερά, δίχως κανένα κόπο ετοίμαζαν το φαγητό τους, το ίδιο και για το ντύσιμό τους».

Δηλαδή ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι είδε σε όνειρο πως ζούσαν οι άνθρωποι στην άλλη ζωή (αυτοί που ήταν στον Παράδεισο). Ζούσαν μια ευτυχισμένη ζωή, γνωριζόντουσαν μεταξύ τους, χωρίς πόνο, λύπη και στεναγμό, όπως ψέλνουμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτά είναι σύμφωνα με την Πίστη μας, είναι γραμμένα και σε πολλά εκκλησιαστικά βιβλία, αλλά να το ξεκαθαρίσουμε είναι μεταφορικές οι εκφράσεις, αφού οι κεκοιμημένοι ζουν μόνο με την ψυχή τους, όχι με το σώμα τους. Για παράδειγμα, ο άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης είχε δει τον πεθαμένο πατέρα του να κάθεται μέσα σε ένα μικρό σπίτι και του είπε «πατέρα εσύ που ήσουν οικοδόμος, γιατί δεν έκτισες μεγαλύτερο σπίτι ;». Και του απάντησε «παιδί μου, με τα έργα που έκανα τέτοιο σπίτι δικαιούμαι».

Ο Ντοστογιέφσκι συνεχίζει : «Γνώριζαν τον σαρκικό έρωτα κι έκαμναν παιδιά, μα ποτέ δεν πρόσεξα σ’ αυτούς τις ορμές της κτηνωδίας εκείνης που όλους μας και όλες μάς βασανίζει πάνω στη γη μας, και που είναι σχεδόν η μόνη αιτία όλων μας των αμαρτιών». Βέβαια αυτό είναι λάθος, όπως και όλα τα προηγούμενα που λέει για όμορφα δέντρα, πουλιά, λίμνες κλπ. Είπαμε, είναι ανθρωπομορφικές εκφράσεις. Η άλλη επιλογή που έχουμε για να περιγράψουμε την ζωή στον Παράδεισο είναι αυτό που είπε ο Απόστολος Παύλος ο οποίος πήγε και είπε ότι άκουσε «άρρητα ρήματα», δηλαδή δεν μπορεί να τα εκφράσει η ανθρώπινη γλώσσα.

Ας ασχοληθούμε όμως με την ουσία αυτών που είπε ο Ντοστογιέφσκι. Είπε πως οι ερωτικές σχέσεις των συζύγων χαρακτηρίζονται από «ορμές κτηνωδίας». Γιατί το λέει αυτό ο Ντοστογιέφσκι ; Εντολή του Θεού δεν είναι «και έσονται οι δυο εις σάρκα μια ;». Το ζευγάρι πριν ενωθεί σαρκικά, δεν πήρε την ευλογία του Θεού μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία ; Την πήρε. Τότε για ποιες κτηνωδίες μιλάει ο Ντοστογιέφσκι ;

Το περίεργο είναι πως και η Ορθόδοξη Εκκλησία συμφωνεί με τον Ντοστογιέφσκι. «Χαίρε, Συ γαρ ανεγέννησας, τους συλληφθέντας αισχρώς» ψάλλουμε στην Παναγία στους χαιρετισμούς. «Ιδού γάρ εν ανομίαις συνελήφθην» ψάλλουμε στον πεντηκοστό ψαλμό. Δηλαδή η σύλληψη κάθε ανθρώπου μέσα στην κοιλιά της μητέρας του γίνεται με αμαρτίες και αυτό κατά τον Ντοστογιέφσκι «είναι σχεδόν η μόνη αιτία όλων μας των αμαρτιών».

Ο διάσημος Γάλλος συγγραφέας Μισέλ Ουελμπέκ στο βιβλίο του «Σεροτονίνη» στις σελίδες 65 και 66 περιγράφει τι σημαίνει αγάπη για την γυναίκα και τι σημαίνει για τον άντρα : « Για την γυναίκα η αγάπη είναι δύναμη δημιουργική, είναι από τα πιο επιβλητικά φαινόμενα που μπορεί να μας προσφέρει η φύση, με την αγάπη της η γυναίκα δημιουργεί έναν καινούργιο κόσμο, δημιουργεί τις συνθήκες ύπαρξης ενός ζευγαριού, βυθίζεται η γυναίκα μέσα στην αγάπη, αφιερώνεται ψυχή τε και σώματι, και θα θυσίαζε γι αυτήν και χωρίς δισταγμό την ζωή της. Τον άντρα τον καταπίνει ο στρόβιλος πάθους και ηδονής που δημιουργεί η γυναίκα και βλέποντας η γυναίκα την αξία που έχει το σεξ για τον άντρα θέλει οπωσδήποτε να τον ικανοποιεί, και έτσι σιγά σιγά η τεράστια ηδονή που δίνει η γυναίκα αλλάζει τον άντρα, του προκαλεί αναγνώριση και σεβασμό, η κοσμοεικόνα του μεταμορφώνεται και αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν την συγκεκριμένη γυναίκα που του δίνει τόση ηδονή, δηλαδή αρχίζει να την αγαπάει».

Το πρόβλημα είναι πως μέσα στον στρόβιλο του πάθους και της ηδονής που καταπίνει τον άντρα κατά την έκφραση του Ουελμπέκ, ακόμα και τις «ορμές κτηνωδίας» που λέει ο Ντοστογιέφσκι να μην εκδηλώσει είναι αδύνατο να ξεφύγει από πονηριές είτε στην φαντασία, είτε στην καρδιά, στο νου, στα λόγια, … Ναι αλλά, όπως η ποιότητα των γονιδίων μας επηρεάζει την υγεία του σώματος του παιδιού, έτσι και η ποιότητα των ψυχών του αντρόγυνου επηρεάζει την υγεία της ψυχής του παιδιού τους. Γι αυτό έλεγε ο άγιος Πορφύριος «για να προκόψουν τα παιδιά ο μόνος τρόπος είναι να γίνουν άγιοι οι γονείς».

Το μόνο αντρόγυνο που ήταν εντελώς απαλλαγμένο από πάθος και ηδονή κατά την σύλληψη του παιδιού τους ήταν το πιο άγιο αντρόγυνο που υπήρξε ποτέ : ο Ιωακείμ και η Άννα. Γι αυτό και ο καρπός της ένωσής τους, η Παναγία, έφτασε κι έγινε τόσο καθαρή, τόσο αγνή, τόσο αμόλυντη, ώστε «ηράσθη ο Θεός γεννηθήναι εκ των αυτής αιμάτων» όπως λέει ο σοφός άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής.

Ναι, δεν πήρε άλλος άνθρωπος τόσο δυνατά πνευματικά εφόδια από τους γονείς του σαν αυτά που πήρε η Παναγία από τους γονείς της. Αλλά και δεν αύξησε άλλος άνθρωπος τόσο πολύ τα πνευματικά εφόδια που πήρε, όσο τα αύξησε η Παναγία με αποτέλεσμα να φτάσει να γίνει «μετά Θεόν η Θεός, τα δευτερεία της Τριάδος η έχουσα». Τι τιμή για την ανθρώπινη φύση μας !