Πασιφλόρα – Passiflora incarnata (Αλλά ονόματα : Φρούτο του Πάθους, Μαρακούγια, Μοβ γκραναντίλλα, Γκρεναντίλλ (Passiflora edulis) )
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ & ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Σταύρος Π. Καπλάνογλου & Μάρθα Στ. Καπλάνογλου Γεωπόνοι
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Παθανθές το εδώδιμον (επιτ, ονομ. Passiflora edulis), είναι ένα είδος αναρριχητικού φυτού της οικογένειας των Παθανθών, εγγενές στη Βραζιλία, την Παραγουάη και τη Βόρεια Αργεντινή. Στην Ελλάδα είναι επίσης γνωστό ως Πασιφλόρα ή Πασιφλώρα. Ο καρπός του είναι ευρύτατα γνωστός με τις κοινές του ονομασίες όπως φρούτο του Πάθους ), μαρακουγιά (Πορτογαλικα )Μμοβ γκραναντίλλα (purple granadilla) (Νότια Αφρική) και γκρεναντίλλ (grenadille) (Γαλλία και τις πρώην αποικίες της).
Το φυτό προέρχεται από τα τροπικά δάση της Νότιας Αμερικής (νότιες περιοχές της Βραζιλίας, έδαφος της Παραγουάης και της βόρειας Αργεντινής). Στη φύση είναι αειθαλές κλήμα μήκους έως 10 μ. Έχει πολύ όμορφα φύλλα: χωρισμένα σε τρεις λοβούς, σκούρο πράσινο, έως 20 εκ. Και πολύ θεαματικά άνθη.
ΙΣΤΟΡΊΑ
Η αγγλική ονομασία είναι pαssion flower (λουλούδι του πάθους) και ανήκει στην οικογένεια Passifloraceae, που περιλαμβάνει περισσότερα από 600 είδη. Πρόκειται για αναρριχητική πόα, ξυλώδης και πολυετής,Τα πράσινα φύλλα της διακρίνονται για το μεγάλο και πλατύ μέγεθος τους και ο καρπός του φυτού μας δίνει τα γνωστά σε όλους passion fruit.
Με εξωτική προέλευση από τα τροπικά δάση της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, η πασιφλόρα ήταν γνωστή αρκετούς αιώνες πριν και χρησιμοποιούνταν για την αντιμετώπιση του άγχους και της αϋπνίας. Οι ναρκωτικές ουσίες που περιέχονται στο φυτό, ανακαλύφθηκαν από τους ιθαγενείς της Νότιας Αμερικής και η χρήση της επικεντρώθηκε στις ηρεμιστικές τις ιδιότητες.Το “φρούτο του Πάθους” Το όνομα δόθηκε από τους Ισπανούς ιεραποστόλους στη Νότια Αμερική, λόγω της παραπομπής του άνθους με το Σταυρό του Μαρτυρίου και ως μια επεξηγηματική βοήθεια, ενώ προσπαθούσαν να προσηλυτίσουν στο Χριστιανισμό, τους αυτόχθονες κατοίκους.
ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)
Ομοταξία: Ευδικοτυλήδονα (Eudicots)
Υφομοταξία: Ροδίδες (Rosidae)
Τάξη: Μαλπιγειώδη (Malpighiales)
Οικογένεια: Παθανθή (Passifloraceae)
Γένος: Παθανθές (Passiflora)
Είδος: Π. το εδώδιμον (P. Edulis) ,
Passiflora incarnata
Διώνυμο
Παθανθές το εδώδιμον (Passiflora edulis)
Αλλά ονόματα : Φρούτο του Πάθους, Μαρακούγια, Μοβ γκραναντίλλα, Γκρεναντίλλ (Passiflora edulis)
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ
–Το φυτό
Η πασιφλόρα είναι αναρριχητική πόα, ξυλώδης και πολυετής.
Το μέγιστο ύψος της είναι τα 10 μέτρα ,
–Φύλλα & βλαστοί
Τα φύλλα της είναι μεγάλα και πλατιά με 3 ή 6 λοβούς. Ο βλαστός της είναι λεπτός
–Ανθή
Τα άνθη έχουν χαρακτηριστική όψη, σε αποχρώσεις λευκού μοβ και πορφυρού χρώματος
Τα άνθη της έχουν την ιδιότητα να ακολουθούν την πορεία του ήλιου.
Τα άνθη τα συναντάμε σε λευκό, πορφυρό και μωβ χρώμα
–Καρποί
Ο καρπός της θεωρείται από τα δημοφιλέστερα εξωτικά φρούτα, και δεν είναι άλλος από το γνωστό μας passion fruit, το οποίο τρώγεται. Έχει χρώμα κίτρινο ή σκούρο μοβ με την ωρίμανση, το εξωτερικό του είναι μαλακό προς σφιχτό, το εσωτερικό του είναι ζουμερό γεμάτο με πολυάριθμα σπόρια
ΑΝΑΓΚΕΣ
– Έδαφος
Η πασιφλόρα ευδοκιμεί σε εδάφη: πλούσια ,ελαφρώς όξινα, καλά αρδευόμενα αργιλώδη
– Κλίμα
Οι απαιτήσεις της πασιφλόρας είναι πολύ απλές. Προτιμάει περιοχές με έντονη ηλιοφάνεια αλλά χρειάζεται προστασία από το άμεσο φως. Είναι ευαίσθητη στο ψύχος, καθώς μπορεί να χάσει τα φύλλα της
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Μπορούμε να πάρουμε τον σπόρο από τα ώριμα άνθη της πασιφλόρας για να τον φυτέψουμε στις αρχές της άνοιξης σε γλάστρα που γεμίζουμε με φυτόχωμα.
— Σπορά.
Οι σπόροι για καλλιέργεια στο σπίτι σπέρνονται όλο το χρόνο.
Για θερμοκήπια στο νότο – στις αρχές Μαρτίου. Τα σπείρουμε σε ξεχωριστές ψηλές γλάστρες. Είναι σημαντικό να τοποθετήσετε στράγγιση (διογκωμένη άργιλος, θρυμματισμένη πέτρα, ροκανίδια) ύψους τουλάχιστον 2,5 cm στο κάτω μέρος.
Το έδαφος για τη βλάστηση των σπόρων πρέπει επίσης να είναι χαλαρό και να αναπνέει (χούμο φύλλων, λίπασμα, άμμος, χλοοτάπητα).
Οι σπόροι πρώτα – τρίβονται ελαφρά με γυαλόχαρτο.
Στη συνέχεια, αντιμετωπίζονται με οποιοδήποτε διεγερτικό ανάπτυξης. Σπέρνουμε σε βάθος 1 εκ.
Σκεπάζουμε τη γλάστρα με μεμβράνη.
Η βέλτιστη θερμοκρασία για την βλάστηση είναι 20 έως 25 °C, και υγρασία 75%. Οι βλαστοί εμφανίζονται μετά από 30 ημέρες ή περισσότερο.
Μόλις εμφανιστούν αφαιρείται το φιλμ.
Άλλοι τρόποι πολλαπλασιασμού είναι με :
— Με μοσχεύματα
Ο πιο διαδεδομένος και εύκολος τρόπος πολλαπλασιασμού της πασιφλόρας είναι με την μέθοδο των μοσχευμάτων.
Παίρνουμε τρυφερούς βλαστούς στις αρχές της άνοιξης ή ημιξυλώδεις βλαστούς στις αρχές του καλοκαιριού, μήκους 10-15 εκατοστών και αφού αφαιρέσουμε τα 2/3 των φύλλων από τη βάση, τους φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου που έχουμε γεμίσει με φυτόχωμα γενικής χρήσης και άμμο, σε αναλογία 2:1.
–Καταβολάδες
Στις αρχές της άνοιξης, παίρνουμε ένα μεγάλο βλαστό πασιφλόρας και χωρίς να τον κόψουμε, τον τοποθετούμε στο χώμα μιας γλάστρα. Μετά από 1-2 μήνες, η πασιφλόρα που έχει φυτευτεί στη γλάστρα θα βγάλει σταδιακά ρίζες.
Στη συνέχεια, αποκόπτουμε το φυτό πασιφλόρας που έχει ριζώσει στη γλάστρα από το μητρικό φυτό και έχουμε ένα καινούριο φυτό πασιφλόρας.
— Άρδευση
Η πασιφλόρα χρειάζεται συχνή άρδευση.
Το ιδανικό πότισμα είναι 1 φορά/εβδομάδα την άνοιξη και το φθινόπωρο και 2 φορές/εβδομάδα το καλοκαίρι. Καλό είναι να έχει στεγνώσει το έδαφος πριν το πότισμα.
Λίπανση
Αναλόγως με τη φύτευσή της χρειάζεται και διαφορετική φροντίδα.
Στα φυτά που βρίσκονται σε γλάστρα εφαρμόζουμε υγρό λίπασμα μια φορά το μήνα από την περίοδο της άνοιξης ως το φθινόπωρο.
Σε καλλιέργεια που βρίσκεται στο έδαφος εφαρμόζουμε κοκκώδες λίπασμα στις αρχές της άνοιξης, τις αρχές καλοκαιριού αλλά και του φθινοπώρου.
–Κλάδεμα
Το κλάδεμα γίνεται νωρίς την άνοιξη. Αφαιρούνται ξερά κλαδιά και περιορίζονται οι υπερβολικά ανεπτυγμένοι βλαστοί.
Ενίοτε, χρειάζεται και κλάδεμα ανανέωσης στους βλαστούς, περίπου 50 εκατοστά από το έδαφος.
–Επικονίαση
Κύριοι επικονιαστές του φυτού είναι τα έντομα και οι μέλισσες. Ορισμένες φορές κρίνεται αναγκαία και η τεχνητή επικονίαση.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Ο καρπός του φυτού είναι τα γνωστά φρούτα του πάθους, που έχουν διαδοθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια λόγω των θρεπτικών συστατικών τους και της ευρείας χρήσης σε bar – restaurant για την παρασκευή κοκτέιλ.
Η πλούσια διατροφική τους αξία περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως νιασίνη, ριβοφλαβίνη, επίσης έχει σημαντική ποσότητα βιταμινών C, Α και περιεκτικότητα μετάλλων και ιχνοστοιχείων όπως σίδηρο, ασβέστιο, νάτριο και φυτικές ίνες. Περιέχει επίσης, πολύτιμες ουσίες όπως φυτική στερόλη, φλαβονοειδή και αντιοξειδωτικά.
Συγκεκριμένα :
Διατροφική αξία 100 g (3.5 oz)
Ενέργεια 406 kJ
Θερμίδες 97 kcal
Βιταμίνες
Βιταμίνη Α 64 μg (8%)
βήτα-καροτένιο 743 μg (7%)
Ριβοφλαβίνη (Β2) 0,13 mg (11%)
Νιασίνη (Β3) 1,5 mg (10%)
Φυλλικό οξύ (Β9) 14 μg (4%)
Χολίνη 7,6 mg (2%)
Βιταμίνη C 30 mg (36%)
Βιταμίνη K 0,7 μg (1%)
Ίχνη μετάλλων
Ασβέστιο 12 mg (1%)
Σίδηρος 1,6 mg (12%)
Μαγνήσιο 29 mg (8%)
Φωσφόρος 68 mg (10%)
Κάλιο 348 mg (7%)
Νάτριο 28 mg (2%)
Ψευδάργυρος 0,1 mg (1%)
*Αφορά το ωμό φρούτο .
Η περιεκτικότητα του καρπού σε αυτές τις πολύτιμες ουσίες, έχει σημαντικά οφέλη στην υγεία και παρέχει αντιπυρετικές και αντιμικροβιακές ιδότητες, ενώ λόγω της φυτικής στερόλης θεωρούνται καρδιοπροστατευτικά και μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης. Στα οφέλη συγκαταλέγονται επίσης, η τόνωση του οργανισμού και οι ηρεμιστικές ιδιότητες που συμβάλουν στην αντιμετώπιση της αϋπνίας.
Εκτός από τον καρπό, ευεργετικές ουσίες περιέχουν και τα αποξηραμένα φύλα του φυτού όπως:
Πασιφλορίνη
Φλαβονοειδή
Μαλτόλη
Αλκαλοειδή (αρμάνη, αρμίνη, αρμόλη)
Γλυκοσιδικές φλαβόνες
Τέλος, να αναφέρουμε πως πρόκειται για ένα ακόμη βότανο που έχει πλούσια αντιοξειδωτική δράση. Στα φύλλα και τα φρούτα του υπάρχουν φλαβονοειδής ουσίες όπως Vitexin, χλωρογενικό οξύ, quercetin και isovitexin, που δίνουν στο φυτό τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Στα άνθη του περιέχονται οι φαρμακευτικές ουσίες χρυσίνη και πασιφλορίνη. Η τελευταία μοιάζει στη χημική σύνθεση με τη μορφίνη, και δίνει στο βότανο ηρεμιστικές ιδιότητες που το καθιστούν ως ελαφρύ ναρκωτικό φυτό. Η χρυσίνη συμβάλλει στην ενίσχυση του οργανισμού απέναντι σε διαταραχές και παθήσεις.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Συνοψίζοντας, στις πιο σημαντικές ιδιότητες του φυτού συγκαταλέγεται η ήπια ηρεμιστική δράση και επίσης θεωρείται πως μπορεί να επιδράσει στο νευρικό σύστημα και να αντιμετωπίσει διαταραχές όπως υπερένταση, νευρικότητα, άγχος και μελαγχολία. Αξιοσημείωτο σύμφωνα με τους βοτανολόγους, είναι και το γεγονός, ότι μπορεί να παρέχει τα παραπάνω ηρεμιστικά οφέλη, χωρίς να είναι εθιστική.
–Άγχος:
Σε μικρές δόσεις η πασιφλόρα βοηθά στην καταπολέμηση του άγχους. Η φλαβονοειδής ουσία χρυσίνη, που περιέχεται σε πολλά είδη του φυτού μπορεί να μειώσει το άγχος, χωρίς να εμφανίζει τις παρενέργειες των αγχολυτικών φαρμάκων όπως οι βενζοδιαζεπίνες.
— Αϋπνία
Γνωστή για την δράση της στην αντιμετώπιση της αϋπνίας και μάλιστα χωρίς να προκαλεί ναρκωτική επίδραση στον οργανισμΟ
— Καρδιά .
Συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία της καρδιάς, αφού την επαναφέρει σε φυσιολογικά επίπεδα και δρα ηρεμιστικά ενάντια στην καρδιαγγειακή νεύρωση.
Έχει αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες.
–Άσθμα:
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην έντονη σπασμωδική δραστηριότητα του άσθματος.
–Αποχρεμπτικό
Δρα ως αποχρεμπτικό και λειτουργεί κατασταλτικά στον ξηρό βήχα.
— Αντισπασμωδικό
Έχει μυοχαλαρωτικές ιδιότητες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντισπασμωδικό για μια σειρά από διαταραχές όπως κρίσεις, υστερία, ακόμη και στη νόσο του Parkinson.
– Πονοκέφαλος
Θεωρείται ιδανικό για να συνεισφέρει ενάντια σε παθήσεις όπως η θεραπεία του πονοκεφάλου
–Διαβήτης
Σε πρόσφατες μελέτες, διαπιστώθηκε πως το εκχύλισμα του βοτάνου έχει σημαντική δράση που συμβάλλει στη μείωση του σακχάρου στο αίμα.
–Καρκίνος
Επίσης, τα φλαβονεοιδή που περιέχει έχουν αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες που δρουν κατά του καρκίνου.
Η τοπική χρήση θεωρείται κατάλληλη για τις ρυτίδες, τη θεραπεία εγκαυμάτων, τις αιμορροΐδες και διαφόρους πόνους.
–* Λαϊκή ιατρική
Η παραδοσιακές ιατρικές χρήσεις της Passiflora edulis συνοψίζονται ως εξής:
Υπέρταση: χυμός του φρούτου ή αφέψημα των φύλλων, από το στόμα.
Αϋπνία, άγχος: αφέψημα από το φλοιό ή τα λουλούδια του φυτού με χυμό λεμονιού, για γαργάρα.
Διουρητικό: αφέψημα από ξερές ρίζες, από το στόμα.
Σκορβούτο: κατανάλωση του φρούτου (που είναι πλούσιο σε βιταμίνη C).
Άσθμα: ξηρά φύλλα, για κάπνισμα (τσιγάρο ή πίπα).
Συμπτώματα εμμηνόπαυσης: αφέψημα των φύλλων, για πόση, με προσθήκη μελιού για γλυκύτητα μεταξύ των γευμάτων.
• Εξάρτηση από αλκοόλ ή μορφίνη: αφέψημα αποξηραμένων φύλλων, από το στόμα.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Υπάρχουν αναφορές για επιπτώσεις όπως αύξηση των καρδιακών παλμών, εμετό, ζάλη, ναυτία και μειωμένη νοητική λειτουργία.
– Μικρή τοξικότητα για ήπαρ και πάγκρεας.
Η μικρή περιεκτικότητα σε κυανογόνους γλυκοζίτες, είναι πιθανό να προκαλέσει τοξικότητα σε ήπαρ και πάγκρεας.
– Όχι σε άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα,
Όπως προαναφέραμε δεν πρέπει να χορηγηθεί σε άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα, αφού ο συνδυασμός τους ενέχει αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας.
– Ιδιαίτερη προσοχή άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτική ή άλλη φαρμακευτική αγωγή
Ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες νόσους, πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους πριν κάνουν χρήση του βοτάνου.
–Αλληλεπίδραση φαρμάκων .
Αν λαμβάνετε οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για το ενδεχόμενη αλληλεπίδραση σε περίπτωση σύγχρονης λήψης φαρμάκου και του βοτάνου
.ΧΡΗΣΕΙΣ
-Διατροφή
Το φρούτο αυτό, το οποίο είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α και βιταμίνη C, τρώγεται φρέσκο ως καρπός ή ως συστατικό φρουτοσαλάτας, μους, σορμπέ, κοκτέιλ, χυμού ή σιροπιού.
Ο καρπός είτε τρώγεται (με το κουταλάκι) είτε γίνεται χυμός και συχνά ο χυμός του προστίθεται σε άλλους χυμούς φρούτων για την ενίσχυση του αρώματος
– Έλαιο της πασιφλόρας είναι κατάλληλο για καλλυντικά.
Το έλαιο των καρπών της πασιφλόρας εξάγεται από τους σπόρους και αποτελείται κυρίως από λινελαϊκό οξύ (linoleic acid) (77%) με μικρότερες ποσότητες ελαϊκού οξέος (oleic acid) (15%) και παλμιτικό οξύ (palmitic acid) (10%). Έχει ποικίλες εφαρμογές στην κατασκευή καλλυντικών χρησιμεύει επίσης ως ανθρώπινη ή ζωική τροφή.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Το άρθρο που διαβάσατε έχει ενημερωτικό σκοπό και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις οδηγίες του γιατρού σας. Πριν χρησιμοποιήσετε κάποια συνταγή ή αλλάξετε τις διατροφικές σας επιλογές, απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία υγείας
