Ενδοοικογενειακή βία – Tου Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Παρακολούθησα στην εκπομπή «αντιθέσεις» της Κρήτη TV την συζήτηση με θέμα :  Ενδοοικογενειακή βία- Η προσέγγιση της Ιατρικής Επιστήμης και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Νομίζω πως αυτή η εκπομπή του δημοσιογράφου Γιώργου Σαχίνη μαζί με τις «αλήθειες με την Ζήνα» του Star είναι  από τις καλύτερες του είδους που υπάρχουν σήμερα στην ελληνική τηλεόραση.

Ήταν πολύ σπουδαία όσα κατέθεσαν στην εκπομπή για την ενδοοικογενειακή βία οι δυο διακεκριμένοι επιστήμονες. Μου περνάει η σκέψη όμως πως στο θέμα της ενδοοικογενειακής  βίας εκτός από την Ιατρική Επιστήμη και την Κοινωνική Ανθρωπολογία, έχει να πει πολλά και η εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γιατί αν δεν δούμε ένα θέμα από κάθε μεταβλητή που το επηρεάζει, νομίζω η εξέτασή μας θα είναι ελλιπής.

Σύμφωνα λοιπόν με την εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο άνθρωπος δεν ωθείται να κάνει το κακό μόνο από τον εαυτό του ή από το περιβάλλον που ζει. Υπάρχει ένα πρόσωπο που ο μόνος σκοπός που έχει είναι να ωθεί κάθε στιγμή τον άνθρωπο προς το κακό. Το πρόσωπο αυτό ονομάζεται Διάβολος ή Σατανάς ή Πονηρό Πνεύμα ή Πειρασμός. Η μεγαλύτερη επιτυχία αυτού του Πονηρού Πνεύματος είναι να πείσει τον άνθρωπο ότι δεν υπάρχει, οπότε ο άνθρωπος δεν φυλάγεται καθόλου από τις παγίδες του.

Και όμως σε πολλά σημεία η Αγία Γραφή συμβουλεύει τους πιστούς να έχουν τα μάτια τους δεκατέσσερα για να ξεφύγουν από τις παγίδες του Πονηρού. Θα αναφέρω μόνο την περιγραφή του σκλαβωμένου στην αμαρτία ανθρώπου που κάμνει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του κεφάλαιο Ζ΄ και στίχοι 14–25. Η μετάφραση είναι της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας και έγινε με την άδεια της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδας (synaxarion.gr).

14 Γνωρίζομεν ὅτι ὁ νόμος εἶναι πνευματικός, ἀλλ’ ἐγὼ εἶμαι σαρκικός, πουλημένος εἰς τὴν ἁμαρτίαν.

15 Δὲν μπορῶ νὰ ἐννοήσω τὰς ἰδικάς μου πράξεις, διότι δὲν κάνω ἐκεῖνο ποὺ θέλω ἀλλὰ κάνω ἐκεῖνο ποὺ μισῶ.

16 Ἀλλ’ ἐὰν κάνω ἐκεῖνο ποὺ θέλω, τότε συμφωνῶ ὅτι ὁ νόμος εἶναι καλός.

17 Ἀλλὰ εἰς τὴν πραγματικότητα δὲν ἐνεργῶ πλέον ἐγῶ, ἀλλὰ ἡ ἁμαρτία ποὺ κατοικεῖ μέσα μου.

18 Διότι ξέρω ὅτι δὲν κατοικεῖ τίποτε καλὸν μέσα μου, δηλαδὴ εἰς τὴν σάρκα μου. Ἡ θέλησις νὰ κάνω τὸ καλὸν ὑπάρχει, ἀλλὰ δὲν ἔχω τὴν δύναμιν νὰ τὸ κάνω,

19 διότι δὲν κάνω τὸ καλὸ ποὺ θέλω, ἀλλὰ τὸ κακὸν ποὺ δὲν θέλω, αὐτὸ κάνω.

20 Καὶ ἐὰν κάνω ἐκεῖνο ποὺ δὲν θέλω, τότε δὲν ἐνεργῶ πλέον ἐγὼ ἀλλ’ ἡ ἁμαρτία ποὺ κατοικεῖ μέσα μου.

21 Καὶ ἔτσι βρίσκω τοῦτον τὸν νόμον, ὅτι δηλαδὴ ἐνῷ ἐγὼ θέλω νὰ κάνω τὸ καλόν, μέσα μου ὑπάρχει πρόχειρον τὸ κακόν.

22 Αἰσθάνομαι μεγάλην εὐχαρίστησιν εἰς τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸν ἐσωτερικόν μου ἄνθρωπον, ἀλλὰ βλέπω ἄλλον νόμον εἰς τὰ μέλη μου,

23 ὁ ὁποῖος ἀντιστρατεύεται εἰς τὸν νόμον τοῦ λογικοῦ μου καὶ μὲ αἰχμαλωτίζει διὰ τοῦ νόμου τῆς ἁμαρτίας ποὺ ὑπάρχει εἰς τὰ μέλη μου.

24 Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! Ποιός θὰ μὲ ἐλευθερώσῃ ἀπὸ τὸ σῶμα τοῦτο τὸ καταδικασμένον εἰς θάνατον;
25 Εὐχαριστῶ τὸν Θεόν, διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου μας. Ἄρα λοιπὸν ἐγὼ ὁ ἴδιος μὲ τὸν νοῦν μου δουλεύω εἰς τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ μὲ τὴν σάρκα μου εἰς τὸν νόμον τῆς ἁμαρτίας.

Δηλαδή με απλά λόγια, συχνά μέσα στην οικογένειά μας δεν παρουσιάζουμε την καλή συμπεριφορά που θέλουμε, αλλά μια βίαιη συμπεριφορά που δεν θέλουμε. Και στην βία αυτή μας σιγοντάρει και ο Πονηρός, ιδίως αν του έχουμε δώσει το δικαίωμα με τις αμαρτίες μας.

Θυμάμαι την πρώτη μου κόρη που γεννήθηκε το 1991 με το παραμικρό την χτυπούσα χωρίς να ξέρω το γιατί. Τόσο υπερβολικά γινόταν αυτό ώστε μου έλεγε αργότερα η πεθερά μου πως όταν την πρόσεχε αυτή, προσπαθούσε να την κοιμίσει πριν γυρίσω σπίτι, για να μην την χτυπήσω. Νομίζω πως με ωθούσε στην βία αυτή ο Πονηρός επειδή του έδινα πολλά δικαιώματα με τις αμαρτίες μου και την απρόσεκτη ζωή μου.

Έλεγε σε μια ομιλία ο Μητροπολίτης Λεμεσού π. Αθανάσιος όταν σε ρίξει σε μια αμαρτία ο Πονηρός (αμαρτία είναι και η βία) να του λες : «Εδώ αυτός ο χώρος είναι σιδηρουργείο. Χτυπήματα δίνεις, χτυπήματα παίρνεις. Με τραυμάτισες με την αμαρτία, θα σε τραυματίσω κι εγώ με την προσευχή».

Μου άρεσαν αυτά μου είπε μετά το 1.50΄ο κ. Νικολακάκης, Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης : «Αυτό που συχνά θεωρώ μια παθογένεια της ελληνικής κοινωνίας, είτε αφορά την ψυχιατρική, είτε αφορά την εκπαίδευση, είτε αφορά την δικαιοσύνη, είναι ότι στην πραγματικότητα όλοι αυτοί οι θεσμοί ενώ έχουν ένα νομικό πλαίσιο που τους υποστηρίζει, έχουν μια εξέλιξη υπέρ τους, αδυνατούν να έχουν μια κουλτούρα. Στην πραγματικότητα δεν έχουμε ούτε νομικό πολιτισμό, ούτε εκπαιδευτικό πολιτισμό, ούτε ψυχιατρικό πολιτισμό. Αυτό κάπου οφείλεται. Δηλαδή είμαστε μια χώρα η οποία είναι σαν να αναχουμίζει, για να χρησιμοποιήσω κρητική έκφραση, αυτούς τους θεσμούς. Για παράδειγμα πάρτε την δικαιοσύνη. Ξέρουμε την οργάνωσή της σήμερα, πόσα Πρωτοδικεία ανοίγουν, πόσα κλείνουν, πόσα Εφετεία … Εγώ δεν ξέρω πια. Κάποτε ήξερα. Ούτε με τις Εφορίες ξέρω. Ούτε με τις Πολεοδομίες ξέρω, ούτε με την Ψυχιατρική ξέρω.

Θέλω να πω ότι αυτή η υποτιθέμενη αέναη κίνηση εκσυγχρονισμού, υποτιθέμενης αξιολόγησης των θεσμών κλπ στο τέλος έχει κάτι που οδηγεί στην αποδόμησή τους, για ποιο λόγο δεν ξέρω. Μήπως για να μείνουν γραφειοκρατικά μορφώματα όπως είναι σήμερα ; Η Δικαιοσύνη ας πούμε, εκεί που πρέπει κάμνει 10 χρόνια να βγάλει μια απόφαση, εκεί που δεν πρέπει την βγάζει αμέσως, αυτά σημαίνουν ότι είναι ένα γραφειοκρατικό μόρφωμα, δεν επιτελεί κάτι άλλο. Είναι η μόνη υπηρεσία στην Ελλάδα που δεν έχει ψηφιοποιηθεί, αν είναι δυνατόν. Οι θεσμοί δεν χρειάζονται επιπλέον νόμους, ούτε επιπλέον καταστολή. Χρειάζονται μια κουλτούρα. Η κουλτούρα για να διαμορφωθεί έχει ένα βραδύ ρυθμό. Υπάρχει και ένα ήθος, των δικαστών, των ψυχιάτρων, των εκπαιδευτικών, των … Αν δεν τόχουμε αυτό δεν μπορούμε να μιλήσουμε για δεοντολογία του κάθε επαγγέλματος».

Σκεφθείτε εσείς σύμφωνα με τα λόγια του κ. Καθηγητή αν οι λέξεις Δημοκρατία, Δικαιοσύνη, Οικονομία, Πρόνοια, Υγεία έχουν νόημα για την Ελλάδα. Μήπως να θυμίσω την θέση που κατέχει η χώρα μας στην διαφθορά ; Εγώ θα αναφερθώ μόνο στην λέξη Σχολείο. Σχολείο είναι η κοινωνική Δομή που στέλνουν οι γονείς τα παιδιά τους για να μάθουν να έχουν όρια στη ζωή τους, να αποκτήσουν ήθος και σεβασμό προς τους άλλους, να συγκροτηθούν επιστημονικά και πολιτισμικά. Σχολείο είναι αυτό που έλεγε ο Μέγας Αλέξανδρος για τον δάσκαλό του Αριστοτέλη : «Στους  γονείς  μου οφείλω  το ζην, αλλά στον δάσκαλό μου το  ευ ζην». Δυστυχώς η πραγματικότητα που ζούμε σήμερα συχνά στην Ελλάδα είναι λάθος να ονομάζεται Σχολείο.

Μεγάλο θύμα ενδοοικογενειακής βίας είναι και η αγία Θωμαΐς από την Λέσβο, η προστάτιδα του συζυγικού βίου. Έζησε 13 χρόνια μαρτυρικής ζωής με τον άντρα της ο οποίος την χτυπούσε αλύπητα και τελικά σε τελικά σε ηλικία 38 χρονών πέθανε από τις πληγές. Ο Θεός παραχώρησε να δαιμονιστεί ο άντρας της και το δαιμόνιο έφυγε από μέσα του μόνο όταν τον οδήγησαν στον τάφο της αγίας και την παρακάλεσαν να τον θεραπεύσει. Αυτής αγίαις πρεσβείαις να μας ελεήσει ο Θεός.  Αμήν.