Φραγκοστάφυλα, (Ribes rubrum , Ribes nigrum & Ribes sativus)-Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου

Το φραγκοσταφυλο (επιστ. ονομ.: Ribes rubrum ή Ribes nigrum) του γένους (Ribes ― Ριβήσιο) είναι μικρός θυσανώδης θάμνος εύκολης καλλιέργειας, ανθεκτικός στο κρύο, που ευδοκιμεί σε υγρά και δροσερά κλίματα και σε όλα τα εδάφη εκτός των πολύ υγρών.

Η σταφίδα[2], ή φραγκοστάφυλο[2] (λατ. Ríbes) είναι ένα γένος φυτών από την οικογένεια των φραγκοστάφυλων (Grossulariaceae) των δικοτυλήδονων ανθοφόρων φυτών Saxifraga

ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Βασίλειο: …………Plantae

Clade: ……………Τραχειόφυτα

Clade:…………….Αγγειόσπερμα

Clade: …………… Eudicots

Σειρά:……………..Saxifragales

Οικογένεια:……….Grossulariaceae

Γένος:……………. Ribes

Είδh: Τα κυριότερα είναι :

Ribes sativus Λευκό φραγκοστάφυλο

Ribes nigrum Μαύρο φραγκοστάφυλο

Ribes rubrum Κόκκινο φραγκοστάφυλο

Συνολικά, περισσότερα από 190 είδη είναι γνωστά

Ορισμένα είδη καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά ανθοφόρα φυτά.

(για παράδειγμα,

Ribes aureum,

Ribes floridum και

Ribes sanguineum)

Οι πιο γνωστοί τύποι φραγκοστάφυλων είναι η μαύρη σταφίδα (Ribes nigrum) και η κόκκινη σταφίδα (Ribes rubrum), τα οποία αναπτύσσονται άγρια στη Βόρεια Ευρώπη και τη Σιβηρία. Η διαφορά μεταξύ τους, εκτός από το χρώμα των καρπών, είναι ότι τα φύλλα και τα μούρα της μαύρης σταφίδας είναι εξαιρετικά αρωματικά από το αιθέριο έλαιο που περιέχεται σε ειδικούς αδένες που καλύπτουν ιδιαίτερα πυκνά την κάτω επιφάνεια των φύλλων

ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ

– Φυτό

Το Φραγκοστάφυλο είναι φυλλοβόλος θάμνος φτάνει τα 150 εκατοστά σε ύψος,

– Φύλλα

Έχει εναλλασσόμενα, τρίλοβα ή πεντάλοβα φύλλα.

–Ανθή

Τα άνθη είναι κόκκινα

–Καρποί

Καρποφορεί σε μεγάλους βότρυς και συγκομίζεται το καλοκαίρι

ΑΝΑΓΚΕΣ

– Έδαφος

Το καλύτερο έδαφος για την ανάπτυξη της σταφίδας θεωρείται το αργιλώδες , αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και σε άλλα εδάφη, ελαφρά και πυκνά, αρκεί ο τόπος να είναι εύφορος και υγρός.

–Αντοχή στην ξηρασία

Δεν αντέχει την ξηρασία γι’ αυτό και δε θέλει άμεσο ήλιο

ΚΑΛΛΙΕΡΓΙΑ

–Φύτευση

Οι αποστάσεις μεταξύ των μεταξύ των θάμνων πρέπει να είναι τουλάχιστον ένα μέτρο, έτσι ώστε να μην σκιάζονται ο ένας τον άλλον, διαφορετικά θα έχετε μικρά και ασήμαντα μούρα.

Η καλύτερη εποχή για να φυτέψετε φραγκοστάφυλα είναι τον Αύγουστο σε λάκκους γεμάτους με μείγμα χώματος και κοπριάς

Σε ξηρές περιοχές, οι σταφίδες δεν πρέπει να φυτεύονται σε κρεβάτια, αλλά σε αυλάκια (οι κόκκινες και οι λευκές σταφίδες ανέχονται το ξηρό έδαφος πιο εύκολα από τις μαύρες σταφίδες

–Ποικιλίες

Επί του παρόντος, είναι γνωστές τουλάχιστον 1.500 ποικιλίες φραγκοστάφυλων, οι οποίες καλλιεργούνται σε όλες τις χώρες εύκρατου κλίματος.

–Αναπαραγωγή

Τα φραγκοστάφυλα, πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα και στρώσεις. Τα μοσχεύματα κόβονται συνήθως το φθινόπωρο, αφού πέσουν τα φύλλα, από δυνατούς θάμνους, ακριβώς κάτω από το μάτι, μετά τα βάζουν στο κελάρι για το χειμώνα και φυτεύονται την άνοιξη, μόλις ξεπαγώσει το έδαφος, σε σκιερό μέρος. Σε θερμά κλίματα, τα μοσχεύματα φυτεύονται επίσης το φθινόπωρο.

–Λίπανση

Τα ελαφριά και άγονα εδάφη λιπαίνονται καλά μετά από 2-3 χρόνια από την φύτευση και, επιπλέον, ποτίζονται με υγρά λιπάσματα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού για να διατηρηθεί η υγρασία στο έδαφος

Ανάμεσα στα φυτά , το έδαφος χαλαρώνει όταν φρεζάρεται κάθε χρόνο.

Μερικοί συνιστούν να καλύπτεται η επιφάνεια των κορυφογραμμών με ένα στρώμα κοπριάς το καλοκαίρι.

–Άρδευση

Μετά τη φύτευση, αν ο καιρός είναι ξηρός, το πότισμα γίνεται 2 φορές την εβδομάδα

–Κλάδεμα

Το κλάδεμα (την άνοιξη) συνίσταται στη βράχυνση των νεαρών κλαδιών κατά 5-6 μπουμπούκια και στην αφαίρεση παλιών κλαδιών.

Κάθε θάμνος πρέπει να έχει το πολύ 10-15 κλαδιά διαφορετικών ηλικιών.

Τα παλιά κλαδιά πρέπει να αφαιρεθούν, επειδή τα μεγαλύτερα μούρα λαμβάνονται σε κλαδιά 3-5 ετών, το δεύτερο – μέχρι 1 μέτρου .

– Συγκομιδή

Η συγκομιδή τους γίνεται βαθμιαία Ιούλιο-Αύγουστο, αφού πάρουν το χρώμα τους, που ανάλογα την ποικιλία μπορεί να είναι: πρασινωποί, κίτρινοι, κοκκινωποί ή μαύροι (ποικιλία nigra) χωρίς κουκούτσι και χνούδι.

Διάκριση

Το φραγκοστάφυλο δεν πρέπει να συγχέεται με το λαγοκέρασο (Ribes uva-crispa συν. Ribes grossularia), που είναι διαφορετικό είδος, περισσότερο μεγαλόκαρπο.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

Τα φρούτα τρώγονται φρέσκα ή χρησιμοποιούνται για την παρασκευή μαρμελάδας.

Έχουν γλυκιά υπόξινη πολύ ευχάριστη γεύση και καταναλώνονται φρέσκοι ή χρησιμοποιούνται σε τούρτες, αλλά και χυμούς φρούτων

Το μαύρο φραγκοστάφυλο είναι η μεγαλύτερη πηγή βιταμίνης C (έως 182mg ανά 100g φρούτων) και σε μικρότερο βαθμό,βιταμίνης B, P,Ε, προβιταμίνης Α, καλίου και σιδήρου. Εκτός από βιταμίνες, είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε φυτικές ίνες, περιέχοντας πάνω από 5,5 γρ. ανά 100 γραμμάρια καρπών

μούρων. Οι φυτικές ίνες είναι μείζονος σημασίας για την καλή λειτουργία του εντέρου, βοηθώντας παράλληλα τη δημιουργία συναισθήματος κορεσμού στο στομάχι. Εκτός από τα παραπάνω, τα φραγκοστάφυλα είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, φυτικές ουσίες γνωστές για την αντιοξειδωτική τους δράση, καθώς έχουν την ιδιότητα να συλλαμβάνουν τις ελεύθερες ρίζες που βλάπτουν τους ιστούς του σώματος.

Θρεπτική αξία ανά 100γρ.

Θερμίδες 33

Νερό 82%

Υδατάνθρακες 5γρ.

Κάλιο 2,80 γρ.

Ασβέστιο 3,6γρ.

Σίδηρος 1,2 γρ.

Βιταμίνη C 40 γρ.

Πηγή

Groseille, fr.

ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Στην υγεία μας είναι ωφέλιμα και τα φρούτα αλλά και τα φύλλα του φραγκοστάφυλου.

Χρησιμοποιείται στην ιατρική.

Οι καρποί του φραγκοστάφυλου συνιστώνται για μεταβολικές διαταραχές και παχυσαρκία.

Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούνται ως καθαρτικό, καθώς και ως διουρητικό και χολερετικό

Το μαύρο φραγκοστάφυλο χρησιμοποιείται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της φαρυγγίτιδας, χρόνιο βήχα, καθώς επίσης ενισχύει και τονώνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα

Πιο αναλυτικά:

– Τα φραγκοστάφυλων έχουν αντιοξειδωτικά

Τα φραγκοστάφυλα περιέχουν αντιοξειδωτικά όπως φλαβονοειδή και ανθοκυανίνες, οι οποίες είναι γνωστό ότι προστατεύουν τα κύτταρα από βλάβες που προκαλούνται από το υψηλό σάκχαρο στο αίμα

– Φύλλα φραγκοστάφυλων για διαβήτη

Η έρευνα δείχνει ότι οι ενώσεις που βρίσκονται στα φύλλα των φραγκοστάφυλων μπορεί να βοηθήσουν στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνοντας την παραγωγή γλυκόζης από το συκώτι.

– Οι καρποί προλαμβάνουν τον καρκίνο

Η κατανάλωση του καρπού εμποδίζει το σχηματισμό τοξικών ουσιών στο σώμα, που προκαλούν γονιδιακές μεταλλάξεις, που οδηγούν σε καρκίνο.

Οι καρποί χρησιμοποιούνται στις ρευματικές παθήσεις, διάρροια, ηπατική δυσλειτουργία, σωματική και ψυχική εξάντληση. Επίσης, το αφέψημα από φύλλα επιταχύνει την αποβολή των τοξινών και τη ρύθμιση της λειτουργίας των νεφρών

– Λοιμώδεις νόσους και μολύνσεις

Το φραγκοστάφυλο είτε κόκκινο είτε μαύρο, έχει υψηλότατη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και σε μεταλλικά άλατα. Ιδιότητες που το καθιστούν ένα από τα καλύτερα φρούτα, χρησιμότατο για τις. Ανοίγει την όρεξη αν καταναλωθεί πριν από τα γεύματα, ενώ διευκολύνει την πέψη αν καταναλωθεί μετά το τέλος του γεύματος.

–Διουρητικές ιδιότητες

Οι στρογγυλοί καρποί έχουν διουρητικές ιδιότητες και μας δίνουν αφεψήματα που ευνοούν τους διαβητικούς και τους νεφροπαθείς.

– Αλλεργικό άσθμα

Μια ουσία που περιέχεται στα μαύρα φραγκοστάφυλα ενδέχεται να είναι χρήσιμη στο αλλεργικό άσθμα, μειώνοντας τη φλεγμονή των πνευμόνων και διευκολύνοντας την αναπνοή των ασθενών.

-Συνάχι ,βήχας,κρυολογήματα.

Ακόμη σιρόπια από βρασμένους καρπούς απαλύνουν τον βήχα των κρυολογημάτων και θεραπεύουν το συνάχι σχεδόν αμέσως.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

Πιθανές παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις

–Στομαχικές διαταραχές

Αν και γενικά θεωρούνται ασφαλή όταν καταναλώνονται με μέτρο ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής, η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε στομαχικές διαταραχές λόγω της έντονης γεύσης τους.

– Όχι με αλλά φάρμακα

Επίσης, συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε νέο θεραπευτικό σχήμα, ειδικά εάν λαμβάνετε επί του παρόντος συνταγογραφούμενα φάρμακα για τον διαβήτη.

ΧΡΗΣΕΙΣ

.Για το χειμώνα, τα μούρα αποξηραίνονται, τουρσί ή θρυμματίζονται και καλύπτονται με ζάχαρη κρασί, γέμιση για γλυκά και μαρμελάδα, , κομπόστα, ζελέ

Από χυμό φραγκοστάφυλου (γαλλικό Cassis) παρασκευάζονται επίσης διάφορα σιρόπια και λικέρ.

. Αξιολογείται ως μελισσοκομικό φυτό .

Μεταξύ των κηπευτικών, είναι γνωστές αρκετές εκατοντάδες εκτρεφόμενες ποικιλίες.

Τα μούρα πολλών άλλων καλλιεργούμενων τύπων σταφίδας τρώγονται επίσης, αλλά σε μικρές ποσότητες συλλέγονται επίσης από άγριους θάμνους.

–Χρηση φύλλων

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να καταναλώσετε αυτά τα φύλλα. Μπορείτε να τα βάλετε σε ζεστό νερό για να φτιάξετε τσάι, να τα προσθέσετε σε σούπες ή μαγειρευτά, να τα μασήσετε ωμά ή ακόμα και να τα στεγνώσετε και να τα χρησιμοποιήσετε ως καρύκευμα.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται με μακροχρόνια χρήση παρά με βραχυπρόθεσμη χρήση.

– Προσοχή

Η παρούσα δημοσίευση είναι πληροφοριακού χαρακτήρα Η χρήση βοτάνων για ιατρικούς σκοπούς να τίθεται υπό την έγκριση επιστημόνων υγείας