Η γαρδένια είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό που ανήκει στην οικογένεια των Ερυθροδανοειδών της τάξης των Ερυθροδανωδών. Υπάρχουν 250 περίπου είδη που είναι αειθαλείς θάμνοι και μικρά δέντρα. Προέρχεται από την Αφρική και την Ασία. Τα περισσότερα είδη καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά, κυρίως για τα μεγάλα άνθη με τη θαυμάσια μυρωδιά τους
ΙΣΤΟΡΙΑ
Πήρε το όνομά του απ’ το Σκωτσέζο φυσιοδίφη και γεωπόνο Αλεξάντερ Γκάρντεν.
Στην Ελλάδα ήρθε από τη Νότια Αφρική και είναι από τα πιο γνωστά και αγαπητά καλλωπιστικά φυτά
Η γαρδένια είναι εγγενής σε μέρη των νησιών της Ασίας και του Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ιαπωνίας.
Υπάρχουν πάνω από 250 διαφορετικά είδη φυτών γαρδένιας που ονομάζονται Ellis, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενός αιθέριου ελαίου που έχει ένα ευρύ φάσμα χρήσεων, όπως η καταπολέμηση λοιμώξεων και όγκων. Χρησιμοποιείται επίσης σε λοσιόν, αρώματα, πλύσεις σώματος και πολλές άλλες τοπικές εφαρμογές λόγω του ισχυρού και τεχνητά σαγηνευτικού λουλουδιού του αρώματος και της ικανότητάς του να προάγει τη χαλάρωση.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Ερυθροδανώδη (Rubiales)
Οικογένεια: Ερυθροδανοειδή (Rubiaceae)
Γένος: Γαρδένια (Gardenia)
J.Ellis
Είδη Το γνωστότερο είδος είναι η Γαρδένια η ιασμινοειδής (Gardenia jasminoides) ή κοινή γαρδένια.
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
–Φυτό
Θάμνος, ο οποίος φτάνει το 1,5 μέτρο ύψος
–Φυλλα
Εχει πλούσιο φύλλωμα που αποτελείται από ωραία στρογγυλά ή λογχοειδή λαμπερά πράσινα φύλλα
–Άνθη
Μεγάλα συνήθως διπλά, λευκά, ελαφρώς κηρώδη άνθη με το έξοχο άρωμα τους.
Σε φυσικό περιβάλλον ανθίζει από τα τέλη της άνοιξης και ως τις αρχές του φθινοπώρου.
ΑΝΑΓΚΕΣ
–Έδαφος
Ανήκει στα οξύφυλλα φυτά (καμέλια, ορτανσία, αζαλέα) και δεν ευδοκιμεί σε ασβεστώδες έδαφος, αλλά σε ελαφρώς όξινο. Το καλύτερο χώμα για τη γαρδένια είναι το καστανόχωμα.
–Κλίμα
Η γαρδένια είναι εξαιρετικά ευαίσθητο φυτό. Είναι κατάλληλη κυρίως για παραθαλάσσιες περιοχές. Το χειμώνα δεν αντέχει το ψύχος και θέλει προστασία , ενώ όταν ο καιρός δεν είναι ψυχρός διατηρείται όλο το χρόνο. Η πιο καλή θερμοκρασία για το φυτό είναι οι 10°-13° C βαθμοί
-Ηλιοφάνεια -Άνεμοι
Ο χώρος πρέπει να είναι απάνεμος, φωτεινός και να υπάρχει καλός αερισμός. Το καλοκαίρι δεν αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες και πρέπει να τοποθετείται σε σκιερό μέρος. Διατηρείται και σε μερική έκθεση στον ήλιο αρκεί να υπάρχει αρκετή υγρασία στην ατμόσφαιρα
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Καλλιεργείται σε γλάστρες και θερμοκήπια, όπου μπορεί να παράγει λουλούδια όλο το χρόνο.
– Πολλαπλασιασμός
Η γαρδένια πολλαπλασιάζεται με φυλλώδη μοσχεύματα που έχουν 4 φύλλα και 10 εκατοστά μήκος και παίρνονται από σκληραγωγημένες γαρδένιες που λέγονται μάνες.
Τα φυτεμένα μοσχεύματα σκεπάζονται με γυάλινα ποτήρια.
Η υγρασία του χώματος και της ατμόσφαιρας είναι απαραίτητη . Αφού βγουν οι πρώτες μικρές ρίζες γίνεται η μεταφύτευση σε μικρά γλαστράκια. Η δεύτερη μεταφύτευση γίνεται σε μεγαλύτερες γλάστρες, αφού όμως οι ρίζες πρώτα αναπτυχθούν και πιάσουν όλο το χώρο στα γλαστράκια.
Μπορεί να πολλαπλασιαστεί και με παραφυάδες
– Φροντίδα του φυτού
Για τη διατήρηση της γαρδένιας χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Τα φύλλα της πρέπει να ραντίζονται τακτικά και να ξεπλένονται από τις σκόνες νωρίς το πρωί ή το βράδυ.
–Άρδευση
Ποτίσματα πρέπει να γίνονται με μέτρια συχνότητα.
Το νερό που ποτίζεται δεν πρέπει να περιέχει πολλά άλατα.
Πρέπει να ποτίζεται συχνότερα το καλοκαίρι και πολύ λίγο το χειμώνα. Η υπερβολική υγρασία μπορεί να βλάψει το φυτό.
Το νερό της βρύσης όταν έχει πολύ χλώριο πρέπει να αποφεύγεται ,η συγκέντρωση βρόχινου νερού και η χρήση του σε άρδευση της γαρδένιας κάνει κάλο
– Κλαδέματα
Νόρις την άνοιξη πρέπει να αφαιρούμε τα αδύνατα κλωνάρια.
–Λίπανσή
Καλό είναι να γίνεται λίπανση με κατάλληλο λίπασμα, ενώ απαραίτητος είναι ο σίδηρος σε μορφή λιπάσματος . Δεν πρέπει πάντως να γίνεται υπερβολική χρήση λιπασμάτων.
Συνιστώνται υδροδιαλυτά λιπάσματα κάθε 20-25 ημέρες και θειική αμμωνία .
–Ευαισθησίες
Το φυτό είναι πολύ ευάλωτο στις απότομες αλλαγές περιβάλλοντος και στις μετακινήσεις (πτώση μπουμπουκιών, φύλλων και ξήρανση φυτού).
Η αλλαγή γλάστρας πρέπει να γίνεται κάθε 2 χρόνια.
Παραδοσιακά προτιμάται η τενεκεδένια γλάστρα.
–Ασθένειες του φυτού
Προσβάλλεται από μελίγκρες ,ψωρίαση ,μύκητες ,νηματώδεις κ.α. παράσιτα.
ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Έρευνες έχουν δείξει ότι η γαρδένια περιέχει τουλάχιστον 20 δραστικές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ισχυρών αντιοξειδωτικών.
ΑΙΘΕΡΙΟ ΕΛΑΙΟ
Το αιθέριο έλαιο Της ΅γαρδένιας έχει ένα λουλουδένιο-γλυκό άρωμα που μπορεί να περιγραφεί ως «σύνθετο» και πραγματικά εξαιρετικό.
Για φυσική θεραπεία χρησιμοποιείται στην κοσμετολογία και την αρωματοποιία.
Το αιθέριο έλαιο γαρδένιας είναι μια πολύ σπάνια και πολύτιμη ουσία που δεν μπορεί να ληφθεί βιομηχανικά.
Μια μέθοδος εκχύλισης χρησιμοποιείται για να σχηματιστεί αυτό το παχύρρευστο, σκούρο κίτρινο υγρό. Για αυτό, επιλέγονται αποξηραμένα άνθη γαρδένιας.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ (Αιθέριο έλαιο & άνθη)
Τα αιθέρια έλαια που λαμβάνονται από αυτά τα φυτά χρησιμοποιούνται:
Στην καταπολέμηση της βλάβης από τις ελεύθερες ρίζες και του σχηματισμού όγκων μέσω αντιαγγειογενετικής δράσης, εκτός από αυτή την δράση τα φρέσκα άνθη ή το έλαιο που προέρχεται από αποξηραμένα άνθη
1. Βοηθούν στην καταπολέμηση ασθενειών
Μπορεί να παρέχει πιθανή προστασία έναντι καρδιαγγειακών παθήσεων και ηπατικών παθήσεων.
2. Η γαρδένια βοηθά στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας ειδικά όταν συνδυάζεται με άσκηση και υγιεινή διατροφή.
3. Τα λουλούδια και το αιθέριο έλαιο μπορούν να μειώσουν την κατάθλιψη και το άγχος
Το άρωμα των λουλουδιών γαρδένιας είναι γνωστό ότι προάγει τη χαλάρωση και μειώνει το άγχος στους ανθρώπους.
4. Καταπραΰνει το πεπτικό σύστημα
Ουσίες που απομονώνονται από τη γαρδένια έχει βρεθεί ότι έχουν αντι-όξινες ιδιότητες που προστατεύουν από την αντιγαστρίτιδα, την αντιοξειδωτική δράση και μια σειρά από γαστρεντερικά προβλήματα.
5. Προστατεύει τις πληγές από μόλυνση
Η γαρδένια περιέχει πολλές φυσικές αντιβακτηριακές, αντιοξειδωτικές και αντιικές ενώσεις.
Για να καταπολεμήσετε τα κρυολογήματα, τις λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού, τις μολύνσεις των κόλπων και τα μπλοκαρίσματα, μπορείτε να εισπνεύσετε αιθέριο έλαιο γαρδένιας, να το εφαρμόσετε στο στήθος σας ή να δοκιμάσετε να το αναμίξετε σε έναν διαχύτη.
Μια μικρή ποσότητα αιθέριου ελαίου μπορεί να αναμειχθεί με λάδι καρύδας και να εφαρμοστεί σε πληγές, γρατζουνιές, εκδορές, μώλωπες ή κοψίματα.
6. Μειώνει την κούραση και τον πόνο Το εκχύλισμα γαρδένιας χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση ποικίλων ασθενειών και ταλαιπωριών, όπως το PMS, η αρθρίτιδα, τα διαστρέμματα και οι μυϊκές κράμπες. Έχει επίσης ορισμένες διεγερτικές ιδιότητες που μπορεί να βοηθήσουν στη βελτίωση της διάθεσης και της μνήμης σας.
7. Βοηθά στη διατήρηση της μνήμης
Σε μια μελέτη, το εκχύλισμα γαρδένιας βρέθηκε ότι βοηθά στη βελτίωση της μνήμης σε άτομα με παλιά ελλείμματα μνήμης, ειδικά σε αυτούς με νόσο Αλτσχάιμερ.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
– Κάψουλες (καρποί) & αιθέριο έλαιο γαρδένιας.
Οι πιθανές παρενέργειες που σχετίζονται με τη χρήση κάψουλων γαρδένιας ή αιθέριου ελαίου μπορεί να περιλαμβάνουν :
Ανορεξία .
Διάρροια ή χαλαρά κόπρανα .
Ερεθισμό του δέρματος και
Φλεγμονή .
–Εγκυμοσύνη -θηλασμός
Αν και το έλαιο γαρδένιας χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για να υποστηρίξει την παροχή γάλακτος σε μητέρες που θηλάζουν να είστε προσεκτικοί .
Δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις της γαρδένιας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γαλουχίας, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί και να αναζητήσετε πρώτα ιατρική βοήθεια.
–Ζώα
Είναι τοξική για τα κατοικίδια και τα ζώα .
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η χρήση της γαρδένιας και άλλων φυτών για ιατροφρμακευτικουύς σκοπούς πρέπει να τίθενται πριν την χρήση τους υπό την κρίση των επιστημόνων υγείας .
(VIDEO)
**********************************************
Δείτε απόσπασμα 5 λεπτών από παλιότερή εκπομπή στην TV που αφορούσε την φροντίδα των οξύφιλων φυτών
ΓΑΡΔΕΝΙΑ
