Πρόσφατα δόθηκε στη Δημοσιότητα προς διαβούλευση το νέο αναθεωρημένο Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ ) που επανακαθορίζει του στόχους της ενεργειακής ,μετάβασης μέχρι το 2030 και θέτει και τους μακροπρόθεσμους στόχους μέχρι και το 2050.
Στο σχέδιο καθορίζονται αρκετά φιλόδοξοι και ενδιαφέροντες στόχοι , απουσιάζει όμως εκκωφαντικά το κομμάτι των ειδικών στόχων και μέτρων για τις περιοχές που πλήττονται ιδιαιτέρως από την μετάβαση όπως είναι η Δυτική Μακεδονία.
Θα μείνω σε μια παράγραφο στην εισαγωγή του σχεδίου και θα διατυπώσω, τους προβληματισμούς μου και τη σχετική πρόταση.
«Το ΕΣΕΚ θέτει ως στόχο να μην στερηθεί κανένα νοικοκυριό, περιλαμβανομένων των ευάλωτων οικονομικά, από τη δυνατότητα ενεργειακής αναβάθμισης του σπιτιού και την απόκτηση αποδοτικών συσκευών και οχημάτων ηλεκτροκίνησης. Για το σκοπό αυτό, τα προτεινόμενα μέτρα προσδίδουν ιδιαίτερη έμφαση την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση και επιδοτήσεις κατά προτεραιότητα για τα νοικοκυριά με μειωμένες χρηματοδοτικές δυνατότητες, ώστε να διασφαλισθεί ότι δεν θα υπάρξει υστέρηση για καμία κοινωνική ομάδα στον πράσινο τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των κτηρίων, συσκευών και οχημάτων.»
Γίνεται σαφές από τα παραπάνω το μεγάλο βάρος που δίνεται στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και της ενεργειακής αναβάθμισης των νοικοκυριών με την υιοθέτηση πράσινου τεχνολογικού εκσυγχρονισμού.
Στη Δυτ Μακεδονία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονη δραστηριότητα στα πλαίσια της μετάβασης στον τομέα των ΑΠΕ κυρίως από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους με μεγάλα έργα πολλών ΜW. Το ερώτημα που τίθεται είναι πως μέσα από αυτή τη διαδικασία και με τον τρόπο που πραγματοποιείται, συμμετέχει η τοπική κοινωνία και πολύ περισσότερο με ποιο τρόπο θα απολαύσει τα οφέλη αυτής της ενεργειακής μετάβασης. Μιλάμε για μια περιοχή που τα προηγούμενα πολλά χρόνια αποτέλεσε την καρδιά της ενεργειακής παραγωγής της χώρας με πολλές θέσεις εργασίας, με υπηρεσίες τηλεθέρμανσης για χιλιάδες νοικοκυριά και εισοδήματα που ενίσχυαν την οικονομία της περιοχής
Όλα αυτά πλέον αποτελούν παρελθόν χωρίς ταυτόχρονα η μετάβαση μέχρι στιγμής να εξασφαλίζει έστω ένα μέρος από αυτές τις απώλειες.
Επιβάλλεται κατά τη γνώμη, ως ένας «φόρος τιμής» προς τους κατοίκους της περιοχής για την άρση των συνεπειών της μετάβασης και της αναστροφής της γενικής τάσης εγκατάλειψης της περιοχής από τους νέους ανθρώπους, να παρθούν κάποια ειδικά μέτρα στήριξης των κατοίκων στα πλαίσια του νέου ΕΣΕΚ και των στόχων που αυτό θέτει.
Ένα τέτοιο μέτρο θα ήταν η εκπόνηση ενός ειδικού προγράμματος ενίσχυσης των νοικοκυριών της Δυτικής Μακεδονίας για τη μαζική εγκατάσταση αντλιών θερμότητας για την κάλυψη των αναγκών τους, τόσο σε θέρμανση όσο και σε ψύξη, με χρήση πράσινης ενέργειας. Για την παραγωγή και χρήση πράσινης ενέργειας μπορούν να χρησιμοποιηθούν τρεις τρόποι.
- Μεγάλες εγκαταστάσεις Φ/Β έργων (ενδεχομένως και εντός των ορυχείων της ΔΕΗ με δυνατότητα σύνδεσης στους υφιστάμενους υποσταθμούς) των οποίων η παραγωγή θα εγχέεται στο δίκτυο και θα συμψηφίζεται ( virtual net metering). με τις καταναλώσεις των νοικοκυριών. Ο συγκεκριμένος τρόπος θα αφορά κυρίως καταναλωτές πολυκατοικιών εντός των πόλεων.
- Εγκαταστάσεις Φ/Β στις στέγες των σπιτιών ή αποθηκών ή σε παρακείμενα οικόπεδα με δυνατότητα συμψηφισμού της παραγόμενης ενέργειας με την κατανάλωση του νοικοκυριού (net metering)
- Εγκαταστάσεις Φ/Β αυτοπαραγωγής με ταυτόχρονη αποθήκευση χωρίς έγχυση στο δίκτυο για τις περιοχές με κορεσμένα δίκτυα.
Ένα τέτοιο έργο το δικαιούται η περιοχή. Δεν είναι απαγορευτικό κοστολογικά αν συγκριθεί με άλλα παραπλήσια έργα (πχ τηλεθέρμανσης) Μπορεί να ξεκινήσει πιλοτικά από κάποιες περιοχές και τμηματικά να επεκταθεί σε ολόκληρη την περιφέρεια.
Τα οφέλη που θα προκύψουν για την περιοχή και τους κατοίκους της
- Πράσινη καθαρή ενέργεια – καθαρό περιβάλλον για όλη την περιφέρεια
- Χαμηλό ενεργειακό κόστος ,με τάση να μηδενιστεί μετά από λίγα χρόνια απόσβεσης με στόχο την ουσιαστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
- Αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των κατοίκων, από την εξοικονόμηση του ενεργειακού κόστους και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο στάδιο της εγκατάστασης και στη διάρκεια της λειτουργίας των νέων έργων.
- Ένα τόσο ευρύ φάσμα εγκατάστασης αντλιών θερμότητας θα δημιουργήσει την ανάγκη κατασκευής μονάδας παραγωγής στην περιοχή αυτού του εξοπλισμού (αντλίες θερμότητας- ειδικά σώματα κλπ) με τη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας
- Οι καθαρές πράσινες πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας πλέον γίνονται ελκυστικές τόσο για τους κατοίκους όσο και για νέους μετοίκους με κίνητρο το χαμηλό ενεργειακό κόστος.
- Το χαμηλό ενεργειακό κόστος διευρύνει τη χρήση της πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας και σε άλλους τομείς όπως η ηλεκτροκίνηση και η φόρτιση.
Αναφέρθηκα σε ένα μόνο τομέα της πράσινης μετάβασης που αφορά τους κατοίκους και τα νοικοκυριά. Αντίστοιχα θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τις επιχειρήσεις, τους αγρότες και τις ενεργειακές ανάγκες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η Δυτική Μακεδονία μπορεί να παραμείνει το ενεργειακό κέντρο της χώρας, όχι μόνο ως παραγωγός πράσινης ενέργειας από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους αλλά κυρίως ως περιοχή που χρησιμοποιεί ,ωφελείται και θα έχει ενσωματώσει στην κουλτούρα της την πράσινη μετάβαση.
