Ανάμεσα στους Ελιμειωτες που πρωταγωνίστησαν στην εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου και την δημιουργία της Μεγάλης Μακεδονίας ήταν και ο Αντίγονος ο Α ( 382 π.Χ. – 301 π. Χ ) ο γιος του Φιλίππου που διακρίθηκε όχι μόνον για τις στρατιωτικές τους ικανότητες άλλα και στην προσπάθεια που έκανε στην συνέχεια και μετά τον θάνατο του Μεγάλου Στρατηλάτη να διατηρηθεί το βασίλειο της Μακεδονίας ακέραιο.
Αυτός και οι απόγονοι με την <<Δυναστεία των Αντιγονιδών >> που δημιούργησαν κυβέρνησαν την Μακεδονία μέχρι και το 168 π..Χ. όταν έχασαν την μάχη στην Πύδνα στην σύγκρουση με τους Ρωμαίους που (βρίσκεται όχι πολύ μακριά από τα σύνορα του πρώην τότε βασιλείου της Ελίμεια προς τα ανατολικά της ) και οι τελευταίοι έγιναν κυρίαρχοι του τόπου.
1.ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΓΟΝΙΔΩΝ (294 π.Χ. – 168 π.Χ.)
Η Δυναστεία των Αντιγονιδών (294 π.Χ. – 168 π.Χ.) κυβέρνησε το αρχαίο Μακεδονικό Βασίλειο κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, δηλαδή από το θάνατο του Αλεξάνδρου του Μέγα, μέχρι και την κατάκτηση του ελλαδικού χώρου από τους Ρωμαίους.
Η δυναστεία οφείλει το όνομά της στον στρατηγό του Αλεξάνδρου που έμεινε γνωστός στην ιστορία ως Αντίγονος Α’ ο Μονόφθαλμος. Μετά τη διαίρεση του αχανούς κράτους του Μακεδόνα στρατηλάτη, παραχωρήθηκε στον Αντίγονο το μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας και της Συρίας.
Οι προσπάθειές του να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής του εις βάρος των άλλων Διαδόχων είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατό του στη Μάχη της Ιψού το 301 π.Χ.
Στη μάχη συμμετείχαν επίσης ο γιος του, ο Δημήτριος ο Πολιορκητής και ο εγγονός του, Αντίγονος Β’ Γονατάς.
Επέζησαν και οι δύο και κατάφεραν εν τέλει να κατακτήσουν το κράτος της Μακεδονίας.
Μετά από μια σύντομη απώλεια του θρόνου από τη δυναστεία, κατά την περίοδο ( 287 π.Χ. – 276 π.Χ.), ο Γονατάς επανέκτησε τον θρόνο του και εδραίωσε τη δύναμη της δυναστείας στη Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα μέχρι το 276 π.Χ.
Η κυριαρχία τους έληξε με την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους, μετά τη Μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Αντιγονιδών, η Μακεδονία γνώρισε μέρες στρατιωτικής δύναμης και οικονομικής ευημερίας.
Η εξωτερική τους πολιτική επεκτεινόταν σε όλο τον σύγχρονο ελλαδικό χώρο, το Αιγαίο πέλαγος, τη Μικρά Ασία, την Κύπρο και τα στενά του Ελλήσποντου.
Ανάλογα με τις περιστάσεις είχαν εναλλασσόμενες περιόδους πολέμου και διπλωματικών επαφών με τα γειτονικά βασίλεια των άλλων Διαδόχων: με τους Σελευκίδες, τους Πτολεμαίους, τον Λυσίμαχο, το Βασίλειο της Ηπείρου και τις πόλεις – κράτη της νότιας Ελλάδας. Οι επαφές αυτές σφραγίζονταν από αιματηρούς πολέμους, πρόσκαιρες συμμαχίες και διπλωματικούς γάμους.
Οι Βασιλείς της Δυναστείας
Τα μέλη της Δυναστείας των Αντιγονιδών είναι:
Αντίγονος Α’ Μονόφθαλμος
Δημήτριος Α’ Πολιορκητής (294 π.Χ. – 287 π.Χ.)
Αντίγονος Β’ Γονατάς (276 π.Χ. – 239 π.Χ.)
Δημήτριος Β’ Αιτωλικός (239 π.Χ. – 229 π.Χ.)
Αντίγονος Γ’ Δώσων (229 π.Χ. – 221 π.Χ.)
Φίλιππος Ε’ (221 π.Χ. – 179 π.Χ.)
Περσέας (179 π.Χ. – 168 π.Χ.)
ΑΝΤΙΓΟΝΟΣ Α ‘ Ο ΜΟΝΟΦΘΑΛΜΟΣ Ο ΕΛΙΜΕΥΣ
Ο Αντίγονος Α’ Μονόφθαλμος που έζησε από το 382 π.Χ. – 301 π.Χ. ),υπηρέτησε κάτω από δυο βασιλείς της Μεγάλης Μακεδονία του Φιλίππου του Β ‘ και του γιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου του Γ’
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φιλίππου Β’ . ο Αντίγονος κατείχε υψηλή θέση στην αυλή του Μακεδόνα βασιλιά, ήταν ένας από τους εταίρους και έγινε ένας από τους διοικητές του .
Με αυτή η ιδιότητα κατά την εποχή του Φιλίππου Β’ απέκτησε όχι μόνο υψηλή περιουσιακή και κοινωνική θέση, αλλά και στρατιωτική εμπειρία
Αργότερα κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν ο διοικητής του. και έγινε σατράπης της Φρυγίας
Κατά τη διάρκεια των πολέμων με άλλους Διαδόχους , κατάφερε να υποτάξει το μεγαλύτερο μέρος της διαιρεμένης αυτοκρατορίας του Αλεξάνδρου.
Το 306 π.Χ.. πήρε τον βασιλικό τίτλο.
Στην μάχη που έγινε στην Υψό της Φρυγίας το 301 μ.Χ ανάμεσα στα στρατιωτικές δυνάμεις που διοικούσαν αυτός μαζί με τον γιο του Δημήτριο Πολιορκητή και των δυνάμεων των διεκδικητών της εξουσίας που συνενώθηκαν εναντίον του
( Κάσσανδρος , Λυσίμαχος και Σέλευκος ) σκοτώθηκε και η μάχη χάθηκε ’
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΤΟΥ ΜΟΝΟΦΘΑΛΜΟΥ
Αν θέλαμε να δώσουμε εν συντομία μια εικόνα γα τον Αντιγονο
Θα λέγαμε ότι :
Ήταν Βασιλιάς της Μακεδονίας το 306 – 301 π.Χ μι.
Προκάτοχος του ήταν ο Αντίπατρος (διοικητής)
Σύζυγος του η Στρατοδίκη η Θραξ .
Διάδοχος του ήταν Δημήτριος Α’ Πολιορκητής
Γεννήθηκε το 382 π.Χ στον Ευρωπο της Άνω Μακεδονίας μι.
Πέθανε τον Σεπτέμβριος το 301 π.Χ στην Υψό της Φρυγίας
Γένος Αντιγονίδης
Πατέρας του λεγόταν Φίλιππος
Το όνομα της μητέρας του ήταν άγνωστο
Παιδιά 1. Δημήτριος Α΄ Πολιορκητής , 2. Φίλιππος
Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΩΔΗΣ ΖΩΗ ΤΟΥ
Ο Αντίγονος γεννήθηκε γύρω στο 382 π.Χ. στην Ελίμεια της Άνω Μακεδονίας .
Οι αρχαίες πηγές περιγράφουν την κοινωνική θέση της οικογένειας των Αντιγόνων με διαφορετικούς τρόπους.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι στα νιάτα του ο Αντίγονος όργωνε τη γη μια και η οικογένεια διέθετε κτήμα στον Ευρωπό της Άνω Μακεδονίας που βρισκόταν περίπου 50 χιλιόμετρα βορείως της αρχαίας Τύρισσας (σημερινής Κοζάνης ) .
Ο Ευρωπός με βάσει τις συντεταγμένες του Πτολεμαίου του γεωγράφου βρισκόταν στην θέση του σημερινού Σκλήθρου της Φλώρινας
Ο Πολύβιος ισχυριζόταν ότι καταγόταν από βασιλική οικογένεια .
Σε ορισμένες, ως επί το πλείστον παρωχημένες, πηγές, ο πατέρας του Αντιγόνου Φιλίππου ταυτίζεται με τον Φίλιππο, τον γιο του Μαχάτα , ο οποίος καταγόταν από την οικογένεια των βασιλέων της περιοχής της Άνω Μακεδονίας και ήταν Ελίμωτης
Κανείς δεν γνωρίζει το όνομα της μητέρας του
Είχε και 2 αδέρφια που είναι γνωστά τα όνομα τους Δημήτριος και Πολεμίων (πιθανώς) και έναν άλλο αδερφό ή αδερφή με όνομα είναι άγνωστο.
Αφού χήρεψε η μητέρα του Αντιγόνου, παντρεύτηκε τον Περίανδρο από την Πέλλα
Την εποχή της βασιλείας του Φιλίππου Β’, πιθανολογείται ότι χρονολογείται ο δεύτερος γάμος της μητέρας του Αντιγόνου με τον Περίανδρο.
Από αυτόν τον γάμο γεννήθηκε ο Μαρσύας γύρω στο 356 π.Χ. , ο οποίος όχι μόνο είχε την ίδια ηλικία με τον γιο του Φιλίππου Β τον Αλέξανδρο , αλλά και σπούδασε μαζί του υπό τον Αριστοτέλη .
Στην ανάπτυξη της επιρροής του Αντιγόνου συνέβαλε και η οικογενειακή σύνδεση με έναν παιδικό φίλο του διαδόχου του θρόνου .
Ο γάμος του αριστοκράτη Περίανδρου με μια γυναίκα με πολλά παιδιά, σύμφωνα με τον R. Billows, μαρτυρεί την υψηλή της θέση.
Επιτυχημένη σταδιοδρομία ενός εκ των αδελφών του Αντιγόνου Δημητρίου υπό τον Φίλιππο Β’ κάνει επίσης λόγο για την υψηλή κοινωνική θέση της οικογένειας.
Ένα άλλο επιχείρημα υπέρ της αριστοκρατικής καταγωγής του Αντιγόνου είναι ο γάμος του με τη Στρατονίκη , η οποία είχε οικογενειακούς δεσμούς με τη βασιλική δυναστεία των Αργεάδων
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗν ΜΑ ΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ
Η παιδική ηλικία και η νεότητα του Αντιγόνου πέρασαν σε συνθήκες συχνών εναλλαγών εξουσίας, εισβολών στο έδαφος της Μακεδονίας από τους Ιλλυριούς και γενικής αβεβαιότητας για τις μελλοντικές προοπτικές ύπαρξης του κράτους .
Παρόλα αυτά, στα νιάτα του ο Αντίγονος έλαβε καλή εκπαίδευση, όπως αποδεικνύεται από την παράθεση των έργων του Ευριπίδη στην ενήλικη ζωή .
ΠΩΣ ΜΙΑ ΗΡΩΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΕΔΩΣΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΟ ΜΟΝΟΦΘΑΛΜΟΣ
Ο Αντίγονος από την Ελίμεια έλαβε μέρος σε μια μάχη πολεμώντας κάτω από τις διαταγές του βασιλιά της Μακεδονίας στην Πέρινθο με αποτέλεσμα να χάσει το ένα μάτι.
Η Πέρινθος* ήταν αρχαία ελληνική πόλη, αποικία της Σάμου, που είχε ιδρυθεί το 599 π.Χ. και βρισκόταν στην Ανατολική Θράκη, στη Θάλασσα του Μαρμαρά .
Η Πέρινθος λόγω της θέσης της και κυρίως του λιμένα που διέθετε στον Ελλήσποντο, υπήρξε διαχρονικά πλούσια και σημαντική πόλη.
Τον 5ο π.Χ. αιώνα υπήρξε σύμμαχος με την Αθήνα και αντιτάχθηκε στον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο ο οποίος το 341 π.Χ.την πολιόρκησε, όπως και το Βυζάντιο.
Κατά την πολιορκία της Περίνθου 340-339 π.Χ. , ο Αντίγονος έχασε ένα μάτι.
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, δεν άφησε τη γραμμή και δεν επέτρεψε στους γιατρούς να αφαιρέσουν το βέλος μέχρι το τέλος της μάχης, κατά την οποία οι εχθροί απωθήθηκαν πίσω από τα τείχη της πόλης.
Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν αποκλίσεις στην περιγραφή του γεγονότος.
Ο Πλούταρχος συγχέει τον Αντίγονο με το Αντιγόνο, αλλά οι σύγχρονοι ιστορικοί πιστεύουν κυρίως ότι πρόκειται για λάθος στην αρχαία πηγή .
. Ο R. Billows δίνει την ακόλουθη υποθετική ακολουθία γεγονότων.
Κατά την πολιορκία της Περίνθου, ο Φίλιππος Β’ με μέρος του στρατού πήγε στο Βυζάντιο (αποικία των Μεγαρων ).
Ο Αντίγονος έμεινε ως ένας από τους διοικητές στα τείχη της Περίνθου. Οι Περίνθιοι, βλέποντας την αποδυνάμωση των εχθρικών στρατευμάτων, έκαναν εξόρμηση.
Ο Αντίγονος, παρότι τραυματίστηκε, θεώρησε ότι ήταν υποχρεωμένος να αποκρούσει πρώτα την επίθεση κατά των Μακεδόνων, και να μην εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης
Η σημασία του παρατσούκλι του Αντιγόνου «Μονόφθαλμος» είναι εκ πρώτης όψεως ξεκάθαρη και συνδέεται με τον τραυματισμό που δέχθηκε κατά την πολιορκία της Περίνθου.
* Μετά το 297 μ.Χ. λεγόταν Ηράκλεια
– Το προσωνυμία Μονόφθαλμος ήταν υποτιμητική
. Στα αρχαία ελληνικά, υπήρχαν δύο λέξεις για ένα άτομο με ένα μάτι – «έτεροφθαλμος» και «μονόφθαλμος».
Η πρώτη λέξη «έτερόφθαλμος» δεν είχε καμία αρνητική χροιά και σήμαινε άτομο που είχε χάσει ένα μάτι.
Ο ορισμός «μονόφθαλμος» ήταν προσβλητικός, καθώς αναφερόταν σε ανθρώπους και μυθολογικούς χαρακτήρες που γεννήθηκαν αρχικά με το ένα μάτι, όπως οι Αριμασπιανοί και οι Κύκλωπες ..
Στον Αντίγονο, στον μοναδικό από όλες τις προσωπικότητες της αρχαιότητας, αποδόθηκε το περιφρονητικό επίθετο του Μονόφθαλμου, που τον χαρακτήριζε όχι τόσο στο πλαίσιο ενός σωματικού ελαττώματος, όσο τόνιζε την «κυκλώπεια» σκληρότητα και τις τυραννικές κλίσεις.
Το επίθετο «Μονόφθαλμος» είναι πιο συνηθισμένο στη σύγχρονη ιστοριογραφία παρά στις αρχαίες πηγές.
Αυτό οφείλεται στην αρνητική του σημασία.
Ο συγγραφέας που αποκάλεσε τον Αντίγονο Μονόφθαλμο έδειξε αρχικά την αρνητική του στάση απέναντί του.
Εκτός από τον «Μονόφθαλμο», οι πηγές κατέγραψαν και ένα ανοιχτά σκωπτικό επίθετο «Κύκλωπας».
Ίσως οι χαρακτηρισμοί «Μονόφθαλμος» και «Κύκλωπας» άρχισαν να χρησιμοποιούνται ως αποτέλεσμα της προπαγάνδας των εχθρών του Αντιγόνου ή/και των κληρονόμων του, οι οποίοι ωφελήθηκαν από την απαξίωση των αντιπάλων τους
Ο συγγραφέας αυτών των προσωνύμων ήταν ο ρήτορας και σοφιστής Θεόκριτος ο Χίος .
Ονόμασε ε τον Αντίγονο και « Κύκλωπα », συγκρίνοντας έτσι τον ηγεμόνα, που έχασε ένα μάτι στη μάχη στα νιάτα του, με αρνητικό μυθολογικό χαρακτήρα.
Ο ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΗ
Την ίδια περίπου εποχή, σε μια από τις στρατιωτικές εκστρατείες με επικεφαλής τον Φίλιππο Β’, πέθανε ο αδερφός του Αντιγόνου Δημήτριος .
Μετά το θάνατό του, ο Αντίγονος παντρεύτηκε τη χήρα του αδερφού του Στρατονίκη , η οποία μπορεί να είχε οικογενειακούς δεσμούς με τη δυναστεία των Αργεάδων των Μακεδόνων βασιλέων
Από τον γάμο αυτό απέκτησαν τον πρώτο του γιο τον Δημήτριο το πολιορκητή , μετέπειτα βασιλιά της Μακεδονίας
Εκτός από τον Δημήτριο, η Στρατονίκη και ο Αντίγονος απέκτησαν έναν άλλο γιο Φίλιππο , ο οποίος πήρε το όνομά του από τον παππού του.
Ο Φίλιππος γεννήθηκε το 334 π.Χ. ε., όταν ο Αντίγονος, μαζί με τον Αλέξανδρο , πήγαν στην Ασία .
Ο G. Berve και ο P. Treves] πίστευαν ότι ο Φίλιππος γεννήθηκε το 332 ή το 331 π.Χ. μι. στην πρωτεύουσα της Φρυγίας, Κοελένα , όπου ο Αντίγονος διορίστηκε σατράπης .
Σε γενικές γραμμές, ο γάμος της Στρατονίκης μπορεί να χαρακτηριστεί επιτυχημένος.
Παρά την υψηλή θέση που έφτασε ο Αντίγονος, αυτός, σε αντίθεση με τους περισσότερους στρατιωτικούς αρχηγούς του Αλεξάνδρου, δεν είχε ερωμένες. .
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ο Αντίγονος μεγάλωσε με αυστηρότητα τον γιο του Φίλιππο.
Ο Κικέρων αναφέρει την ύπαρξη επιστολών από τον Αντίγονο, στις οποίες συμβούλευε τον γιο του να κερδίσει τον σεβασμό των στρατιωτών με ευγενική μεταχείριση και την καλοσύνη του πλήθους με καλοπροαίρετους λόγους .
Ο πρόωρος θάνατος του Φιλίππου σε ηλικία 26-28 ετών ήταν βαρύ πλήγμα για τον Αντίγονο.
Έθαψε τον γιο του με βασιλικές τιμές και, όλη του την αγάπη την έδωσε στον Δημήτριο και στον δεκατριάχρονο γιο του .
Ο Αντίγονος τοποθέτησε τους στενότερους συγγενείς του σε σημαντικές θέσεις του στρατού του.
ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΗ Η ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ & ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΟΛΙΟΡΚΗΤΗ
Η Στρατονίκη (4ος αιώνας π.Χ.) ήταν κόρη του Κορράγου, βασιλιά της Θράκης, και σύζυγος του Αντίγονου Α’ του Μονόφθαλμου, ενός από τους στρατηγούς του Αλεξάνδρου του Μέγα, ο οποίος μετά το θάνατο του τελευταίου έγινε ο ανώτατος κυβερνήτης των ασιατικών του κτίσεων.
Μαζί του απέκτησε δύο γιους: το Φίλιππο, ο οποίος πέθανε νέος, και το Δημήτ
Ο Δημήτριος ανέβηκε τελικά στο θρόνο της Μακεδονίας το 294 π.Χ., ξεκινώντας μια γραμμή βασιλέων που κυβέρνησαν μέχρι και την κατάκτηση της χώρας από τους Ρωμαίους: τη Δυναστεία των Αντιγονιδών.
Το 316 π.Χ. η Στρατονίκη αναφέρεται πως έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις του συζύγου της με το Δόκιμο, ένα στρατηγό που, μαζί με άλλους εχθρούς του αντιβασιλιά του Αλεξάνδρου , Περδίκα, είχε κλειστεί σε ένα φρούριο στη Φρυγία.
Πείθοντάς τον όμως να εγκαταλείψει τη θέση του, τελικά στάθηκε για εκείνον η αιτία να αιχμαλωτιστεί.
Μετά τη Μάχη της Ιψού το 301 π.Χ., όπου σκοτώθηκε ο ηλικιωμένος πια σύζυγός της, η Στρατονίκη έφυγε από την Κιλικία μαζί με το γιο της Δημήτριο. Προορισμός τους ήταν η Σαλαμίνα της Κύπρου.
Είναι γνωστόν πως βρισκόταν μέσα στην πόλη μαζί με τα παιδιά και τη σύζυγο του Δημητρίου, τη Φίλα, όταν ο Πτολεμαίος, εχθρός της οικογένειάς της, πολιόρκησε και κατέλαβε το νησί γύρω στο 295 π.Χ..
Αν και ο Πτολεμαίος φέρθηκε με σεβασμό στη Φίλα και τελικά της επέτρεψε να επιστρέψει κοντά στο Δημήτριο τον επόμενο χρόνο, για τη Στρατονίκη δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με το αν πέθανε στην Κύπρο και πώς.
Ο Δημήτριος έδωσε στην κόρη του το όνομα της γιαγιάς της Στρατονίκης , και κατόπιν αρκετές πριγκίπισσες της εποχής φέρουν αυτό το όνομα.
Ο ΑΝΤΙΓΟΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΣ
Κατά την περίοδο των Πολέμων των Διαδόχων, ο Αντίγονος και ο γιος τους Δημήτριος απέκτησαν μεγάλη δύναμη, θέτοντας υπό την επιρροή τους πολλές ελληνικές πόλεις – κράτη.
Ήταν οι πρώτοι που οι Ελληνικές πόλεις αναγνώρισαν το 306 π.Χ. ως βασιλείς μετά τον Αλέξανδρο, ένα κομβικό σημείο στην ιστορία των ελληνιστικών χρόνων.
Η ισχυροποίηση της θέσης τους όμως, προκάλεσε την ανησυχία των άλλων διεκδικητών των εδαφών του που κατέκτησε ο Μέγας Αλέξανδρος στρατηλάτη που συνασπίστηκαν εναντίον τους σε πολλές περιπτώσεις.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Όλες αυτές οι συγκρούσεις και ποιο απόγονοι των προαναφερομένων των Ελιμειωτών έγιναν βασιλείς
δημιουργώντας την δυναστεία των Αντιγονιδών μέχρι που έφτασαν οι Ρωμαίοι και την κατέκτησαν καταργώντας το δοξασμένο βασίλειο της Μακεδονίας και με ποιο τρόπο θα δούμε σε επόμενα δημοσιεύματα
Αφού φυσικά πρώτα δώσουμε πληροφορίες για την συνεργασία του Αντίγονου με τον Μέγα Αλέξανδρο. Και τον αδόκητο θάνατο του τελευταίου.
