Αιτίες για την αδιαφορία των μαθητών στο Λύκειο – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

 

Διαβάζοντας στον δεύτερο τόμο της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ) την Δ΄ Ομιλία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου 6^η παράγραφος, κοντοστάθηκα στα λόγια :  «Ουδέν γαρ ούτω διεγείρειν δύναται τον λέγοντα, και εις πλείονα ευπορίαν αγαγείν νοημάτων, ως η των ακροατών προθυμία. Και ώσπερ οι αναπεπτωκότες και ράθυμοι ακροαταί και τον λέγειν δυνάμενον οκνηρότερον απεργάζονται, ούτως υμείς δια την του Θεού χάριν, καν αυτών των λίθων ώμεν αφωνότεροι, ικανοί τυγχάνετε την ημετέραν νωθείαν διεγείραι, και τον ύπνον αποτινάξαι, και βιάσασθαι ειπείν τι των υμίν χρησίμων και εις την υμετέραν οικοδομήν».

Θα τα μεταφράσω προσαρμόζοντάς τα στην πραγματικότητα του Λυκείου : Τίποτα δεν μπορεί να διεγείρει τόσο τον καθηγητή ώστε να προσφέρει στο μάθημα ότι καλύτερο μπορεί, όσο η προθυμία των μαθητών για μάθηση. Και ενώ οι μαθητές με την αδιαφορία και βαριεστιμάρα τους αχρηστεύουν και τον καλύτερο καθηγητή, αντίθετα μπορούν οι μαθητές, με την χάρη του Θεού, ακόμα και να μην είναι σε φόρμα ο καθηγητής να διώξουν την νωθρότητά του και την ακεφιά του και να τον ωθήσουν να κάνει ποιοτικό μάθημα, ώστε τελικά βγαίνουν οι ίδιοι κερδισμένοι.

Δυστυχώς στο Λύκειο αυτό που ζούμε συχνότερα είναι τα λόγια του Χρυσοστόμου  « Και ώσπερ οι αναπεπτωκότες και ράθυμοι ακροαταί και τον λέγειν δυνάμενον οκνηρότερον απεργάζονται». Θα ήθελα να παρουσιάσω κάποιες αιτίες που ευθύνονται γι αυτή την δυσάρεστη πραγματικότητα στο Λύκειο.

1. Έβλεπα σε μια ταινία μια μαθήτρια είχε μείνει έγκυος και ήταν ζαλισμένη από τις σκέψεις. Στο Λύκειο ότι και να την ρωτούσε ο καθηγητής έδειχνε πλήρη αδιαφορία και απορούσε ο καθηγητής. Που να ήξερε τι ζόρι τραβούσε η κοπέλα ! Συχνά οι μαθητές ζουν προβληματικές καταστάσεις στην οικογένειά τους που δεν τις φανταζόμαστε.

Όταν στην Βιολογία της Β΄ Λυκείου διδάσκω το μάθημα «ουσίες που προκαλούν εθισμό» δείχνω στους μαθητές το βίντεο «Εξαρτήσεις : Κανενός το πρόβλημα, όλων το σύμπτωμα». Ο Καθηγητής κ. Φαίδων Καλοτεράκης, από τους πιο ειδικούς στην Ελλάδα σχετικά με τις εξαρτήσεις, λέει σ’ ένα σημείο του βίντεο : «Πήγα μ’ ένα μαθητή που ήταν χρήστης ναρκωτικών να γνωρίσω τους δικούς του. Ήταν τόσο απαίσια στο σπίτι του, που είπα στον μαθητή. Παιδί μου με τέτοια οικογένεια και κάνεις μόνο χρήση ναρκωτικών ; Εγώ στην θέση σου θα είχα αυτοκτονήσει».

2. Ένας συνάδελφος Φυσικός που είχε πολλά χρόνια Φροντιστήριο λέει συχνά «ακούστε με, για όλα φταίει το Φροντιστήριο». Δυστυχώς αυτό το διπλό μάθημα που γίνεται και στο Λύκειο και στο Φροντιστήριο ευθύνεται συχνά για την αδιαφορία των μαθητών. «Γιατί να προσέξω ; Αφού θα κάνω το μάθημα στο Φροντιστήριο». Αφήστε που στην Γ΄ Λυκείου κυρίως αλλά και στις άλλες τάξεις λύνουν την ώρα του μαθήματος τις ασκήσεις του Φροντιστηρίου. «Τι να κάνω, αφού δεν προλαβαίνω». Και από το 2017 που το Υπουργείο Παιδείας διπλασίασε την ύλη των μαθημάτων στην Γ΄ Λυκείου, από την Β ΄ οι μαθητές ξεκινούν τα φροντιστήρια για την Γ΄. Μην ψάχνετε αν αυτά συμβαίνουν σε άλλη χώρα του κόσμου, γιατί συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα.
3. Πριν 20 χρόνια υπηρέτησα 2 χρόνια σε ΤΕΕ. Μπορώ να πω ότι αγωνιζόμουνα όχι να κάνω καλό μάθημα, αλλά να υπάρχει μια στοιχειώδης τάξη την ώρα του μαθήματος. Μια κοντούλα συνάδελφος Ηλεκτρολόγος αναπληρώτρια, τους είχε στο μάθημά της σούζα. Δεν τολμούσαν να κουνηθούν. «Βρε, της λέω πως το καταφέρνεις ; ». «Ξέρουν, μου απάντησε, ότι αν δεν φερθούν όπως πρέπει, απολυτήριο δεν θα πάρουν ποτέ. Στο προηγούμενο ΤΕΕ που ήμουν μερικούς μαθητές τους άφηνα στάσιμους για 3 χρόνια, κι ας με πίεζε ο Διευθυντής να τους περάσω».

Δυστυχώς όμως εδώ και πολλά χρόνια με τον μέσο όρο 10 από όλα τα μαθήματα που προάγονται οι μαθητές, είναι σχεδόν αδύνατο να μείνουν στάσιμοι. Δεν μπορεί να καταλάβει το Υπουργείο Παιδείας αυτό που λέει ο λαός «και ο άγιος φοβέρα θέλει». Βέβαια εδώ φταίμε και οι καθηγητές επειδή εδώ και χρόνια στο Λύκειο βάζουμε στους μαθητές πολύ υψηλότερους βαθμούς από αυτό που αξίζουν.

4. Εδώ και χρόνια δημιουργήθηκε και άλλη αιτία αδιαφορίας για τα μαθήματα. Τα κινητά τηλέφωνα. Βέβαια το Υπουργείο απαγορεύει την χρήση τους στο Σχολείο, αλλά δυστυχώς τα κινητά έχουν γίνει προέκταση των χεριών των μαθητών και άρα η εντολή του Υπουργείου είναι ουτοπία. Οπότε το μυαλό τους αντί να είναι στο μάθημα είναι στο κινητό. Φοβόμαστε και να τους τα πάρουμε τέτοια πανάκριβα κινητά που έχουν. Γιατί αν κατά λάθος μας πέσουν πρέπει να τα αποζημιώσουμε.
5. Μια άλλη αιτία αδιαφορίας είναι εξ αιτίας των πολλών κενών που έχουν οι μαθητές είναι ακατάλληλοι για το Λύκειο. Πώς να προσέξει στη Φυσική και την Χημεία όταν του λείπουν βασικές γνώσεις από το Δημοτικό ; Για να ενδιαφερθείς για ένα μάθημα πρέπει και λίγο να καταλαβαίνεις. Ειδικά οι μαθητές της Α΄ και Β΄ Λυκείου που έκαναν αρκετό διάστημα τηλεκπαίδευση στο Γυμνάσιο δεν έμαθαν απολύτως τίποτα. Δυστυχώς το Υπουργείο δεν μπορεί να καταλάβει ότι τηλεκπαίδευση σε ανήλικους μαθητές είναι χάσιμο χρόνου.
6. Ξεχάσαμε οι περισσότεροι γονείς στην Ελλάδα τα λόγια του Χριστού : «οὐκ ἐπ‘ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεταιἄνθρωπος, ἀλλ’ ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ» (Ματθ. 4,4). Ενδιαφερθήκαμε μόνο για την τροφή του σώματος των μαθητών και καθόλου για την τροφή της ψυχής τους. Φροντιστήρια, γυμναστήρια, ωδεία, μπαλέτα, χορευτικά … σε χίλια δυο φροντίσαμε να στείλουμε τα παιδιά μας εκτός από την Εκκλησία. Ναι αλλά μόνο με ψωμί δεν ζει ο άνθρωπος και μετά δίκαια αναρωτιούνται οι μαθητές «και γιατί να ενδιαφερθώ για τα μαθήματα ;».
7. Φταίμε και οι καθηγητές όταν δεν διδάσκουμε με ενθουσιασμό το μάθημά μας. Για να παραφράσω μια φράση του Αϊνστάιν «ακόμα και στη γιαγιά σου να διδάσκεις Φυσική να το κάμνεις με ενθουσιασμό». Βέβαια έχουμε ευθύνη αν από την τεμπελιά μας δεν ανακαλύψαμε την ομορφιά της επιστήμης μας ώστε να την μεταδώσουμε στους μαθητές. Για παράδειγμα διδάσκουμε Φυσική στο Λύκειο και δεν έχουμε μελετήσει το βιβλίο «Οι έννοιες της Φυσικής» του P.Hewitt ;

Τέλος κατά ένα μυστήριο λόγο βοηθάει αν βάλουμε και τον Θεό στην προσπάθειά μας. «Συν Αθηνά και χείρα κίνει» δεν έλεγαν οι σοφοί πρόγονοί μας ; Εμείς ξεχάσαμε την Αθηνά. Την προηγούμενη μέρα ας πάρουμε στο χέρι ένα μικρό κομποσχοίνι των 33 κόμπων (αυτά που φοράμε στα χέρια) ας γονατίσουμε και να περάσουμε έναν κόμπο λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε τους δούλους σου» και να διαβάσουμε τα ονόματα (όχι τα επώνυμα) των μαθητών που έχουμε μάθημα την επόμενη μέρα. Και μετά να περνάμε κάθε κόμπο λέγοντας «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ τους». Τι έχουμε να χάσουμε αν το δοκιμάσουμε ;