Όπως ήδη έχουμε αναφέρει σε προηγούμενη δημοσίευση μας η Τραπεζούντα δημιουργήθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. από Μηλίσιους που αρχικά είχαν εγκατασταθεί στην Σινώπη και από εκεί δημιούργησαν μια σειρά αποικιών /Θα περίμενε κανείς να συναντήσει πολλές αρχαιότητες άλλα όντας σε γεωγραφικό σημείο που δεχόταν την πίεση πολύ λίγα πράγματα έφθασαν στις ήμερες μας. Φυσικά ξεχωρίζει το Κάστρο της Τραπεζούντας και το αρχαίο υδραγωγείο που βρισκόταν κοντά, όμως το αρχαίο λιμάνι που βρισκόταν στην Μαύρη θάλασσα ,ενώ υπήρχε μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα ανακαινίσθηκε , μεγάλωσε και έγινε ένα σύγχρονο λιμάνι μια και είχε το μειονέκτημα σε δύσκολες μέρες από καιρικές συνθήκες να είναι ακατάλληλο και τα πλοία κατευθυνόταν στο λιμάνι το Πλάτανων που βρισκόταν σε μικρή απόσταση από την Τραπεζούντα δυτικά ,έτσι εξαφανίσθηκαν όλα αυτά που προδίδαν την αρχαία προέλευση του. Δεν υπάρχουν όμως ούτε καν τα ερείπια όσων κατασκεύασε ο αυτοκράτορας Αδριανός από το 117 έως το 138 μ.Χ. που ήρθε δύο φορές στην Τραπεζούντα και έχτισε τον ιππόδρομο, το αμφιθέατρο καθώς και το λιμάνι που είχε πάρει το όνομά του.
ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
Το Κάστρο της Τραπεζούντας, ένα από τα ιστορικά ερείπια που σώζονται μέχρι σήμερα, τραβάει την προσοχή με την αρχιτεκτονική του αλλά και την ιστορία του
Το Κάστρο της Τραπεζούντας, πιθανολογείται ότι η ημερομηνία κατασκευής του ανάγεται στο 2000 π.Χ
Υπάρχουν πληροφορίες οτι το κάστρο που είχε καταστραφεί στις αρχες της 1ης χιλιετίας π.Χ. επανακατσκευάσθηκε και χρησιμοποιήθηκε εκ νέου το 756 π,Χ,
Αυτό το κάστρο το είδε ο Ξενοφών αναφέρει ότι είδε όταν πέρασε από την Τραπεζούντα στο έργο του << Κύρου Ανάβασις >>
με 8600 άτομα που ήταν τα απομεινάρια μισθοφόρων εκστρατευτικοί σώματος με τους Πέρσες του Κύρου (Μύριοι )των τον 4ο αιώνα π.Χ. . Και μετά αναφέρει ότι η Τραπεζούντα ήταν αποικία της Σινώπης.
Παρεμβάσεις και επεκτάσεις υπήρχαν την την εποχη του αυτοκράτορα Ιουστινιανού το 527 έως το 565 μ.Χ
Αν και τα τείχη της πόλης ενισχύθηκαν κατά την περίοδο του Γαλλιηνού, λεηλατήθηκε από τους Γότθους
Το 257 μ.Χ., οι Γότθοι, εκμεταλλευόμενοι τον ύπνο των φρουρών του κάστρου, μπήκαν στα τείχη και λεηλάτησαν την πόλη.
Σκότωσαν μερικούς από τους ανθρώπους μέσα στα τείχη, πήραν μερικούς αιχμαλώτους και τους πούλησαν στις αγορές. Το κάστρο ανακατασκευάστηκε κατά την περίοδο του Ιουστινιανού 527— 565 μ.Χ. που έχτισε κτίρια για άμυνα και δημόσια χρήση στην Τραπεζούντα και υδραγωγεία για την κάλυψη των αναγκών σε νερό. και ισχυροποίησε την άμυνα του υψώνοντας τα τείχη του κάστρου.
Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να δει κανείς κανένα από τα κτίρια που είχε χτίσει ο Ιουστινιανός στην Τραπεζούντα σήμερα.
Στην πρόσοψη του εσωτερικού τμήματος του βυρσοδεψείου υπήρχε η ελληνική επιγραφή του αυτοκράτορα Ιουλιανού.
: «Με τον Θεό μας, Ιησού Χριστό, Γερμανούς, Γότθους, Φράγκους, Γερμανούς, Αττικούς, Αλανούς, Βάνδαλους, Αφρικανούς, ευσεβείς, ευλογημένους, ένδοξους, νικηφόρους, αιώνιο σεβαστούς, τον αυτοκράτορα Ogust αυτοκράτορα Φλάβιο Ιουστινιανό, τις τετράγωνες δομές αυτής της πόλης, τον Θεό -ευχάριστο Χάρη στην αιγίδα και την επίβλεψη του επισκόπου Ουρανίου, το επισκευάστηκε στην 3η Ένδειξη το 483.
— To παλάτι των Κομνηνών
Το παλάτι των Μεγάλων Κομνηνών βρίσκεται στην ακρόπολη της Τραπεζούντας. . Στο οικοδομικό συγκρότημα, το οποίο χρονολογείται αδρομερώς το 13ο αιώνα, οδηγούσε η νότια είσοδος της ακρόπολης: γύρω από μια πλατεία, τη γνωστή ως “Επιφάνεια”, οργανώνονταν τα διοικητικά κτήρια και οι κατοικίες των Μεγάλων Κομνηνών.
Ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος ( 1403 – 1472) που ήταν Βυζαντινός κληρικός, καρδινάλιος της Καθολικής Εκκλησίας και τιτουλάριος Λατίνος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και ένας από τους επιφανείς λόγιους που συνέβαλαν στη σημαντική αναβίωση των γραμμάτων τον 15ο αιώνα τονίζει την οχυρή θέση των βασιλικών διαμερισμάτων και εξαίρει τη μεγαλοπρέπεια των εσωτερικών χώρων.
“Σε κάθε πλευρά έχει αφεθεί ένας ελεύθερος χώρος για τα δωμάτια των υπηρετών του αυτοκράτορα, ενώ το παλάτι υψώνεται στο κέντρο και έχει μια είσοδο προσιτή με σκαλοπάτια, τα οποία τη μετατρέπουν σε άνοδο. Καθώς ο επισκέπτης εισέρχεται, αμέσως τον “υποδέχονται”στη μία πλευρά λαμπροί διάδρομοι και αίθουσες μεγάλης ομορφιάς και μεγέθους τέτοιου ώστε να χωρούν μεγάλο αριθμό ατόμων. Οι αίθουσες περιβάλλονται από εξώστες προς όλες τις κατευθύνσεις, εκτεθειμένους σε όλα τα είδη των ανέμων. Στην άλλη πλευρά, απλώνεται ένα μακρόστενο και πολύ όμορφο οικοδόμημα. Το δάπεδό του είναι όλο στρωμένο με λευκό μάρμαρο, ενώ η οροφή του λάμπει από τη ζωγραφική διακόσμησή της, με τα χρυσά και τα ποικίλα άλλα χρώματα. Ολόκληρη η οροφή είναι γεμάτη αστέρια και ακτινοβολεί, σε μια ζωγραφική μίμηση του ουρανού, που έχει αποδοθεί με εξαιρετική τέχνη. Τριγύρω στους τοίχους υπάρχουν ζωγραφιστές οι προσωπογραφίες των αυτοκρατόρων μας, και αυτών που μας έχουν κυβερνήσει αλλά και των προγόνων τους. Έχουν ακόμα ζωγραφιστεί οι κίνδυνοι που πέρασε η πόλη μας, καθώς και εκείνοι οι εχθροί που με την επίθεσή τους ετοίμασαν τη δική τους καταστροφή. Ψηλά, στην άκρη του κτηρίου, εμφανίζεται ένα στεγασμένο αυτοκρατορικό βήμα με πυραμιδοειδή οροφή στηριγμένη σε τέσσερις κίονες. Και αυτό περιβάλλεται από λευκό μάρμαρο, απομονώνοντας έτσι τον αυτοκράτορα από τους υπηκόους του, σαν κιγκλίδωμα.
— Οι Οθωμανοί
Με την έλευση των Οθωμανών οι ζημίες που υπήρχαν διορθωθήκαν το 1541 μ.Χ. απο τον Şirvanşahzade Mirza Mehmet Bey
– Το αναφέρει και ο Τούρκος περιηγητής Evliyaı Çelebi (1611-1682 ). Ο Evliyaı Çelebi μιλάει για το κάστρο της Τραπεζούντας ως εξής: «Το κάστρο της Τραπεζούντας αποτελείται από τρεις περιοχές Το ένα ονομάζεται Κάτω Φρούριο, το άλλο Μέσο Φρούριο και το εσωτερικό κάστρο ονομάζεται Φρούριο Πύργου. Αλλά στην πλαγιά του βουνού υπάρχει ένα βαθύ χαντάκι σαν πηγάδι της κόλασης, που μπαίνουν εβδομήντα επτά άνδρες. Το ανατολικό τμήμα του Inner Castle βλέπει στη γειτονιά Kuzgundere και προστατεύεται από το surlıair. Αυτά αποτελούνται από μπάζα σε ορισμένα σημεία και από πέτρες σε άλλα. Είναι πιο παλιά από τους άλλους τοίχους στην όψη. Σε αυτό το τμήμα υπάρχει επιγραφή προσαρτημένη στον τοίχο 20 μέτρα πάνω από τον τοίχο. «Υπάρχει ένα βαθύ χαντάκι σαν το πηγάδι της κόλασης στην πλαγιά του βουνού, στο οποίο μπαίνουν εβδομήντα επτά άνδρες. Είναι καθαρός βράχος. Έχει τζαμί, συντηρητικά σπίτια, κελάρια και τσεμπεχάν .
– Το φρούριο
Το φρούριο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Αποτελείται από τρία μέρη, δηλαδή το Άνω Χισάρ, το Μέσο Χισάρ και το Κάτω Χισάρ, που συνεχίζουν να υπάρχουν από την παραλία μέχρι τους λόφους πίσω από την πόλη.
— Άνω Χισάρ
Το Άνω Χισάρ, που προστατεύει το εσωτερικό κάστρο, είναι και η ακρόπολη αυτής της περιοχής. Είναι το παλαιότερο τμήμα και είναι κλειστή τοποθεσία της πόλης.
. Στην κορυφή του ήταν οι κατοικίες του αυτοκράτορα και του αυτοκράτορα πότη, και γύρω τους τα κτίρια των πρίγκιπες ή των υιοθέτων που έλαβαν τους τίτλους ευγενείας Έκτος από αυτά τα κτίρια υπήρχαν οικοδομές όπου βρίσκονταν η φρουρά του κάστρου, οι γραμματείς και η τάξη των σοφών. Η ύπαρξη βράχων μεγάλου ύψους στην θέση που βρισκόταν έκανε την προστασία του Άνω Φρουρίου πιο εύκολη. Υπήρχαν κτίσματα όπως ο περίφημος πύργος, το λουτρό, τα ερείπια του παλατιού και το κτίριο των οπλοστασίων. Ο δρόμος δίπλα στην πύλη, που ήταν το σημείο εξόδου των πεζών κατά την τουρκοκρατία, διευρύνθηκε κατά τη διάρκεια της Ρωσικής κατοχής.
– Μεσαίο Φρούριο
To Μεσαίο Φρούριο κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξιο μεταξύ 1297-1330. Αποτελεί τη συνέχεια του εσωτερικού κάστρου και περιέχει πολλά λουτρά και τζαμιά
Το εσωτερικό κάστρο, που βρισκόταν στη νότια πλευρά του Κάστρου της Τραπεζούντας, ήταν ψηλότερα από τα άλλα δύο κάστρα και οχυρώθηκε με διώροφο χοντρό τείχος και διώροφους πύργους στα νότια.
— Το Κατ Χισάρ
Το Κάτω Χισάρ βρίσκεται ανάμεσα στη γέφυρα του Ζάγνου στα νότια και στη θάλασσα στα βόρεια. Τα τείχη του Κάτω Φρουρίου εκτείνονται κατά μήκος του λιμανιού που χτίστηκε επί Αδριανού. Το Pazar και το Mumhane βρίσκονται στα ανατολικά της Κάτω Ακρόπολης, η Sotha στα δυτικά και οι Πύλες των ερειπίων στα βόρεια. Είναι γνωστό ότι τα τείχη του Κάτω Φρουρίου χτίστηκαν μεταξύ 1297 και 1330 υπό τον Αλέξιο.
– Το Κάτω Φρούριο ή Εξώκαστρο
Το Κάτω Φρούριο ή Εξώκαστρο. εκτείνεται δυτικά από τον πύργο του Ζαγάνου μέχρι τη θάλασσα, αυτό το τμήμα του Κάστρου της Τραπεζούντας το έχτισε και ο Αλέξιος Β’, στα ανατολικά υπάρχουν δύο πύλες. Στο τμήμα αυτό σώζονται τα κτίσματα: η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα σήμερα τζαμί, οθωμανικά λουτρά, οθωμανικές κρήνες και τζαμιά.
Τα περισσότερα από τα τείχη της πόλης διατηρούνται και είναι από τα παλαιότερα κτίρια της πόλης. Το παλαιότερο τμήμα τους μπορεί να χρονολογηθεί στον 1ο αιώνα μ.Χ. κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι ιστορικές πηγές παρέχουν πληροφορίες για παλαιότερες φάσεις κατασκευής τους.
Το 1921, οι εναπομείναντες χριστιανοί της πόλης έλαβαν εντολή από τις δημοτικές αρχές να διαλύσουν το φρούριο και να χρησιμοποιήσουν το χαλίκι από τις σπασμένες πέτρες του για την κατασκευή δρόμων.
Το κάστρο ήταν η έδρα της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας και κατοικία των αυτοκρατόρων της, χτίστηκε για το σκοπό αυτό πάνω στα ερείπια μιας αρχαίας ακρόπολης. Το 1458 μ.Χ. , μετά από πολιορκία 32 ημερών, παραδόθηκε στους Οθωμανούς μετά από συμφωνία.
– Ιστορία Αρχαίοι λιμανιού
Αν και το λιμάνι της Τραπεζούντας χτίστηκε αρχικά στην περιοχή του Μολόζ, διαμορφώθηκε από τη λαξευμένη πέτρα το 117-119 π.Χ., όπου βρίσκεται η σημερινή Τελωνειακή Διοίκηση, Μάνο κάποια ίχνη του κυματοθραύστη του λιμανιού του Αδριανού εντοπίστηκαν στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα από τους Finlay και Texier και λέγεται ότι μπορούσαν να τα δει κανείς μέχρι πρόσφατα κάτω από το νερό.
Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ξεκίνησε η κατασκευή ενός λιμανιού και μιας προβλήτας από τον Διοικητή Χασάν Πασά στην παλιά αποβάθρα και αυτό το λιμάνι ολοκληρώθηκε από τον Κυβερνήτη Μαζχάρ Πασά το 1903. Εκείνες τις μέρες, το λιμάνι της Τραπεζούντας ήταν ένα από τα 5 σημαντικά λιμάνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
1. Η θερινή κατοικία του τραπεζίτη Κωνσταντίνου Καπαγιαννίδη στο Κρυονέρι Τραπεζούντας
Το Αρχοντικό Καπαγιαννίδη
Είναι κτισμένο με ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, χτίστηκε το 1890.
Είναι γνωστό ότι το κτίριο χτίστηκε από τον Κωνσταντίνο Καμπαγιανίδη, έναν από τους πλούσιους Έλληνες της εποχής. Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από τον Κεμάλ το 1924, όταν ήρθε για πρώτη φορά στην πόλη, και από καιρό σε καιρό όταν ερχόταν στην Τραπεζούντα την επόμενη περίοδο. Το κτίριο άρχισε να χρησιμοποιείται ως μουσείο το 1943. Καταρχήν το αρχοντικό βρίσκεται σε πολύ πλεονεκτική θέση συγκοινωνιακά αφού βρίσκεται στην περιοχή Soğuksu, ένα από τα κεντρικά σημεία της Τραπεζούντας. Αυτό το μέρος είναι επίσης ένα από τα ιστορικά.
Το κτήριο φέρει τις επιρροές της ευρωπαϊκής και δυτικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής και χρησιμοποιεί επιδεικτικά ευρωπαϊκά σύμβολα. Στο ισόγειο είναι το σαλόνι, μία αίθουσα αναψυχής, η τραπεζαρία και ο ξενώνας. Στον πρώτο όροφο υπάρχει ένα γραφείο, ένα master υπνοδωμάτιο, μία αίθουσα αναμονής και μία αίθουσα συσκέψεων. Στον δεύτερο όροφο βρίσκονται δύο μικρά δωμάτια.
Επίσης, στο εσωτερικό της έπαυλης εκτίθενται τα έπιπλα και ο εξοπλισμός της παλιάς κατοικίας, αλλά και προσωπικά αντικείμενα, Κεμάλ. Γι’ αυτόν το λόγο δεν επιτρέπεται στους επισκέπτες να φωτογραφίζουν και να βιντεοσκοπούν το χώρο.
2, Οικία Κωστάκη Θεοφύλακτου (Kostaki Konağı Trabzon Müzesi)
Το Μουσείο Τραπεζούντας, όπως ονομάζεται σήμερα η οικία του τραπεζίτη Κωστάκη Θεοφύλακτου, χτίστηκε αρχές του 1900.
Ο Κωστάκης Θεοφύλακτος υπήρξε ιδιοκτήτης ενός από τους τέσσερις μεγαλύτερους τραπεζικούς και εμπορικούς οίκους της Τραπεζούντας, και του Πόντου γενικότερα.
Ήταν ευεργέτης της πόλης και δήμαρχός της κατά τη ρωσική κατοχή (1916-18).
Το 1897 μαζί με τον μητροπολίτη Κωνστάντιο και με τους Γεώργιο Φωστηρόπουλο και Κωνσταντίνο Βελισσαρίδη πήραν την απόφαση για την εκ βάθρων ανοικοδόμηση του Φροντιστηρίου που θεμελιώθηκε το 1883. Τα χρήματα προήλθαν από εράνους που έκαναν στη Ρωσία. Πρόεδρος της επιτροπής ανοικοδόμησης ορίστηκε ο Κωστάκης Θεοφύλακτος.
Επίσης το 1907 μαζί με τον Γεώργιο Φωστηρόπουλο ανέλαβαν τη δαπάνη για τις τετραετείς σπουδές στα πανεπιστήμια της Λοζάνης και της Λειψίας του διάκονου τότε και κατοπινού μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου.
Δυστυχώς το 1917 ο Κωστάκης Θεοφύλακτος χρεοκόπησε και κατασχέθηκε όλη η περιουσία του, μαζί και το μέγαρο, που το αγόρασε η οικογένεια Ναμλίογλου.
Κατά τα χρόνια της βασιλείας του κυβερνήτη της Τραπεζούντας Γκαλίπ Μπέη (1927-1932) χρησιμοποιήθηκε ως δικαστήριο. Επίσης για 50 χρόνια λειτούργησε από το υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας ως Οικοκυρική Σχολή Θηλέων.
Μόλις το 1987 το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού το μετέτρεψε σε μουσείο, τ Πρόκειται για ένα αρχιτεκτονικό υπόδειγμα, μιας και όλα τα υλικά μεταφέρθηκαν στην Τραπεζούντα από την Ιταλία. Επίσης όλοι οι τοίχοι, εκτός από αυτούς του υπογείου, είναι χειροποίητοι.
Χειροποίητα μοτίβα κοσμούν τα ταβάνια και τους τοίχους του σημερινού μουσείου
3. — Πύργος της αυτοκράτειρας Ειρήνης
Ο πύργος αυτός χτίστηκε με διαταγή της αυτοκράτειρας Ειρήνης ώστε να χρησιμοποιηθεί ως ξενώνας.
Βρίσκεται δυτικά του Μιθρίου όρους, σε εξοχική περιοχή που τα τελευταία χρόνια άρχισε ν’ ανοικοδομείται.
Ονομάζεται στην τουρκική Cephanelik, δηλαδή πυριτιδαποθήκη, επειδή κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τραπεζούντας από τους Ρώσους χρησίμευσε ως αποθήκη πυρομαχικών.
Ο χώρος που βρίσκεται ο πύργος είναι ιδιαίτερα ήσυχος κι ειδυλλιακός, και για τους κατοίκους των κοντινών περιοχών αποτελούσε τόπο εξόρμησης για χαλάρωση.
4. Αγάλματα
*Χάλκινο άγαλμα του Ερμή , 2ος αι. π.Χ., βρέθηκε κοντά στη γέφυρα Tabakhane στο κέντρο της Τραπεζούντας. .
* Κεφαλή και χέρι 2ου αι. π.Χ. χάλκινο άγαλμα της (πιθανώς Anahit ως) Αφροδίτης , που βρέθηκε κοντά στο Kelkit στα νότια της επαρχίας Τραπεζούντας.
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ
Στην Τραπεζούντα με βάση τα νομίσματα που βρεθήκαν μπορούμε σε 4 περιόδους μέχρι την κατάληψη της από τους Οθωμανούς
1. Νομίσματα πριν από την έλευση του Μιθριδάτη (4ος αιώνας π.Χ.
2. Νομίσματα της περιόδου του Βασιλείου του Ποντίου
3. Νομίσματα της εποχής των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων.
4. Νομίσματα της εποχής της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντιος
Η Τραπεζούντα άρχισε να κόβει νομίσματα μετά τη Σινώπη και δεν έχουν βρεθεί ακόμη αρχαιολογικά στοιχεία ότι νομίσματα κόπηκαν πριν από τον 4ο αιώνα π.Χ.
Βρήκαμε στην βιβλιογραφία νομίσματα και από τις 4 περιόδους και έτσι έχουμε την δυνατότητα μέσα από αυτά να δούμε το θρησκευτικό πιστεύω των Τραπεζούντιων ,την Ταυτότητα που χρησιμοποιούσαν διαχρονικά
1. Νομίσματα πριν από την έλευση του Μιθριδάτη (4ος αιώνας π.Χ. )
(Τραπεζοειδής δραχμή, 350-330 π.Χ, )
Πριν από το Βασίλειο του Πόντου, η περιοχή του Πόντου είχε αυτόνομες, κυρίως παραθαλάσσιες, πόλεις με ελληνικό υπόβαθρο. Οι πόλεις με νομισματοκοπεία ήταν σχεδόν αποκλειστικά ελληνικές αποικίες.
Το παλαιότερο νόμισμα της Τραπεζούντας, που χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. έχει πορτρέτο ενός γενειοφόρου άνδρα που πιστεύεται ότι είναι ο Απόλλωνας ή ο Ερμής στον εμπροσθότυπο και πίνακας με το όνομα της πόλης ΤΡΑ και μια μορφή παρόμοια με ένα τσαμπί. από σταφύλια στην πίσω όψη.
Στην πίσω όψη, κάτω από το τραπέζι εικονίζονται τσαμπιά σταφύλια.
Η συντομογραφία του ονόματος της πόλης γράφεται ΤΡΑ. Η ελληνική τράπεζα σημαίνει «τραπέζι», και η παρουσία αυτού του συμβόλου στα κύρια νομίσματα της πόλης είναι σημαντική.
Μερικές από τις δραχμές με διάφορους τύπους δεν έχουν μοτίβα σταφυλιού.
Το γεγονός ότι υπάρχει μύτη πλοίου και άγκυρα στο πρόσωπό του σε κάποιο νόμισμα υποδηλώνει ότι η πόλη ήταν πολυσύχναστο λιμάνι εκείνη την περίοδο,
Η Τραπεζούντα ήταν μία από τις δύο πόλεις του Πόντου της Καππαδοκίας που έκοβαν νομίσματα πριν από τον Μιθριδάτη.
2. Νομίσματα της περιόδου του Βασιλείου του Ποντίου
*Είναι πιθανό ότι η πρώτη κοπή νομισμάτων κόπηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μιθριδάτη Β ‘. Η βασιλεία του υποτίθεται ότι διήρκεσε από το 255 π.Χ. έως το 220 π.Χ.
Το πρώτο ποντιακό νόμισμα μιμήθηκε άλλα νομίσματα με την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πάνω τους
**Ο Μιθριδάτης Γ’ είχε εκδώσει σημαντική ποσότητα αργυρών νομισμάτων μέχρι το τέλος της βασιλείας του. Ήταν επίσης ο πρώτος Πόντιος ηγεμόνας που είχε νόμισμα με δικό του πορτρέτο
***Πριν από τον Μιθριδάτη ΣΤ’ η ποντιακή νομισματοκοπία είναι πολύ σπάνια ,ο Μιθριδάτης ΣΤ’, χαρακτηριστικό της εποχής του του Μιθριδάτης ΣΤ’ ήταν ότι χρονολόγησε τα περισσότερα από τα νομίσματά του κατά το Βιθυνικό έτος και ανά μήνα
Τα νομίσματα που παρήγαγαν οι πόλεις ήταν φτιαγμένα από μπρούντζο και είχαν το όνομα της πόλης στην πίσω όψη του νομίσματος. κάτι που συνέβαινε και με τα νομίσματα
της Τραπεζούντας
Η νομισματοκοπία που κόπηκε αυτόνομα από πόλεις διακόπηκε για κάποιο διάστημα, καθώς οι πόλεις έχασαν την αυτονομία τους υπό τη βασιλεία του Φαρνάκη Α’
Σε λίγα νομίσματα αυτής της εποχής που βρήκαμε είδαμε εκτός των προτομών των βασιλιάδων την Ήρα να στέκεται μπρούμυτα, κρατώντας μακρύ σκήπτρο στο δεξί της χέρι και κουρτίνα μπροστά στην κοιλιά της με το αριστερό. νόμισμα 155 π.Χ. πιθανόν στην εποχή του Μιθριδάτη Δ .
Σε ενα νόμισμά της εποχής του Μιθραδάτη ΣΤ’ Ευπάτωρ περίπου 120-63 π.Χ. Χάλκινο την κεφαλή Διονύσου με στεφάνι κισσού
Ένα νόμισμα με την θεα Μα και την θεά Νίκη
Την θεάς Mâ και την Νίκης που προχωρά προς τα δεξιά, κρατώντας Μιθραδάτη ΣΤ’ Ευπάτωρ, περίπου 120-63 π.Χ”
και άλλο με τον Πήγασο na στέκεται αριστερά στη γραμμή του εδάφους, το κεφάλι χαμηλωμένο για να βοσκήσει. αστέρι εντός μισοφέγγαρου προς τα αριστερά
3 . Νομίσματα της εποχής των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων.
Το ρωμαϊκό νόμισμα για το μεγαλύτερο μέρος της ρωμαϊκής ιστορίας αποτελούνταν από χρυσό , ασήμι , μπρούτζο , οριχάλκο και χάλκινα νομίσματα .
Η κύρια εστίαση των εικόνων κατά τη διάρκεια της Αυτοκρατορίας ήταν στο πορτρέτο του αυτοκράτορα. Τα νομίσματα ήταν ένα σημαντικό μέσο για τη διάδοση αυτής της εικόνας σε όλη την Αυτοκρατορία. Τα νομίσματα συχνά προσπαθούσαν να κάνουν τον αυτοκράτορα να φαίνεται σαν θεός συνδέοντας τον αυτοκράτορα με ιδιότητες που συνήθως φαίνονται σε θεότητες ή τονίζοντας την ειδική σχέση μεταξύ του αυτοκράτορα και μιας συγκεκριμένης θεότητας παράγοντας μια υπεροχή νομισμάτων που απεικονίζουν αυτή τη θεότητα. .
Στα νομίσματα αυτός της περιόδου που εκδόθηκαν στην Τραπεζούντα είδαμε στην εμπρόσθια όψη του νομισμάτων τους αυτοκράτορες
Τραϊανό μ.Χ. 98-117
Λούκιο Βέρους μ.Χ. 161 -169
Κόμμοδο ς μ.Χ. 183-184
Σεπτίμιος Σεβήρος, μ.Χ. 204-205 και μ.Χ. 198-199.
Καρακάλλας μ.Χ. 216-217
Ελαγάβαλος μ.Χ. 218 -219
Σέβερος Αλέξανδρος μ.Χ.225- 226
Ορβιάνα μ.Χ. 226-227
Γόρδιος μ.Χ.243-244
Φιλιππος Β μ.Χ. 244-245
Στις παραστάσεις την πίσω όψις
Απο τους θεούς των αρχαίων ξεχώριζε ο τοπικός θεός Μίθρας φρυγικό σκούφο, και πρόσθιο μέρος αλόγου ΄μόνον η προτομή του , ή το πρόσωπο με ένα κοράκι
Ο Αιγύπτιος θεός Σέραπις
Απο του Θεούς και ημίθεους των Ελλήνων τον Ερμή, τον Διόνυσο και την Θεα Τυχη
Ο Διόνυσος εμφανίζεται γυμνούς κρατώντας κάνθαρο και θύρσο και υπάρχει πάνθηρας στα πόδια του
η Θεό Τύχη εμφανίζεται κρατώντας το πηδάλιο και το κεράς από αστέρι
Η προέλευσης της πόλης τους νομίσματος φαίνεται από την αναγραφή ΤΡΑΠΑΙΕΖΟΥΝΤΑΙΩΝ ,ή ΤΡΑ
4. Νομίσματα της εποχής της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας
Αώο αυτή την εποχή που είναι η συνέχεια του Βυζαντινού άκρατους
έχουμε δει 3 νομίσματα
1 Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας 1076 -1126 μ.Χ. έπη Θεοδώρου Γαβρά στο όνομα του Αλέξιου Κομνηνού και σταυροί
2. Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας Επι Μανουήλ Α΄ Κομνηνός, 1238 – 1263 μ.Χ.
Εμπροσθότυπος Α (με κύκλο) /EV/Γ – O / TPA/ΠC/TI/d (C λανθασμένη), Άγιος Ευγένιος όρθιος, με μακρύ σταυρό στο δεξί χέρι. αντίστροφη MH/N/HΛ/o – K/MH/N (MH’s ligate), και στην άλλη όψη τον Μανουέλ Α Κομνηνό
3. Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, Βασίλειος Μέγας Κομνηνός, Αυγούστου 1332 – 6 Απριλίου 1340
Άγιος Ευγένιος έφιππος δεξιά, κρατώντας σταυρό, A / EV-N σε χωράφια. όπισθεν Βασίλειος έφιππος δεξιά, με τρίποδο σκήπτρο,
ΑΡΧΑΙΟΙ ΘΕΟΙ ΠΟΥ ΠΙΣΤΕΥΑΝ
Αώο την μελέτη των νομισμάτων ,την ύπαρξη αγαλμάτων άλλα και από άλλες πηγές διαπιστώσαμε ότι στην Τραπεζούντα πριν από την διάδοση του Χριστιανισμού τα εξης :
1, Ασφαλώς και λατρεύονταν αρχικά οι Ελληνες θεοί είδαμε την Ήρα και Αφροδίτη , την Αθηνά τον Ερμή ,Αφροδίτη ,Διόνυσο , Απόλλωνα ,Θεά Τύχη , και την θεα Νίκη ,τον Ηρακλή
Όμως με την πάροδο του χρόνου η διείσδυση τοπικών και περσικών θεοτήτων ήταν φυσικό επακόλουθο με την μεικτή δημογραφική και πολιτιστική κοινωνία της πόλης.
*Μίθρας
Ιδιαίτερα διαδεδομένη ήταν η λατρεία του Μίθρα, την οποία οι κάτοικοι της περιοχής θυμούνταν έως το 1438 μ.Χ. .
Ο λόφος Boz Tepe, Ν-ΝΑ της πόλης, ονομαζόταν «Μίνθρον» ή «Μινθρίον όρος» έως και τη Βυζαντινή περίοδο, συνδέοντας άμεσα τη λατρεία του Μίθρα με την Τραπεζούντα.
το Boz Tepe υπάρχει μεγάλος αριθμός μιθραϊκών τάφων, πολλοί από τους οποίους μετατράπηκαν σε χριστιανικά παρεκκλήσια.
Η παράδοση συνδέει άμεσα τον άγιο Ευγένιο τον Τραπεζούντιο (3ος αι. μ.Χ.) με την περσική θεότητα.
-Θεούς ήλιος
Επίσης, έως το 1438 η Τραπεζούντα αναφερόταν σε μη ελληνικά κείμενα και ως Salmotracis, ονομασία που πιθανόν να προήλθε από τη μεικτή λατρεία του θεού Sol (Ηλίου) που είχε συριακή προέλευση και του Μίθρα.11
Η εξάπλωση της λατρείας μη ελληνικών θεοτήτων διαφαίνεται στις αυτοκρατορικές κοπές της Τραπεζούντας, οι οποίες απεικόνιζαν τοπικές θεότητες καθώς και μια θεότητα με μεικτά εικονογραφικά στοιχεία (Μίθρας, Μην, Άττις, Μα ,Άμων ).
Για τον Αμμωνία -Άμων να πούμε ότι :
Ο Άμων, Άμμων επίσης Άμεν, Ιμν (ο Κρυμμένος) και Αμούν (Κοπτ.) υπήρξε κύρια θεότητα των Θηβών της αρχαίας Αιγύπτου, όχι όμως και ασήμαντη στον αρχαίο ελλαδικό χώρο. Περιορισμένης εμβέλειας στο Παλαιό Βασίλειο και τη θρησκευτική ιδεολογία της ηλιου πολιτικής Εννεάδας φαίνεται πως απέκτησε δύναμη μετά την ενδέκατη δυναστεία (2000 Π.Κ.Ε./π.Χ.) και την εγκαθίδρυση του πάνθεου της Ογδοάδας της Ερμούπολης[2]. Κατά την περίοδο της δέκατης όγδοης δυναστείας ο Άμων έγινε ευρύτερα γνωστός, εξαιτίας της πολιτικής κυριαρχίας της Άνω Αιγύπτου επί της Κάτω Αιγύπτου, συνδέθηκε με τα τέσσερα στοιχεία, απέκτησε ναό στο Καρνάκ και καταγράφηκε σε ασσυροβαβυλωνιακά κείμενα. Μαντιο στην Λιβυη
Για τον θεό Μην που λατρευόταν στην περιοχή της Πισιδιας παρίστατο με ενα μισοφέγγαρο πάνω του,
Για των Άττι,
Ο Άττις ήταν επίσης Φρύγιος θεός της βλάστησης
Ο Άττις (αρχ. ελλ. Ἄττις, επίσης Ἄτυς, Ἄττυς, Ἄττης) [1] ήταν ο σύζυγος της μητέρας του, Κυβέλης, στη φρυγική και ελληνική μυθολογία. Οι ιερείς του ήταν ευνούχοι, οι Γάλλοι, όπως εξηγούν οι μύθοι που αφορούσαν τον Άττη και τον ευνουχισμό. . Κατά τον αυτο-ακρωτηριασμό, τον θάνατο και την ανάσταση συμβολίζει τους καρπούς της γης που πεθαίνουν τον χειμώνα για να αναπτυχθούν και πάλι την άνοιξη[3].
Η λατρεία του Άττι ξεκίνησε γύρω στο 1250 π.Χ. στο
Ήταν αρχικά τοπική ημι-θεότητα της Φρυγίας, που συνδέεται με την μεγάλη φρυγική πόλη του Πεσσινούντα, η οποία βρισκόταν κάτω από το όρος Άγδος. Το βουνό προσωποποιούνταν ως δαίμονας, τον οποίο οι ξένοι συσχέτιζαν τη Μεγάλη Μητέρα Κυβέλη. (ενδεχόμενα να ήταν και αυτή που παρουσιαζόταν με την μονοσύλλαβη λέξη Μα στην Μικρά Ασία
– Μίθρςα
Μίθρας : Η λατρεία του ινδοϊρανικής καταγωγής θεού Μίθρα και η εξάπλωση της λατρείας του στη Δύση, ιδιαίτερα κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδο.
Το βουνό στην Τραπεζούντα προείπαμε ότι λεγόταν «Μίνθρον» ή «Μινθρίον όρος»
