Χαρακτηριστικά της γενιάς του internet – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

 

Διάβασα το βιβλίο «Η γενιά του internet» (iGen) της Καθηγήτριας της Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας Jean Twenge. Η Καθηγήτρια παρουσιάζει στο βιβλίο της τα χαρακτηριστικά της γενιάς που γεννήθηκαν με τα κινητά και είχαν συνεχή πρόσβαση στο διαδίκτυο και φυσικά είναι οι μαθητές Γυμνασίου – Λυκείου αλλά και οι λίγο μεγαλύτεροι. Αν και οι έρευνες της Καθηγήτριας είναι σε νέους στις ΗΠΑ νομίζω ότι δεν διαφέρουν και πολύ οι νέοι στην Ελλάδα.

1. Οι έφηβοι λοιπόν ωριμάζουν πιο αργά, αποφεύγοντας τις δραστηριότητες των ενηλίκων μέχρι να φτάσουν σε μεγαλύτερη ηλικία. Λέει ότι υπάρχει καθυστέρηση περίπου 3 χρόνων, δηλαδή οι 16χρονοι μαθητές που έχω στην Α΄ Λυκείου ουσιαστικά είναι σαν 13χρονοι (άρα γι αυτό παιδιαρίζουν τόσο πολύ). Ενώ εμείς στην ηλικία τους ανυπομονούσαμε να μεγαλώσουμε, αυτοί επιθυμούν να μείνουν μικροί. Δεν επιθυμούν να βγαίνουν συχνά έξω, αποφεύγουν την εργασία, δεν βιάζονται να πάρουν άδεια οδήγησης, ξέρουν πάντα οι γονείς που και με ποιους βρίσκονται, αφιερώνουν λιγότερο χρόνο για μελέτη, τους αρέσει η υπερπροστασία των γονέων. Αυτό σημαίνει ότι στο σπίτι έχουν πολύ ελεύθερο χρόνο. Τι τον κάνουν ; Απλώς απασχολούνται με τα κινητά.
2. Η γενιά του internet περνάει περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο και στέλνοντας γραπτά μηνύματα και λιγότερο ασχολούμενη με πιο παραδοσιακά μέσα όπως περιοδικά, βιβλία και τηλεόραση. Περνούν τόσο πολλή ώρα στα κινητά τους ώστε δεν τους ενδιαφέρει ή δεν τους μένει καθόλου χρόνος για να διαβάσουν βιβλία ή να πάνε στον κινηματογράφο ή να δουν τηλεόραση.
3. Η γενιά του internet τα λένε πολύ σπάνια από κοντά με αποτέλεσμα να μην ασκούνται οι αυτοπρόσωπες κοινωνικές τους δεξιότητες και έτσι να υστερούν σε συνεντεύξεις για το πανεπιστήμιο, εργασία και στην απόκτηση φίλων. Έχει διαγράμματα η συγγραφέας από έρευνες που έκανε η ίδια της που δείχνουν πόσο πολύ αυξάνεται η πιθανότητα δυστυχίας, κατάθλιψης, αισθήματος μοναξιάς και κινδύνου αυτοκτονίας με την αύξηση του χρόνου ενασχόλησης με τις ηλεκτρονικές συσκευές και το διαδίκτυο από τους εφήβους και πόσο μειώνονται αυτά με την αύξηση της άθλησης, της προσωπικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της μελέτης στο σπίτι.
4. Οι έφηβοι πρέπει να κοιμούνται το βράδυ 7 ώρες. Ο κίνδυνος όμως να μειωθούν οι ώρες του ύπνου αυξάνεται πολύ όταν οι έφηβοι είναι πάνω από 3 ώρες την ημέρα στο κινητό, ενώ η άθληση, οι προσωπικές σχέσεις, ελαττώνουν τον κίνδυνο να κοιμηθεί ο έφηβος λίγο. Εδώ όμως ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος. Ο λίγος ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης, αυτός αυξάνει το άγχος και την ανασφάλεια που νοιώθουν οι έφηβοι, αυτά αυξάνουν την απογοήτευσή τους από την ζωή, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονιών και όλα μαζί αυξάνουν τις ώρες που είναι οι έφηβοι στα κινητά. Και όλα αυτά είναι πολύ πιο έντονα στα κορίτσια από ότι στα αγόρια. Η Καθηγήτρια συστήνει μια απλή και δωρεάν μέθοδο βελτίωσης της ψυχικής υγείας : Παρατήστε το κινητό και ασχοληθείτε με κάτι άλλο.
5. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της γενιάς του internet είναι η απομάκρυνση από κάθε θρησκεία. Σε όλα τα διαγράμματα της συγγραφέως τα ποσοστά των εφήβων που δηλώνουν ότι ανήκουν σε κάποια θρησκεία, ότι πιστεύουν στον Θεό, ότι συμμετείχαν σε κάποια θρησκευτική τελετή είναι πολύ χαμηλά. Βέβαια νομίζω ότι τα ποσοστά αυτά στην Ελλάδα θα ήταν κάπως υψηλότερα από τις ΗΠΑ, αλλά το βλέπουμε οι εκπαιδευτικοί ότι η γενιά του internet είναι άθρησκη.
6. Καθυστερώντας να ωριμάσει και ζώντας μέσα στην υπερπροστασία των γονέων δεν είναι παράξενο που η γενιά του internet δημιούργησε μέσα στα πανεπιστήμια «ασφαλείς χώρους». Αυτοί είναι χώροι μέσα στα αμερικανικά πανεπιστήμια που καταφεύγει για να ηρεμήσει όποιος φοιτητής ένοιωσε πανικό, φοβία, απόρριψη και δυστυχώς τελευταία και όποιος ένοιωσε άσχημα επειδή άκουσε απόψεις αντίθετες από τις δικές του. Ξέρω στην Ελλάδα ακούγονται τρελά αυτά, αλλά στις ΗΠΑ συμβαίνουν. Δηλαδή η γενιά του internet δίνει μεγάλη σημασία στην αυτοπροστασία όχι μόνο την σωματική αλλά και την συναισθηματική. Τελικά οι νέοι επειδή επικοινωνούν από απόσταση και άρα οδηγούν λιγότερο και δεν συναντούν από κοντά τους φίλους τους, η σωματική τους ασφάλεια έχει φτάσει σε άνευ προηγουμένου επίπεδα. Ενώ είναι υπέρ της βοηθείας προς τους άλλους, δυσκολεύονται να τους βοηθήσουν στην πραγματικότητα και όσο περισσότερο είναι στο διαδίκτυο τόσο λιγότερο ασχολούνται με τα προβλήματα της κοινωνίας.
7. Η γενιά του internet χαρακτηρίζεται από εισοδηματική ανασφάλεια δηλαδή δίνει μεγαλύτερη σημασία στην σταθερότητα της εργασίας παρά στην εσωτερική ικανοποίηση που αυτή δίνει. Το 1979 με το άριστα που είχα στο απολυτήριο του Λυκείου μπορούσα να εισαχθώ στο Παιδαγωγικό χωρίς Πανελλαδικές Εξετάσεις. Δεν το έκανα γιατί ονειρευόμουν να σπουδάσω Φυσικές Επιστήμες. Ένα φίλο μου τον προσελάμβανε μια Τράπεζα με το απολυτήριο του Λυκείου και αρνήθηκε για τον ίδιο λόγο. Σήμερα ένας απόφοιτος Λυκείου είναι απίθανο να το έκαμνε αυτό. Πιστεύουν ότι είσαι πιο ευτυχισμένος αν αποδέχεσαι την κατάσταση που βρίσκεσαι παρά αν προσπαθείς να την αλλάξεις και ακόμα ότι είναι πολύ δύσκολο να φτάσεις ψηλά.
8. Λιγότεροι νεαροί ενήλικες έχουν σεξουαλικές επαφές, λιγότεροι βρίσκονται σε σχέσεις δέσμευσης και λιγότεροι δίνουν προτεραιότητα στον γάμο και την οικογένεια. Το υψηλό κόστος στέγασης και φροντίδας του παιδιού δυσκολεύει ιδίως την απόκτηση παιδιών πάνω από ένα. Γενικά η γενιά του internet θέλουν παιδιά, αλλά φοβούνται πως δεν θα διαθέτουν τα μέσα για να τα αναθρέψουν, ενώ τρέμουν τις μακροχρόνιες ενήλικες σχέσεις που συνήθως συνοδεύουν την απόκτηση παιδιών. Ανάμεσα στα πολλά διαγράμματα έχει ένα διάγραμμα η συγγραφέας που δείχνει πως μεγάλωνε σταδιακά η ηλικία πρώτης γέννας της γυναίκας από 20 που ήταν το 1960 πέρασε τα 27 της χρόνια το 2014. Νομίζω ότι και στην Ελλάδα δεν είναι διαφορετικά.
9. Άλλο χαρακτηριστικό της γενιάς του internet είναι η άρση κάθε αποκλεισμού. Αποδέχονται οτιδήποτε διαφορετικό σε τέτοιο βαθμό που θεωρούν προσβολή ακόμα και την κουβέντα για διαφορετικό φύλο ή σεξουαλικό προσανατολισμό. Εδώ όμως θα ήθελα να κάνω μια παρατήρηση. Πολύ καλά κάμνουν οι μαθητές και δέχονται την επιλογή κάθε σεξουαλικού προσανατολισμού. Αλίμονο, κάθε άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού. Όμως οι μαθητές θεωρούν ότι είναι και σωστός κάθε σεξουαλικός προσανατολισμός. Τους λέω όμως ότι για να πεις κάτι αν είναι σωστό ή λάθος χρειάζεσαι ένα κριτήριο, οπότε αυτό που λες αν συμφωνεί με το κριτήριο είναι σωστό, αν δεν συμφωνεί είναι λάθος. Σύμφωνα λοιπόν με ποιο κριτήριο λέτε ότι οι διαφορετικοί σεξουαλικοί προσανατολισμοί είναι σωστοί ; Απλώς δεν έχουν κριτήριο. Σύμφωνα όμως με το κριτήριο της Αγίας Γραφής είναι μεγάλο λάθος.
10. Σε ένα διάγραμμα η συγγραφέας δείχνει ότι το 1976 με τα πολύ δυσκολότερα μέσα περισσότεροι νέοι έγραψαν επιστολή προς κάποιο κυβερνητικό στέλεχος από το 2014 που ήταν τόσο πιο εύκολο. Επίσης και τα διαγράμματα εμπιστοσύνης των νέων προς την Κυβέρνηση των ΗΠΑ είναι πολύ πτωτικά. Τα ίδια δεν ισχύουν και στην Ελλάδα ; Και ενώ η γενιά του internet είναι πολύ πιο ενημερωμένη για τις τρέχουσες εξελίξεις δείχνει μεγαλύτερη αδράνεια στο να επέμβει δυναμικά και να τις επηρεάσει.

Στο τέλος του βιβλίου η συγγραφέας δίνει μερικές συμβουλές για την κατανόηση – διάσωση της γενιάς του internet : Μη βιάζεστε να πάρετε κινητό στα παιδιά σας. Ένα παιδί του Δημοτικού δεν υπάρχει λόγος να έχει κινητό (ας έρθει η Καθηγήτρια στην Ελλάδα να δει τι γίνεται). Όσο μικρότερα είναι τα παιδιά τόσο πιο έντονα είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης, του άγχους, του εκφοβισμού. Δεν προτείνει την πλήρη απομάκρυνση από τα κινητά και τα ΜΚΔ αρκεί να μην ξεπερνάει τις 2 ώρες την ημέρα (μακάρι να ήταν 2 ώρες). Μετά συστήνει να βάλουν οι γονείς στα κινητά κάποιες ρυθμίσεις ελέγχου, να μην κοιμούνται τα παιδιά κοντά στο κινητό τους,  να το κλείνουν όταν έχουν να κάνουν σοβαρή μελέτη, να προσέχουν τι φωτογραφίες ανεβάζουν …

Συστήνει και άλλα η Καθηγήτρια αλλά ποιο το νόημα να τα πω ; Αφού στην Ελλάδα τα έχουμε αφήσει όλα στην τύχη. Πως θα δώσουμε χαρά στα παιδιά μας για να ξεπεράσουν την χαρά που τους δίνουν τα κινητά, όταν οι ίδιοι μας δεν έχουμε χαρά στη ζωή μας ; Εμείς φταίμε όμως που δεν ισχύουν και για εμάς τα λόγια του Χριστού «ίνα έχωσι την χαράν την εμήν πεπληρωμένην εν αυτοίς» (Ιωαν.17,13).