Η Αμισός ή Σαμψούντα (Samsun ) είναι παραλιακή πόλη στα βόρεια Μ. Ασία και ανήκει σήμερα στο γεωγραφικό διαμέρισμα του Πόντου. Ο πληθυσμός της, το 2018 ήταν 595.373 κάτοικοι
Είναι μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και σημαντικό λιμάνι.
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Βρίσκεται ανάμεσα στα δέλτα των ποταμών Άλυς ( Kizilirmak ) και Ίριδα (Yeşilirmak ).
Είναι η μεγαλύτερη πόλη και το κύριο λιμάνι για το εμπόριο της μεσαίας ακτής της Μαύρης Θάλασσας στην Μικρά Ασία
Η αρχαία Αμισός η πόλη του Πόντου στη Μικρά Ασία, που βρισκόταν στη δυτική πλευρά του όρμου που ονομαζόταν και Αμίσενους (Amisenus ), σε απόσταση από την Σινώπη κατά τον Στράβωνα. 900 στάδιον (164 περίπου χιλιομέτρων )
ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922
Κατά το 1813 – 1814, ενώ η νέα πόλη της Αμισού (Σαμψούς) κατοικούνταν κυρίως από Τούρκους, ιδρύονταν πολλά Ελληνικά χωριά γύρω της.
Από τη δεκαετία του 1850, άρχισε να αυξάνεται το Ελληνικό στοιχείο, συντελώντας στην ανάπτυξη της πόλης ως σπουδαίου λιμανιού της Μαύρης θάλασσας.
Το 1914 η Αμισός είχε 40.000 κατοίκους από αυτούς οι 20.000 ήταν Έλληνες, οι 16.500 Τούρκοι , οι 2.000 Αρμένιοι και 1.500 άνηκαν σε άλλες εθνότητες.
Κατά την περίοδο της ανταλλαγής, οι κάτοικοί της είχαν μειωθεί ,ήταν περίπου 25.000 από τους οποίους 11.000 Έλληνες.
ΤΟ ΟΝΟΜΑΤΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ
Ονόματα που συναντήσαμε ήταν
— Ενέτα του Ομήρου
Ο Εκατιαίος υποθέτει ότι είναι η Ενέτα που ανάφερε ο Όμηρος .
– Αμισός Amisos: Eth. Amisenos, Amisios, Amisenus: Eski Samsun),
Η σύγχρονη Σαμψούντα, γνωστή ως Αμισός και Πειραιάς από Έλληνες και Βυζαντινούς , Ευπατορια από τον Μιθριδάτης , Μισός από Ρωμαίους , Σιμισός από Γενουάτες και στη συνέχεια Σαμψούντα από Σελτζούκους Τούρκους
– Αμισός
Έτσι ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες . Η προέλευση του ο0νοματος Amisus φαίνεται να είναι αβέβαιη.
– Πειραιάς.
Πειραιάς ονομάσθηκε η πόλη μετά την εγκατάσταση των Αθηναίων όταν πια οι ΜιλΉσιοι ήσαν αδύναμοι.
– Ευπατορία
Έτσι ονομάσθηκε ένα μέρος της πόλης από τον Μιθριδάτη τον Ευπάτωρα
– Μίσος από Ρωμαίους
Η ονομασία άλλαξε με την αφαίρεση του αρχικού γράμματος Α σε Μισός
– – Αμισός την εποχή των Βυζαντινών
Στην βυζαντινή εποχή η Ελληνική ονομασία επανήλθε ,αλλά οι πιο συχνοί τύποι του ονόματος της πόλης ήταν Αμινσός και Αμινσώ.
– Σιμισός
Έτσι ονομαζόταν η Αμισος όταν την κατέλαβαν οι Γενουάτες από Γενουάτες
– Σαμψούντα
Με την κατάκτηση από τους Οθωμανούς έγινε Σαμσούντα ( Samsun ) που όμως δεν είναι Τουρκική λέξη ,αλλά μετάπλαση του Ελληνικού ονόματος Το συνηθισμένο πρόθεμα Ις + Αμισον = εις Αμισόν = ς’ Αμισόν = ς’ Αμι(ι)σον = Σαμσόν = Σαμσούν
Ανάλογο εκτουρκισμό των ονομάτων των Ελληνικων πόλεων είχαμε :
Εις την Πόλη- > Ισταμπούλ την Κωνσταντινούπολη
Εις την Νίκαια > Ισνίκ την Νίκαια
Εις την Σμύρνη > Ιζμιί την Σμύρνη κ.ο.κ
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η πόλη αναφέρεται από τον Εκαταίο (Στραβ. σ. 553) που έλεγε ότι υποθετει ότι ήταν η Ενέτα του Ομήρου (Ιλ. ii. 852).
Ο Στράβων θεωρεί τους κάτοικους της Ενέτας, φυλή Παφλαγονική που πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο, ως πρώτους κατοίκους,
–Μιλήσιοι
Οι ιστορικοί θεωρούν ότι η επίσημη ίδρυση της έγινε στα μέσα του 8ου αιώνα π. Χ. από τους Ιωνες της Μιλήτου που την έδωσαν το όνομα με το όνομα Αμισός
Ο Θεόπομπος, που παραθέτει ο Στράβων, λέει ότι ιδρύθηκε για πρώτη φορά από τους Μιλήσιους. στη συνέχεια μετά από πιθανή καταστροφή επανιδρύθηκε από έναν Καππαδόκη βασιλιά που εγκαταστάθηκε σε αυτήν.
– Αθηναίοι ?
Υπάρχει και η εκδοχή του Αθηνοκλή και κάποιους Αθηναίους, οτι ήρθαν στο τόπο αυτό και άλλαξαν το όνομά του οποίου οικισμού υπήρχε εκεί σε Πειραιάς.
Ο Πλούταρχος (Lucull. 19) επίσης λέει ότι εποικίστηκε από τους Αθηναίους την εποχή της μεγαλύτερης ισχύος τους, και όταν ήταν κύριοι της θάλασσας.
Ο Cramer καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, επειδή η Amisus δεν αναφέρεται από τον Ηρόδοτο ή τον Ξενοφώντα, η ημερομηνία της αθηναϊκής εγκατάστασης είναι μεταγενέστερη της εποχής της <<Κύρου ανάβασης >>
–Φωκαείς ?
Άλλη άποψη λέει ότι η Αμισός ιδρύθηκε το 562 π.Χ από τους Ίωνες της Φώκαιας
Ο Σκύμνος ο Χίος (Fr. τ. 101) την αποκαλεί αποικία της Φώκαιας και προγενέστερη της Ηράκλειας, η οποία πιθανώς ιδρύθηκε το 559 π.Χ. από τη Φώκαια ήταν μεταγενέστερα του Μιλήσιου οικισμού. (Histoire des Colonies Grecques, vol. iii. Σελ. 334
– Σύροι της Καππαδοκίας οι Λευκοσύριοι αποκαλούσαν τους κατοίκους της Αμισού όταν κάποια περιοδι ήταν πρωτεύουσα της Ποντικης Καππαδοκίας
–Πέρσες
Το 387 π. Χ. δόθηκε στους Πέρσες, με βάση τη συνθήκη της Ανταλκίδειας ειρήνης μέχρι την ένταξη της στην αυτοκρατορία του Μ. Αλεξανδρου
–Μ. Αλέξανδρος
Ο βασιλιάς της Μακεδονίας, ο Μέγας Αλέξανδρος, δεν έφτασε μέχρι τον Πόντο.
Διότι η εκστρατεία του απέβλεπε κυρίως στον περιορισμό της δύναμης των Περσών.
Αποτέλεσε όμως ο Ποντος και φυσικά η Αμισός μέρος της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
H Αμισός όπως και η Σινώπη εκείνη την περίοδο βρίσκονταν σε υψηλό επίπεδο εμπορικής και πολιτικής δύναμης όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα πολυάριθμα νομίσματα, έχοντας παράλληλα απόλυτη αυτονομία και ανεξαρτησία. Αναφέρεται μάλιστα ότι ο Μ. Αλέξανδρος επανέφερε το δημοκρατικό πολίτευμα στην πόλη Αμισό, που το είχε στερηθεί επί Περσοκρατίας.
– Ο Μιθριδάτης Ευπάτωρ
Ο τόπος έχασε το όνομα Πειραιάς και έγινε ακόμη πιο α πλούσια εμπορική πόλη υπό τους βασιλείς του Πόντου.
Ο Μιθριδάτης Ευπάτωρ έκανε την Αμισό την κατοικία του εναλλάξ με τη Σινώπη, και πρόσθεσε ένα τμήμα στην πόλη, που ονομαζόταν Ευπατορία (Αππιαν. Μιθριδ. 78), αλλά χωριζόταν από τα υπόλοιπα με ένα τείχος και πιθανότατα περιείχε διαφορετικό πληθυσμό από αυτό. του παλιού Αμισού. Αυτή η νέα συνοικία περιείχε την κατοικία του βασιλιά. Η δύναμη του τόπου αποδείχθηκε από την αντίσταση που έκανε στον Ρωμαίο διοικητή Λ. Ο Λούκουλλος (π.Χ. 71) στον Μιθριδατικό πόλεμο. (Plut. Lucull. 15, κ.λπ.) Ο γραμματικός Tyrannio ήταν ένας από αυτούς που έπεσαν στα χέρια του Lucullus όταν κατελήφθη ο τόπος.
– Ο Φαρνάκης,
Ο Φαρνάκης, ο γιος του Μιθριδάτη, πέρασε στη συνέχεια στην Αμισό από τον Βόσπορο και ο Αμισός καταλήφθηκε ξανά και αντιμετώπισε σκληρά. (Dion Cass. xlii. 46.)
– Καίσαρ
Ο δικτάτορας Καίσαρας νίκησε τον Φαρνάκη σε μια μάχη κοντά στη Ζέλεια (Appian. π.Χ. ii. 91), και αποκατέστησε τον τόπο στην ελευθερία.
– Ελεύθερη πόλη
Το γεγονός ότι η Αμισός είναι μια ελεύθερη πόλη υπό την αυτοκρατορία φαίνεται από την επιγραφή σε ένα νόμισμα της πόλης και από μια επιστολή του νεότερου Πλίνιου προς τον Τραϊανό,
Η Αμισός, την εποχή του Στράβωνα, διέθετε μια καλή περιοχή, η οποία περιλάμβανε τη Θεμισκύρα, την κατοικία των Αμαζόνων, και τη Σιδήνη.
–Ρωμαίοι
Το 47 π.Χ. περιήλθε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Σύμφωνα με τον γεωγράφο του 2ου αιώνα μ.Χ., Πτολεμαίο, η Αμισός ανήκε στην επαρχία της Γαλατίας.
Μετά τις νομισματικές μεταρρυθμίσεις του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Διοκλητιανού το 286 μ.Χ. περιλήφθηκε στην επαρχία Διοσπόντου που μετονομάστηκε σε Ελένοποντος από τον Κωνσταντίνο Α’ (324-37 μ.Χ.).
Από τη Ρωμαϊκή περίοδο η Αμισός ήταν γνωστή ως Μισός
–Σελτζούκοι 12ος αιών
Στα τέλη του 12ου αιώνα οι Σελτζούκοι με αρχηγό τον εμίρη Κιλίτς Αρσλάν Β΄ κατάφεραν να εγκατασταθούν κοντά στην Αμισό και να θεμελιώσουν μια καινούργια πόλη που την ονόμασαν Σαμσούν). Οι δυο πόλεις που απείχαν μόνο ένα χιλιόμετρο όχι μόνο δεν ήταν εχθρικές, αλλά στην πραγματικότητα είχαν συμφέροντά στενά συνδεδεμένα.
– Τον 12ο αιώνα καταλήφθηκε από τους Σελτζούκους Αυτή τη περίοδο κτίστηκε πόλη ανατολικά της Αμισού, που ονομάστηκε Σαμψούς (εις Αμισόν -σ’ Αμισόν- Σαμψούν). Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, αποτέλεσε ανεξάρτητη ηγεμονία ενώ το 1261, με την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης, περιήλθε στη Ρωμανία. Στα τέλη του 13ου αιώνα καταλήφθηκε για δεύτερη φορά από τους Σελτζούκους.
– Μπαγιαζίτ Ι΄ Γιλντιρίμ 1393
Το 1393 πέρασε στους Οθωμανούς,
Στα 1393 ο Οθωμανός Σουλτάνος Μπαγιαζίτ Ι΄ Γιλντιρίμ πήρε τη Σαμψούντα από τον εμίρη της Κασταμονής – από τότε περήλθε στην τουρκική κυριαρχία. Σταδιακά άρχισε να εξοντώνεται ή διώκεται από την πόλη ο χριστιανικός πληθυσμός της, μέρος του οποίου εγκαταστάθηκε στην κώμη της Άνω Αμισού.
– Οι Μογγόλοι
Το 1402 στους Μογγόλους
– Οθωμανοί
Το 1461 καταλαμβάνεται πάλι από τους Οθωμανούς
Ήδη όμως η Αμισός είχε παρακμάσει εντελώς εκείνη την εποχή.
-Τουρκοκρατία
Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας ο πρώτος που μας δίνει κάποια θετική πληροφορία για τον Ελληνισμό της περιοχής είναι ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Δοσίθεος. Επισκέφθηκε τον Πόντο το 1681 και παρόλο που δεν βρήκε κανένα χριστιανό στην Αμισό και τη γύρω περιοχή, συνάντηση σε «χωρίον πλησίον αυτής, εν και μόνον χριστιανόν», εννοώντας προφανώς την Άνω Αμισό, η οποία αποκαλείται και Καδίκιοϊ.
–Κριμαϊκός πόλεμος
Μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο του 1856 η Αμισός άρχισε να προσελκύει από παντού Έλληνες εμπόρους και βιοτέχνες, οι οποίοι μετέφεραν ή επέκτειναν μέχρι εκεί τις επιχειρήσεις τους. Τόσο η γεωγραφική της θέση, όσο και το εύφορο έδαφος στο οποίο ευδοκιμούσε εκπληκτικά το φυτό του καπνού, ήταν ο κυριότερος λόγος που έφτασε στη μεγαλύτερη εμπορική και οικονομική πρόοδο.
Ο νέος ελληνικός πληθυσμός προερχόταν από την Τραπεζούντα, την Οινόη, την Κωνσταντινούπολη, ακόμη και από την ελεύθερη Ελλάδα.
– Η απόβαση του Κεμάλ το 1919
Η απόβαση του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ στη Σαμψούντα στις 19 Μαΐου 1919 αποτελεί μαύρη σελίδα για το Ελληνισμό αλλά
θεωρείται αρχή του Τουρκικού πολέμου της <<ανεξαρτησίας >> και αποτελεί εθνική γιορτή στην Τουρκία, αποτελεί επίσης και την απαρχή της τελικής φάσης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και έχει ορισθεί ως ημέρα μνήμης των θυμάτων αυτής.
Τον Σεπτέμβριο του 1922, ως απόρροια των εκτοπίσεων και των βιαιοπραγιών ο τοπικός ελληνικός πληθυσμός έπαψε ουσιαστικά να υφίσταται.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Τα πρωτοχριστιανικά χρόνια, ο Χριστιανισμός θεμελιώθηκε στην Αμισό από τον Απόστολο Ανδρέα, ο οποίος σύμφωνα με την αποστολική παράδοση, ήταν ο ιδρυτής της πρώτης χριστιανικής κοινότητας της πόλης. Κατά τα τέλη του 1ου μ.Χ. αιώνα και στις αρχές του 2ου υπήρχε μια ανθηρή χριστιανική κοινότητα στην πόλη. Το 290 μ. Χ. εκεί μαρτύρησαν οι επτά παρθένες, Αλεξάνδρεια, Ευφημία, Ευφρασία, Θεοδώρα, Ιουλιανή, Κλαυδία και Ματρώνα, των οποίων η μνήμη τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 20 Μαρτίου.
Οι κάτοικοι της Άνω Αμισού είχαν δύο μεγάλες ενορίες (των Αγίων Θεοδώρων και του Αγίου Γεωργίου),
ΠΑΙΔΕΙΑ
Οι κάτοικοι της Άνω Αμισού ήταν Έλληνες , Είχαν δύο Ελληνικά σχολεία, καθώς και τον πολιτιστικό σύλλογο «Ορφεύς».
Από το 1910 είχε εξελιχθεί σε σύγχρονη πόλη και η ελληνική κοινότητα επηρεασμένη από τα Ευρωπαϊκά ρεύματα ανέπτυξε έντονη εκπαιδευτική, κοινωνική και πνευματική δράση.
Μέχρι και το 1923 υπήρχαν πολλοί μορφωτικοί σύλλογοι, όπως οι: «Περικλής», «Αναγέννησις», «Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών», «Ορφεύς». Επίσης κυκλοφορούσαν οι εφημερίδες Άγκυρα, Αναγέννησις, Διογένης και Φως.
Σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, υπήρχαν το «Τσινέκειο νηπιαγωγείο» και γυμνάσιο, δωρεά του ευεργέτη της κοινότητας Τσινεκίδη, Αρρεναγωγείο, Αστική Σχολή και Παρθεναγωγείο.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Τα χρόνια της Ρωμανίας, ήταν γνωστή ως Αμινσός και ήταν το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της Ανατολής, μετά το λιμάνι του Γαλατά
Η ποικιλία του καπνού σ’ αυτή την περιοχή είναι η καλύτερη όλης της Τουρκίας. Έτσι η Αμισός μέσα σε τέσσερις δεκαετίες έγινε κέντρο μονοπωλίου καπνού και είχε την αποκλειστικότητα εμπορίας σε όλη την Ανατολή, γεγονός που προσέλκυσε και πολλούς Ευρωπαίους.
Τόσο η παραγωγή όσο και η διάθεση του καπνού βρίσκονταν κυρίως σε χέρια ελληνικά.
Το 60% της παραγωγής το αγόραζαν Έλληνες καπνέμποροι, το 25% ξένες εταιρείες, το 10% Αρμένιοι, και μόνο το 5% Τούρκοι επιχειρηματίες. Το 1916 η ετήσια σοδειά έφτασε στα 4.000.000 κιλά, ενώ το 1917 έπεσε στα 315.000 κιλά λόγω της εξόντωσης του ελληνικού πληθυσμού από του Νεότουρκους και τον συνεργάτη τους Τοπάλ Οσμάν.
Τόσο η παραγωγή όσο και η διάθεση του καπνού βρίσκονταν κυρίως σε χέρια ελληνικά.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Η αρχαία πόλη βρισκόταν δυτικότερα από την σημερινή Αμισό στην θέση Κάρα Σαμσον κοντά στο ακρωτήριο που προστατεύει το λιμάνι της.το επονομαζόμενο Γοργόνες ΄Φανάρι Β.Α.και συνόρευε με την θάλασσα
Βρισκόταν σε τραπεζοειδή λόφο και το ψηλότερο τμήμα της καταλάμβανε η Ακρόπολις
Βρισκόταν περίπου ενάμιση μίλι ΒΔ. της σύγχρονης πόλης. .
Σωζόμενα ερείπια
–Ακρόπολη
Στην κορυφή του λόφου όπου βρισκόταν η ακρόπολη υπάρχουν πολλά υπολείμματα τοίχων από μπάζα και κονίαμα, και το έδαφος είναι σπαρμένο με θραύσματα ρωμαϊκών πλακιδίων και αγγείων.
–Τείχη
Στο νότιο άκρο του φρυδιού του λόφου ,εκτός από τα προαναφερθέντα υπολείματα τοίχων που βλέπει στο λιμάνι, υπάρχουν ίχνη από τα πραγματικά ελληνικά τείχη.
–Αρχαίο λιμάνι
– Το αρχαίο λιμάνι μπορεί ακόμα να εντοπιστεί για περίπου 300 μέτρα, αλλά είναι κυρίως κάτω από το νερό: αποτελείται από πολύ μεγάλους ογκόλιθους.
Το παλιό λιμάνι, μέρος του έχει σήμερα καταληφθεί από φερτά υλικ
– Θέατρο
Σώζονται ερείπια αρχαίου μεγαλοπρεπούς θεάτρου
– Το εντυπωσιακοί μωσαϊκό
Στην Αμισό βρέθηκε ένα μεγάλο μωσαϊκό που παριστάνει τον Αχιλλέα και την Θέτιδα.
– Λαξευτοί τάφοι
Βρεθήκαν λαξευτοί τάφοι που άνηκαν σε πλούσιους άρχοντες όπως φαίνεται από τις μεγάλες δαπάνες που απαιτούσε η κατασκευή τους
Βρεθήκαν όμως και πολλοί κοινοί τάφοι με πήλινα και γυάλινα αγγεία και νομίσματα.
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΑΜΙΣΟΥ
–Χρονολόγηση
Περίπου 435-370
Περίπου 435-370 π.Χ.
Περίπου 100-95 π.Χ. 130-100 π.Χ
111-105 ή 95-90 π.Χ
125-100 π.Χ. Æ 85-65 π.Χ. Æ .
– Παραστάσεις Α
Κεφάλι της Ήρας αριστερά, φορώντας Stephanos
Μιθραδάτη ΣΤ’ Ευπάτορα.
Κεφαλή Διονύσου δεξιά, με στεφάνι από κισσό
Κρανοφόρο κεφάλι του Περσέα δεξιά, με φρυγικό σκουφάκι / Πήγασος που βόσκει αριστερά
Βραβευμένο κεφάλι του Δία προς τα δεξιά /
Κεφαλή με κράνη του Άρη δεξιά
Βραβευμένη κεφαλή του Απόλλωνα δεξιά / Τρίποδα.
Κεφάλι του Περσέα προς τα δεξιά, με φρυγικό κράνος
Διόνυσος δεξιά / Cista mystica με δέρμα πάνθηρα και θύρσο
Artemis Κεφαλή Αρτέμιδος δεξιά, φορώντας στεφάνη
Η Nike προχωρά προς τα δεξιά, κρατώντας την παλάμη πάνω από τον ώμο.
Tyche
Η Nike προχωρά προς τα δεξιά, κρατώντας κλαδί φοίνικα πάνω από τον ώμο στο αριστερό χέρι και στεφάνι στο δεξί. προς τα αριστερά, αστέρι και ημισέληνος.
Προτομή Νίκης δεξιά Αναθ.: AMI-ΣOY, φαρέτρα και άχυρο τόξο.
Εμφάνιση: Φτερωτή προτομή του Έρωτα (ή Νίκης) δεξιά. Rev: AMI – ΣOY.
Κεφάλι της Αθηνάς δεξιά, φορώντας αττικό κράνος / Ο Περσέας στέκεται μπρούμυτα, κρατώντας την άρπα και το κεφάλι της Μέδουσας
AMISOU Cornucopiae μεταξύ των πυλών των Διοσκούρων,
Αιγίδα με Γοργόνειο στο κέντρο Αναθ.: Νίκη προχωρά δεξιά, κρατώντας την παλάμη. AMI-ΣOY σε όλα τα πεδία.
– Παραστάσεις Β
Κουκουβάγια, με ανοιχτά φτερά, όρθια μπρούμυτα στην ασπίδα
Θύρσος ακουμπισμένος σε cista mystica και ντυμένος με δέρμα πάνθηρα.*
**Ο θύρσος στην Ελληνική μυθολογία ήταν τελετουργικό εξάρτημα του Διόνυσου και της συνοδείας του, των Μαινάδων, Σατύρων και άλλων.
***Το cista είναι ένα κουτί ή καλάθι που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι , Έλληνες , Ετρούσκοι και Ρωμαίοι για διάφορους πρακτικούς και μυστικιστικούς σκοπούς.
****Cista Mystica. από cistae δόθηκε και στα μικρά κουτιά που μεταφέρονταν σε πομπή στις ελληνικές γιορτές της Δήμητρας και του Διονύσου.
Αετός με ανοιχτά φτερά στέκεται προς τα αριστερά στον κεραυνό, το κεφάλι γυρισμένο προς τα δεξιά
Ξίφος στη θήκη
Τρίαινα μέσα σε ορθογώνια έγχυση, και ένα μακεδονικό κράνος μέσα σε κυκλική έγχυση / Αστέρι οκτώ ακτίνων. στο χωράφι
Κεφάλι αλόγου προς τα δεξιά, οκτάκτινο αστέρι στο λαιμό / Οκτάκτινο κομήτης με ουρά που πετά αριστερά.
Προτομή του Αμαζονίου προς τα δεξιά, φορώντας κόμμωση από δέρμα λύκου.
ΔH-MH/TPIOY σε δύο γραμμές κατά μήκος του παρακάτω πεδίου
– Εθνικον όνομα
AMI – ΣOV. ΑΜΙ-ΣΟΥ, εθνοτική πέρα από το πεδίο, χωρισμένη με όρθιο σπαθί σε θηκάρι (χωρίς μονογράμματα στο χωράφι
AMI-ΣO – ΑΜΙΣΟΥ –
ΔΙΩΞΕΙΣ
Τα δεινά των Ελλήνων της Σαμψούντας
Τα μαύρα χρόνια για τους Έλληνες του Πόντου ξεκίνησαν το 1914. Σύμφωνα με το βιβλίο του Χρήστου Σαμουηλίδη Αμισός (Σαμψούντα) και η περιφέρειά της (εκδ. Αδελφών Κυριακίδη, 2004):
«Το πρόγραμμα της λεηλασίας, εξορίας και σφαγής συνεχίστηκε και στα άλλα χωριά της Σαμψούντας.
Αποσπάσματα στρατιωτών και ατάκτων, εξορμούσαν σε όλα τα Ελληνικά χωριά, έπιαναν όσους άντρες και γυναικόπαιδα δεν είχαν στο μεταξύ κρυφτεί στα δάση και στα βουνά, σχημάτιζαν αποστολές και τις έστελναν εξορία στο Τσόρουμ, στη Μερζιφούντα, στο Σογκουρλού και αλλού, για να πεθάνουν στον δρόμο από την πείνα και τα δεινοπαθήματα. >>
Τα σπίτια των εξόριστων καίγονταν και τα ζώα τους κατάσχονταν από τα αποσπάσματα ή λεηλατούνταν από Τούρκους των γειτονικών χωριών.
Οι φάκελοι των χωριών της περιφέρειας Σαμψούντας που υπάρχουν στα Αρχεία του Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, αναφέρουν τον εμπρησμό 31 χωριών.
»Μετά την καταστροφή του άμαχου και ειρηνικού πληθυσμού, ο Ραφέτ πασάς έδωσε διαταγή να εξοντωθούν και όλοι όσοι κατέφυγαν στα βουνά του Αγιού-τεπέ, Κοτσά-νταγ και Νεμπιέν-νταγ».
Το 1915, οι Τούρκοι άρχισαν να λεηλατούν τα Ελληνικά χωριά του Πόντου και να βιαιοπραγούν εις βάρος των Ελλήνων, με το πρόσχημα ότι καταδίωκαν αυτούς που απέφευγαν την επιστράτευση για τα Αμελέ Ταμπουρούκαι όσους δραπέτευαν από κει.
Οι Έλληνες για να γλυτώσουν άρχισαν να πήγαιναν στα βουνά, όπου αργότερα με εντολή του Μητροπολίτη Αμισού Γερμανού Καραβαγγέλη, σχημάτιζαν μικρές ανταρτικές ομάδες, με σκοπό να προστατεύσουν τον άμαχο Ελληνικό πληθυσμό από τους Τούρκους.
Με την κατάληψη της Τραπεζούντας από τους Ρώσους, τον Απρίλιο του 1916, οι λεηλασίες και οι απαγχονισμοί εντάθηκαν στην Αμισό μέχρι που στις 17 Οκτωβρίου 1918 υπογράφηκε ανακωχή μεταξύ της ηττημένης στο Α’ παγκόσμιο πόλεμο Γερμανίας και της Αντάντ και τελείωσε η πρώτη φάση της γενοκτονίας.
Όμως στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Αμισό, εγκαινιάζοντας έτσι τη δεύτερη φάση εξόντωσης των Ελλήνων του Πόντου, ιδιαίτερα στην Αμισό.
Το 1923 μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάνης όλοι οι εξόριστοι Έλληνες στα βάθη της Ανατολής ειδοποιήθηκαν να φύγουν για την Ελλάδα
Ήδη από το 1915-1917 οι εκτοπίσεις στον Πόντο συνοδεύονταν από σφαγές, βιασμούς, λεηλασίες και άλλες ακρότητες που δεν δικαιολογούσαν σε καμία περίπτωση στρατιωτική αναγκαιότητα στο πλαίσιο των εξελίξεων του Ά Παγκοσμίου Πολέμου. Παράλληλα, εκείνη την εποχή περιβόητες ομάδες ενόπλων ατάκτων (τσετών), ιδιαίτερα αυτή του Τοπάλ Οσμάν λεηλατούσαν, πυροβολούσαν και βίαζαν άμαχους των ελληνικών κοινοτήτων του Πόντου.
Ο Χριστιανικός πληθυσμός της Σαμψούντας, που ήταν το πιο σημαντικό λιμάνι του Πόντου, συρρικνώθηκε δραματικά στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1918):
Αποτέλεσμα:
Οι Αρμένιοι που αριθμούσαν 5.000 μέλη έπεσαν σε 1.000 κατοίκους,
ενώ η Ελληνική κοινότητα της πόλης από 15.000 σε 10.000.
ΣΗΜΕΡΑ
Η Αμισός ή Σαμψούντα, είναι μία από τις 30 επαρχίες της Τουρκίας με Μητροπολιτική θέση.
Βρίσκεται στην περιοχή της Κεντρικής Μαύρης Θάλασσας.
Σήμερα αποτελείται από 17 συνοικίες και 1.247 γειτονιές.
Είναι η 16η πιο πυκνοκατοικημένη επαρχία της Τουρκίας με πληθυσμό 1.356.079 και η μεγαλύτερη πληθυσμιακά πόλη της Μαύρης Θάλασσας.
