Πριν λίγες μέρες διαβάζοντας την προς Εβραίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου το μυαλό μου στάθηκε στα λόγια : «Πάσα δε παιδεία προς μεν το παρόν ου δοκεί χαράς είναι, αλλά λύπης, ύστερον δε καρπόν ειρηνικόν τοις δι’ αυτοίς γεγυμνασμένοις αποδίδωσι δικαιοσύνης » (Εβρ.12,11). Κάθε παιδαγωγία δε προς το παρόν μεν, όσον δηλαδή διαρκεί η παίδευσις, δεν φαίνεται πρόξενος χαράς, αλλά προκαλεί λύπη, ύστερα όμως ανταμείβει εκείνους που εγυμνάσθησαν και επαιδαγωγήθησαν δι’ αυτής, με καρπόν ειρηνικόν, ο καρπός δε αυτός είναι η δικαιοσύνη και αγιότης, που γίνεται κτήμα των παιδαγωγηθέντων (ερμηνεία Π. Τρεμπέλα). Τα ίδια αλλά με άλλα λόγια έλεγαν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι «της παιδείας αι μεν ρίζαι πικραί, οι δε καρποί γλυκείς».
Τα λόγια αυτά εφαρμόζονται σήμερα στα σχολεία μας ; Πριν 40 χρόνια φρόντισαν αυτοί που αγαπούσαν πολύ τα παιδιά μας και δεν ήθελαν να λυπούνται με ψιλές, δασείες και περισπωμένες να επιβάλλουν το μονοτονικό. Ναι αλλά πόσα οφέλη είχε αυτή η λύπη ! Τώρα που φτάνουν στο Λύκειο και κοιμάται ακόμα το μυαλό τους είναι καλύτερα. Τα Κινεζάκια δεν τα λυπούνται που μέχρι να πάνε σχολείο πρέπει να έχουν μάθει 4.000 σύμβολα.
Να θυμίσω και άλλες λύπες που είχαν οι μαθητές και τις καταργήσαμε ; Λύπη προκαλούσε η ποδιά που φορούσαν οι μαθήτριες (σήμερα σε πολλά από τα καλύτερα σχολεία του κόσμου φορούν στολή μαθητές και μαθήτριες), λύπη προκαλούσε ότι οι μαθητές ότι ήταν όλοι παρόντες στην πρωινή συγκέντρωση του Λυκείου (σήμερα δεν είναι ούτε οι μισοί), λύπη προκαλούσε ότι τον Φεβρουάριο έγραφαν εξετάσεις σε όλα τα μαθήματα σε όλη την ύλη που είχε παραδοθεί και τον Ιούνιο έγραφαν στην υπόλοιπη (τα πρόχειρα διαγωνίσματα που γράφουν σήμερα δεν μπορούν να συγκριθούν μ’ αυτές τις εξετάσεις), λύπη ότι έπρεπε να πιάσουν την βάση στα βασικά μαθήματα γα να περάσουν (σήμερα προάγονται αν βγάλουν μέσο όρο 9,5 από όλα τα μαθήματα), λύπη ότι έπρεπε να έχουν κάποιο επίπεδο επίδοσης σε όλα τα μαθήματα (σήμερα έχουν συνηθίσει στα περισσότερα μαθήματα να είναι άσχετοι), λύπη τους προκαλούσε ο φόβος των καθηγητών (σήμερα οι καθηγητές τους φοβόμαστε) …
Μου λέει κάποιος «τι λάθος κάναμε στην Ελλάδα μετά το 1950 και φτάσαμε σ’ αυτή την κατάσταση ;». Νομίζω ένα λάθος ήταν που οι Έλληνες για πρώτη φορά στην ιστορία δεν γεννούσαν πολλά παιδιά. Και σαν συνέπεια και αυτού ήρθε ότι δεν έβαζαν όρια στα παιδιά τους, αλλά τους έκαμναν όλα τα χατίρια. Έλεγαν οι γονείς «να μην ταλαιπωρηθούν τα παιδιά μας όπως ταλαιπωρηθήκαμε εμείς». Σταματήσαμε την Παιδεία των παιδιών μας και τα κάναμε μπέμπηδες. Να μην δυσκολευτούν τα παιδιά μας, να μην κουραστούν, να τα έχουν όλα έτοιμα … Και φτάσαμε στο σημείο σήμερα να μην τολμούν να παντρευτούν και να ξανοιχτούν στο πέλαγος της ζωής. Και μην πει κανείς ότι είναι πιο δύσκολη η ζωή σήμερα από την Τουρκοκρατία και την Κατοχή που ήταν πλήθος οι γάμοι.
Οι 7.000 υγειονομικοί που δεν υπέκυψαν στον εκβιασμό της Κυβέρνησης (στα λόγια έχουμε Δημοκρατία) να εμβολιαστούν και εδώ και τόσους μήνες υποφέρουν από την λύπη ότι δεν θα εξασφαλίσουν τα προς το ζην κέρδισαν τον γλυκύ καρπό της ειρήνης της συνείδησής τους. Αναμετρήθηκαν με αυτά που όλοι εμείς φοβόμαστε κάθε μέρα, μη μας βάλουν πρόστιμο, μη μας βρουν ανεπαρκείς, μη μας διώξουν από την εργασία μας και πως θα ζήσουμε, μη μας περάσουν ΕΔΕ … Μη μου πείτε ότι όλοι εμείς που εμβολιαστήκαμε το κάναμε επειδή πιστεύαμε ότι οπωσδήποτε θα μας ωφελήσει. Δεν παρακαλούσαμε μέσα μας «Θεέ μου μη πεθάνω από τον κορονοϊό, μη πεθάνω από το εμβόλιο » ;
Λύπη προκαλούμε οι Χημικοί στους μαθητές μας της Γ΄ Λυκείου που τους ταλαιπωρούμε να αφομοιώσουν όσο γίνεται καλύτερα την τεράστια ύλη της Χημείας. Όταν όμως γράφοντας καλά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις γίνουν φοιτητές στην Σχολή που επιθυμούν δεν θα θυμούνται την λύπη αλλά θα έχουν μόνο χαρά.
Λύπη προκαλούσαν στον μεγάλο άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη (κοιμήθηκε το 1939) οι συνεχείς πειρασμοί που επέτρεπε ο Θεός να τον βασανίζουν. Σε διαμαρτυρία του προς τον Θεό «ως πότε Θεέ μου θα επιτρέπεις να βασανίζομαι έτσι ;» πήρε απάντηση από τον Θεό «μέχρι να φύγουν τα αγκάθια της υπερηφάνειας από την ψυχή σου και να φανούν οι καρποί της γλυκιάς ταπείνωσης».
