Σκέψεις για τους διαγωνισμούς πειραμάτων Φυσικών Επιστημών στο Λύκειο – Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου:

Κάθε χρόνο γίνεται ευρωπαϊκός διαγωνισμός πειραμάτων Φυσικών Επιστημών για τους μαθητές Λυκείου. Στις ευρωπαϊκές χώρες επειδή ο τρόπος που διδάσκουν τις Φυσικές Επιστήμες στο Λύκειο είναι ουσιαστικά μέσω πειραμάτων, καλά κάμνουν να διαγωνιστούν και να βραβεύσουν το Λύκειο του οποίου οι μαθητές επέδειξαν την καλύτερη ικανότητα στην διεξαγωγή των πειραμάτων. Και μια και είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση συμμετέχει στον διαγωνισμό πειραμάτων και η Ελλάδα.

Ναι αλλά στην Ελλάδα η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Η εισαγωγή των μαθητών στο Πανεπιστήμιο γίνεται μέσω Πανελλαδικών Εξετάσεων δηλαδή μιας 3ωρης εξέτασης με κοινά θέματα για όλη την Ελλάδα ενώ στην Ευρώπη η πορεία του μαθητή μέσα στο Λύκειο κρίνει αν θα φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο ή όχι. Αυτό έχει αποτέλεσμα οι μαθητές από την στιγμή που πατάνε το πόδι τους στο Λύκειο το μυαλό τους (και των γονέων τους) να είναι σ’ αυτήν την 3ωρη Εξέταση και συχνά να αδιαφορούν για οτιδήποτε στο Λύκειο δεν έχει σχέση μ’ αυτήν. 

Εδώ και κάποια χρόνια υπάρχει στην Α΄ και Β΄ Λυκείου Τράπεζα θεμάτων που σημαίνει ότι οι καθηγητές πρέπει να τρέχουμε για να προλάβουμε να βγάλουμε την ύλη, άρα και πειράματα να θέλει να κάνει κάποιος συνάδελφος θα το σκεφθεί καλά πριν το κάνει. Βέβαια υπάρχουν 3-4 πειράματα που πρέπει να κάνουμε υποχρεωτικά αλλά μη έχοντας βοηθό στο εργαστήριο και με 25 μαθητές μέσα θα τα κάνουμε γρήγορα –γρήγορα οι ίδιοι μας πριν γίνει και κανένα ατύχημα. Άρα οι μαθητές είναι απίθανο σε κάποιο σχολείο να κάνουν κάτι με τα χεράκια τους. 

Θυμάμαι πριν χρόνια έβλεπα στο διαδίκτυο μια συνάντηση της Υφυπουργού με Συμβούλους οι οποίοι παρουσίαζαν αυτή την κατάσταση και την δυσκολία με την διεξαγωγή πειραμάτων στο Λύκειο. Και κρατώντας ένα χαρτί στο χέρι της η Υφυπουργός τους έλεγε «εδώ έχετε δηλώσει ότι έχουν γίνει αυτά τα πειράματα στα Λύκεια, εννοείτε ότι δηλώσατε ψέματα ;». Φυσικά στην συνέχεια οι Σύμβουλοι μάσησαν τα λόγια τους. Όσο το Υπουργείο Παιδείας δεν ενδιαφέρεται σοβαρά για το ποια είναι η πραγματικότητα, μην περιμένετε βελτίωση του Λυκείου. 

Στην Ελλάδα οι γονείς  του μαθητή επιλέγουν αν θα φοιτήσει στο Λύκειο και κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί αν το παιδί τους δεν έχει τα απαιτούμενα προσόντα για  να φοιτήσει στο Λύκειο. Θα τολμούσα να πω ότι και κάποιου βαθμού διανοητική καθυστέρηση να έχουν οι μαθητές, αν το θέλουν οι γονείς τους δεν μπορεί το σχολείο να το αρνηθεί. Το αποτέλεσμα είναι ότι συχνά δυσκολευόμαστε να προχωρήσουμε στην διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών επειδή κάποιοι μαθητές δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Στην Ευρώπη όμως το Λύκειο αποφασίζει αν είναι σε θέση ο μαθητής να φοιτήσει στο Λύκειο. 

Ο τρόπος διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών στο Λύκειο στην Ελλάδα δεν είναι μέσω πειραμάτων. Γίνεται στον πίνακα με πολλή θεωρία και πολλές ασκήσεις . Γι αυτό και στην θεωρητική γνώση των Φυσικών Επιστημών οι Έλληνες μαθητές (πρέπει να) γνωρίζουν πολύ περισσότερα από τους Ευρωπαίους. Τα λίγα υποχρεωτικά πειράματα όπως είπαμε αν γίνουν και μόνο σαν επίδειξη από τον καθηγητή.

Επομένως τι θα γίνει για να λάβουν μέρος και οι δικοί μας μαθητές στον διαγωνισμό πειραμάτων ; Παίρνουμε μερικούς μαθητές σε ώρες που έχουν άλλα μαθήματα, επειδή τα απογεύματα έχουν Φροντιστήριο για τα μαθήματα που διδάσκονται στο Λύκειο. Καμία Κυβέρνηση μέχρι τώρα δεν μπόρεσε να οικοδομήσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο να μην χρειάζεται το Φροντιστήριο.  Καλά όλες οι χώρες του κόσμου πως το καταφέρνουν και στην Ελλάδα δεν μπορούμε ;

Παίρνουμε λοιπόν τους μαθητές  και τους δείχνουμε ίσα ίσα πως πιάνουμε τα διάφορα όργανα και τους μαθαίνουμε να εκτελούν ένα πείραμα. Και μ’ αυτές τις γνώσεις συμμετέχουν σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό πειραμάτων. Και επειδή έχω κάνει και βαθμολογητής σ’ αυτούς τους διαγωνισμούς, θα βαθμολογηθούν οι μαθητές πόσο επιδέξια χειρίζονται τα όργανα, με πόση ακρίβεια εκτελούν τις μετρήσεις κλπ. Οι μαθητές που για πρώτη φορά ακούμπησαν αυτά τα επιστημονικά όργανα ! 

Ας σοβαρευτούν επιτέλους στο Υπουργείο Παιδείας, φτάνει πια η υποκρισία.  Ή ας εφαρμόσουν στην Ελλάδα ένα επιτυχημένο εκπαιδευτικό σύστημα όπως εφαρμόζεται σε χώρες της Ευρώπης ή ας απαιτούν αυτά που μπορούν να κατορθωθούν στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα. Και όχι παίρνοντας κομμάτια από εκπαιδευτικές πρακτικές σε χώρες της Ευρώπης κοντεύουν να τρελάνουν καθηγητές και μαθητές στο Λύκειο.