Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο αμάραντος ή Μάης ή δάκρυα της Παναγίας (κυπρ.), με επιστημονική ονομασία Helichrysum stoechas – Ελίχρυσος ο πολύτιμος, είναι αγριολούλουδο της Ελληνικής υπαίθρου.
Μπορεί και να καλλιεργηθεί για εξαγωγή αιθέριου ελαίου .
Ο αμάραντος ανήκει στην οικογένεια των Σύνθετων (Compositae), ή Αστεροειδών (Asteraceae).
Είναι μονοετής ή πολυετής πόα ύψους έως 60 εκ., με γραμμοειδή ή λογχοειδή, γκριζοπράσινα φύλλα και μικρά, σφαιρικά, κίτρινα άνθη σε ταξιανθίες.
Η ανθοφορία και συγκομιδή γίνονται στις αρχές της άνοιξης.
Συναντιέται κυρίως στις περιοχές του Nομού Πρεβέζης, Νομού Θεσπρωτίας και στις Ιόνιους νήσους.
ΙΣΤΟΡΙΑ
– Μυθολογία
Το χρυσαφί λουλούδι της Ελληνικής υπαίθρου που είναι πάντα ανθισμένο! Συμβολίζει την αιώνια αγάπη και συνδέεται με τον μύθο του Πάρη και της ωραίας Ελένης.
Ο μύθος λέει ότι όταν ο Πάρης έκλεψε την ωραία Ελένη από την Σπάρτη και ενώ ταξίδευαν προς την Τροία, σταμάτησαν στα Κύθηρα για να κάνουν σπονδές προς τιμήν της θεάς Αφροδίτης που τους προστάτευε.
Εκεί πέρασαν λίγες μέρες και ολοκλήρωσαν τον έρωτά τους.
Η ωραία Ελένη όμως ζήλεψε την θέα Αφροδίτη που κατά την μυθολογία ζούσε στο νησί και απαίτησε από τον Πάρη να της πει ότι εκείνη ήταν η πιο όμορφη γυναίκα.
Ο Πάρης θέλοντας να καθησυχάσει την ωραία Ελένη της είπε δείχνοντας το κίτρινο άνθος : «Βλέπεις αυτό το λουλούδι;
Τα μαλλιά σου έχουν το χρυσαφί του χρώμα, το σώμα σου μοιάζει με τον μίσχο του και το δέρμα σου είναι απαλό σαν τα πέταλά του.
Η ομορφιά σου θα διατηρηθεί έτσι για πάντα» . Και το λουλούδι ονομάστηκε << Σεμπρεβίβα. >>
–Ιστορία
Στεφάνια από ελίχρυσο πρόσφεραν οι αρχαίοι Έλληνες στους αθάνατους θεούς. Ο Θεόφραστος το ονόμασε χρυσάνθεμον και ελίχρυσο και το εκτιμούσε ιδιαίτερα για την καταπραϋντική επίδραση που είχε στο θυμικό του ανθρώπου.
Το φυτό αναφέρεται ακόμα στον Θεόκριτο που θαυμάζει το χρυσοκίτρινο χρώμα του, στον Διοσκουρίδη και τον Πλίνιο που το θεωρούν από τα καλύτερα αφιερώματα στα αγάλματα των θεών.
Ο πρώτος βοτανικός κήπος με καθαρά επιστημονικό, ερευνητικό και μορφωτικό χαρακτήρα, ήταν εκείνος που ιδρύθηκε από τον Αριστοτέλη το 350 π.χ. κοντά στον Ηριδανό, παραπόταμο του Ιλισού.
Είχε εμπλουτιστεί και με Ελίχρυσο και πολλά σπάνια φυτά που έστελνε ο Μέγας Αλέξανδρος στο δάσκαλο του από τις ασιατικές χώρες τις οποίες κατακτούσε.
Επιμελητής του κήπου ήταν ο Θεόφραστος, μαθητής και φίλος του Αριστοτέλη, ο οποίος θεωρείται σήμερα ως ο θεμελιωτής της Βοτανικής Επιστήμης.
–Δημοτικό τραγούδι
Στη δημοτική παράδοση, υπάρχει το τραγούδι ;
<< ο Αμάραντος >>
Σε τι γκρεμό φυτρώνει,
φυτρώνει μεσ’ τα δύσβατα,
στις πέτρες, τα λιθάρια,
ποτέ του δεν ποτίζεται
και δεν κορφολογιέται.
Το τρών τα ‘λάφια και αρρωστούν,
τ’ αγρίμια και ημερεύουν.
ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Αστερώδη (Asterales)
Οικογένεια: Σύνθετα (Compositae)
Γένος: Ελίχρυσος (Helichrysum)
Διώνυμο
Helichrysum stoechas
Ελίχρυσος ο πολύτιμος
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Τα άνθη του ελιχρυσου ( H. arenarium ) είναι η πλούσια πηγή φαινολικών ενώσεων συμπεριλαμβανομένων των φλαβονοειδών, των χαλκόνων, των φαινολικών οξέων, των φθαλιδίων, των κουμαρινών και των πυρονών. Εκτός από τις πολυφαινόλες, άλλες ενώσεις όπως στερόλες, λιγνάνες και γλυκοσίδες αρωματικών ενώσεων έχουν επίσης απομονωθεί και ταυτοποιηθεί από το H. arenarium
Μια διατροφή πλούσια σε φαινολικές ενώσεις διατηρεί την ανθρώπινη υγεία σε βέλτιστη κατάσταση και μειώνει τη συχνότητα ασθενειών, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο καρκίνος και ο διαβήτης.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
Ο ελίχρυσος περιέχει χημικές ουσίες που μπορεί να βοηθήσουν στην καταπολέμηση των βακτηρίων, στη μείωση του οιδήματος (φλεγμονή) και στην αύξηση της παραγωγής πεπτικών υγρών.
Μπορεί επίσης να ενισχύσει την ικανότητα του ήπατος να επεξεργάζεται τις επιβλαβείς τοξίνες
Ενδείκνυται για:
Στομαχικές διαταραχές .
Διαταραχές του ήπατος .
Νόσο της χοληδόχου κύστης .
Κατακράτηση υγρών .
Βρογχίτιδα .
Άσθμα .
Κοκκύτη .
Ψωρίαση .
Εγκαύματα .
Πόνο στις αρθρώσεις (ρευματισμοί) .
Πονοκέφαλο .
Ημικρανία .
Αλλεργίες . Και άλλα.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Ο ελίχρυσος είναι ασφαλης σε ποσότητες τροφίμων και φαίνεται να είναι ασφαλές για τους περισσότερους ανθρώπους όταν λαμβάνεται από το στόμα σε συνιστώμενες φαρμακευτικές ποσότητες.
Χρειάζεται προσοχή στις παρακάτω .περιπτώσεις
– Εγκυμοσύνη και θηλασμό.
Ο ελίχρυσος είναι ασφαλές για έγκυες και θηλάζουσες σε ποσότητες τροφής. Αλλά μεγαλύτερες ποσότητες φαρμάκων θα πρέπει να αποφεύγονται μέχρι να γίνουν γνωστά περισσότερα.
– Χολολιθίαση. .
Αποφύγετε τη χρήση του ελίχρυσου εάν έχετε χολόλιθους. Μπορεί να επηρεάσει τη θεραπεία.
– Απόφραξη των χοληφόρων οδών .
Μην χρησιμοποιείτε τον ελίχρυσο εάν έχετε αυτό το πρόβλημα.
Ο ελίχρυσος διεγείρει την παραγωγή χολής και αυτό θα μπορούσε να επιδεινώσει την απόφραξη.
– Αλλεργία σε αμβροσία, μαργαρίτες και συναφή φυτά .
Ο ελίχρυσος μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε άτομα που είναι ευαίσθητα στην οικογένεια των φυτών Asteraceae/Compositae.
Μέλη αυτής της οικογένειας περιλαμβάνουν αμβροσία, χρυσάνθεμα, κατιφέδες, μαργαρίτες και πολλά άλλα.
Εάν εμφανισθούν αλλεργίες στα φυτά της οικογενείας που προαναφέραμε , φροντίστε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας αμεσα πριν πάρετε τον ελίχρυσο .
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η χρήση των βοτάνων προϋποθέτει καλή γνώση στην χρησιμοποιήση τους ,το αποτέλεσμα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία, η υγεία του χρήστη και πολλές άλλες συνθήκες.
Σε περίπτωση λήψης ετοίμων παρασκευασμάτων , βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τις σχετικές οδηγίες στις ετικέτες των προϊόντων και συμβουλευτείτε τον φαρμακοποιό ή το γιατρό σας ή άλλο επαγγελματία υγείας πριν από τη χρήση.
