«O λιγνίτης πέθανε, ζήτω ο λιγνίτης» αναφωνεί η κυβέρνηση η οποία κάνοντας στροφή 360ᵒ και υπό το βάρος της σφοδρής ενεργειακής κρίσης που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εγκατέλειψε κακήν κακώς το ακατανόητα «σφιχτό πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης» τουλάχιστον μέχρι το 2025.
Ο λιγνίτης κατά κάποιο τρόπο εκδικείται την βιασύνη και την άτσαλη και χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε μία απότομη απανθρακοποίηση χωρίς όμως αυτή η τακτική να μπορεί να υποστηριχτεί επαρκώς δίχως να τεθεί σε κίνδυνο η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας κι ενώ η στροφή στις ΑΠΕ ηχεί ωραία αλλά απαιτεί χρόνο και χρήμα…
Η νέα κυβερνητική τακτική, που ξεδιπλώθηκε διά στόματος πρωθυπουργού, προβλέπει…αγωνιώδη προσπάθεια έως και διπλασιασμού της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με πρώτη ύλη τον λιγνίτη, καθώς οι εξελίξεις γύρω από το ρωσικό φυσικό αέριο θέτουν σε επιφυλακή τους αρμόδιους.
Ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε την αύξηση της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη με την αύξηση κατά 50% της εξόρυξης λιγνίτη ως ένα προσωρινό μέτρο. Στο πλαίσιο αυτό η νέα μονάδα της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα 5 θα λειτουργήσει ως λιγνιτική μέχρι το 2028, ενώ αν χρειάζεται θα μείνουν ανοικτές για πιο πολύ και οι παλιότερες λιγνιτικές μονάδες του Αγίου Δημητρίου 5 και της Μελίτης.
Βέβαια η παραγωγή των λιγνιτικών μονάδων δεν μπορεί να διπλασιαστεί από τη μία στιγμή στην άλλη όταν μάλιστα πολύ βασικές από αυτές έχουν ήδη τεθεί εκτός λειτουργίας και είναι για καιρό παροπλισμένες. Αυτές που έχουν απομείνει λειτουργούν πάνω από τα όρια και συμπληρώνουν την ενεργειακή κάλυψη όπως και όσο μπορούν.
Το 2021 έκλεισε με τη λιγνιτική παραγωγή να αντιπροσωπεύει μόλις το 9% της συνολικής παραγωγής στο ελληνικό σύστημα, όταν πριν από μια 10ετία, το 2011, το μερίδιο του λιγνίτη στην κάλυψη της ζήτησης ήταν 53,2%!
Το κενό στην παραγωγή λιγνίτη καλύφθηκε ως επί το πλείστον από τις μονάδες φυσικού αερίου, οι οποίες κάλυψαν πέρυσι το 40% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ελλάδα ή αλλιώς 20.873 Gwh.
Σε σχέση με το 2020 η παραγωγή των μονάδων αερίου κατέγραψε αύξηση της τάξης του 17,2%. Σημαντική αύξηση κατέγραψε και η παραγωγή των ΑΠΕ, η οποία ενισχύθηκε κατά 16,2% ή αλλιώς κατά 2.393 GWh. Οι ΑΠΕ κάλυψαν το 20% της συνολικής παραγωγής (10.458 GWh).
Κάτω από την αφόρητη πίεση των αμείλικτων γεγονότων έχει ήδη υπογραφεί Υπουργική Απόφαση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η οποία έκανε αποδεκτό σχετικό αίτημα της ΔΕΗ και παρατείνει τις ώρες λειτουργίας 7 λιγνιτικών μονάδων (Αγ. Δημήτριος 1, 2, 3, 4 και 5, Μελίτη και Μεγαλόπολη 4) και των πετρελαϊκών μονάδων του ΑΗΣ Αθερινόλακκου στην Κρήτη, βάζοντας ουσιαστικά στον πάγο το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης.
Τόσο το αίτημα της ΔΕΗ και το σκεπτικό που το συνοδεύει όσο και η υιοθέτησή του από το ΥΠΕΝ συνιστούν έμμεση παραδοχή ότι η χώρα δεν είναι έτοιμη για τον εξοβελισμό του λιγνίτη από το μίγμα ηλεκτροπαραγωγής το 2023, κάτι που ανέδειξε και η τρέχουσα ενεργειακή κρίση, η οποία κατέστησε τον άνθρακα και το πετρέλαιο φθηνότερη πρώτη ύλη από το φυσικό αέριο.
Σύμφωνα με τη ΔΕΗ, η παράταση των ωρών λειτουργίας -κατά παρέκκλιση ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής οδηγίας σε σχέση με την έκλυση εκπομπών ρύπων- τόσο των λιγνιτικών μονάδων όσο και των δύο πετρελαϊκών κρίνεται απαραίτητη για την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.
Ποιες λιγνιτικές μονάδες έκλεισαν
Τα τελευταία έτη η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη έχει μειωθεί σημαντικά, κυρίως λόγω της σημαντικής αύξησης της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σύμφωνα με το ισχύον Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ, ΚΥΣΟΙΠ/4/31.12.2019, ΦΕΚ 4893/Β’/31.12.2019), η απολιγνιτοποίηση της χώρας θα διαρκέσει το αργότερο έως το 2028, όμως με τα νεότερα δεδομένα προβλέπεται επιμήκυνση της λιγνιτικής παραγωγής.
Η ραγδαία μείωση της παραγωγής λιγνίτη επαναπροσδιορίζεται, συνεπώς, από τις δυσμενείς συνθήκες αγοράς και όχι από τις εκπομπές ρύπων.
Ωστόσο, έχουν οριστικά τεθεί εκτός λειτουργίας και αποσυρθεί τα παρακάτω μέσα παραγωγής:
– Μονάδα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV ΑΗΣ Πτολεμαΐδας
– Μονάδα Ι και ΙΙ ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ
– Μονάδα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV ΑΗΣ Αλιβερίου
– Μονάδα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ ΑΗΣ Κερατέας – Λαυρίου
– Μονάδα 8 και 9 ΑΗΣ Αγίου Γεωργίου
– Μονάδα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και IV ΑΗΣ Καρδιάς
– Μονάδα Ι και ΙΙ ΑΗΣ Αμυνταίου – Φιλώτα
– Ορυχείο Πεδίου Αμυνταίου
– Ορυχείο Πεδίου Καρδιάς
και έως το τέλος του 2023 είχε προγραμματιστεί να διακοπεί και η παραγωγική λειτουργία των Ορυχείων Μεγαλόπολης, που σίγουρα τώρα μετατίθεται για το 2025.
Τα ορυχεία, όπως προέβλεπε και το έκτακτο σχέδιο, που είχε εκπονήσει η ΔΕΗ έχουν αυξήσει την παραγωγή και οι αυλές τους γεμίζουν με λιγνίτη, με ένα ρυθμό 5.000 – 6.000 επιπλέον τόνων την ημέρα για τις μονάδες της Μελίτης και του Αγ. Δημητρίου, και 7.000-8.000 τόνων για τη Μεγαλόπολη.
Στόχος είναι η αύξηση κατά 45%-50% της εξόρυξης λιγνίτη στην διετία, (από 10,5 εκατ. τόνους σήμερα σε πάνω από 15 εκατ τόνους), προκειμένου η παραγόμενη λιγνιτική ενέργεια να ανέλθει στις 6,5 TWh ετησίως έναντι των 4,5 TWh που προβλέπει το σημερινό ενεργειακό ισοζύγιο.
Το ετήσιο πλάνο αποβλέπει στο να αυξηθεί η ποσότητα λιγνίτη ως εξής :
Αγ. Δημήτριος: Από τους 1,2 εκατομμύρια τόνους στους 1,75 εκατ. τόνους στην αυλή των πέντε μονάδων του συγκροτήματος.
Μελίτη: Από τους 220.000 τόνους στους 300.000 τόνους μέχρι τα τέλη Απριλίου, με βασικό τροφοδότη τα ορυχεία Αχλάδας.
Μεγαλόπολη: Από τους 270.000 τόνους, στους 500.000 τόνους.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο που δημοσιεύθηκε στην «Μακεδονία της Κυριακής» εδώ
