Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου Γεωπόνου:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Καστανιά είναι ένα είδος δέντρου της οικογένειας Fagaceae, εγγενές στη Νότια Ευρώπη και τη Μικρά Ασία καλλιεργείται σε όλο τον εύκρατο κόσμο.
Το είδος καλλιεργείται ευρέως για τους εδώδιμους σπόρους του (ονομάζονται επίσης ξηροί καρποί) και για το ξύλο του, χρησιμοποιείται στη μαγειρική από τα αρχαία χρόνια.
Το δέντρο ανθίζει κατά την άνοιξη και τα κάστανα ωριμάζουν από τις αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι τέλη Νοεμβρίου ανάλογα με τις συνθήκες και τη ποικιλία. Κάθε δέντρο μπορεί να δώσει από 30-50 κιλά κάστανα
Ένα δέντρο που αναπτύσσεται από σπόρο μπορεί να πάρει 20 χρόνια ή περισσότερα για να καρποφορήσει, αλλά μια εμβολιασμένη ποικιλία μπορεί να ξεκινήσει την παραγωγή εντός πέντε ετών από τη φύτευση.
Πολλά δέντρα αυτού του γένους μπορούν να ζήσουν για 500 χρόνια ή περισσότερο!
Εκτός από τον καρπό (κάστανο) που συνήθως ψήνεται και τρώγεται ως φαγητό. Μπορούν να καταναλωθούν ωμά ή αλεσμένα σε αλεύρι, ή ανακατεμένα σε γλυκά. Τα φύλλα και ο φλοιός χρησιμοποιούνται στην ιατρική.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ
Συνομοταξία:…… Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: ……….Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: ……………..Φηγώδη (Fagales)
Οικογένεια: ………Φηγοειδή (Fagaceae)
Γένος: …………….Καστανέα (Castanea)
Είδος …………….. Castanea sativa
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Τα κάστανα αποτελούν πολύτιμη πηγή τροφής για τον άνθρωπο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Είναι σχετικά χαμηλά σε θερμίδες και πλούσια σε μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες και φυτοχημικές ουσίες που ωφελούν την υγεία μας.
Ο καρπός του κάστανου εκτιμάται ιδιαίτερα και καταναλώνεται εκτενώς σε όλη την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία, επειδή θεωρείται τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας, εξαιρετικά ευέλικτο και ασφαλές.
Όσον αφορά τα μακροθρεπτικά συστατικά, τα κάστανα είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων.
Αν και ξηροί καρποί, είναι πλούσια σε βιταμίνη C και περιέχουν και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως το φολικό οξύ. μονοακόρεστα λιπαρά οξέα βοηθούν στη ρύθμιση του λιπιδαιμικού προφίλ.
Διατροφική αξία (ανά 100 gr)
Ενέργεια:……….213 Kcal
Υδατάνθρακες:…..45.5 gr
Πρωτεΐνη: …………..2.4 gr
Λίπος, ολικό:…………2.3 gr
Κορεσμένα: ……………0.4 gr
Μονοακόρεστα: ………0.8 gr
Πολυακόρεστα: ……….0.9 gr
Ω-3: …………………..95 mg
Ω-6:………………….798 mg
Διαιτητικές ίνες:……… 8.1 gr
Χοληστερόλη:………… 0 mg
Βιταμίνες : Περιέχουν τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β όπως Β6, Β1, Β2, Β3 οι οποίες τονώνουν και προστατεύουν τον οργανισμό μας, το νευρικό και το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Μέταλλα : Περιέχουν νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, ψευδάργυρο και συμβάλουν στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Λιπαρά : Είναι καλή πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, τα οποία βοηθούν στη μείωση της κακής χοληστερόλης (LDL) και στην αύξηση της καλής (HDL).
Περιέχουν τα αντιοξειδωτικά :
Βιταμίνη C , γαλλικό οξύ ,ελλαγικό οξύ ,τανίνες
αλκαλοειδή διάφορες πολυφαινόλες ,λουτεΐνη ,ζεαξανθίνη
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Η Castanea sativa , η γλυκιά καστανιά ως δέντρο ήταν και είναι μια καρποφόρα πηγή φαρμακευτικών θεραπειών.
– Προστασία από ελεύθερες ρίζες.
Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις που βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από βλάβες από ασταθή μόρια που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες.
Τα υψηλά επίπεδα ελεύθερων ριζών μπορεί να προκαλέσουν μια κατάσταση που ονομάζεται οξειδωτικό στρες. Αυτά μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης και οι καρκίνοι
Βοηθα στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων στις εξής περιπτώσεις :
– Καρδιά
Τα μέταλλα, όπως το μαγνήσιο και το κάλιο, βοηθούν στην μείωση του κινδύνου όπως και τα αντιοξειδωτικά ο γαλλικό και το ελλαγικό οξύ, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, καρδιαγγειακών προβλημάτων, όπως καρδιακές παθήσεις, ή εγκεφαλικό επεισόδιων
– Πληγές – αιμορραγίες – διάρροιες
Τα φύλλα, τα κλαδιά, ο φλοιός, κοι τα αγκαθωτά περικάρπια των ξηρών καρπών είναι καλά στυπτικά , που προκαλούν συστολή των βλεννογόνων και του δέρματος. Ως εκ τούτου, χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο της αιμορραγίας, τη βοήθεια στην επούλωση πληγών και κατά της διάρροιας.
– Ερεθισμένος λαιμός – βήχας – κρυολόγημα.
Τα φύλλα, τα οποία περιέχουν μαλακτικά , χρησιμοποιήθηκαν σε τσάγια για να καταπραΰνουν τον ερεθισμένο λαιμό και για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του βήχα και του κρυολογήματος.
– Πέψη
Τα κάστανα μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην βελτίωση της πέψης . Είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών, οι οποίες βοηθούν στην τακτική κίνηση του εντέρου και υποστηρίζουν την ανάπτυξη υγιών βακτηρίων στο έντερο σας . Επίσης δεν περιέχουν γλουτένη, γεγονός που τα καθιστά μια υγιεινή επιλογή για άτομα με κοιλιοκάκη ( εντεροπάθεια από γλουτένη )
– Σάκχαρο
Τα κάστανα έχουν πολλές ενδιαφέρουσες ιδιότητες που μπορεί να βοηθήσουν στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες όπως τα κάστανα εξασφαλίζει ότι το σώμα σας απορροφά αργά τα άμυλα. Αυτό βοηθά στο να μην αυξάνεται απότομα το σάκχαρο στο αίμα, κάτι που είναι επικίνδυνο για άτομα με διαβήτη. Επιπλέον, έχουν χαμηλή τιμή γλυκαιμικού δείκτη
Τα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη δεν προκαλούν σημαντικές αλλαγές στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα όταν τρώγονται .
– Μάτια και μπλε φως .
Τι είναι το μπλε φως : Είναι το φως που εκπέμπουν κάποιες ηλεκτρονικές συσκευές που μπορούν να οδηγήσουν στην εκφύλισης της ωχράς κηλίδας η ακόμη και την τύφλωση σε κάποιους ανθρώπους
Η λουτεΐνη ,ζεαξανθίνη που περιέχουν τα κάστανα συσσωρεύονται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματίου και τον προστατευουν
– Αντιμετώπιση άλλων ασθενειών
* Στομαχικά προβλήματα. κυκλοφοριακά προβλήματα. διαταραχές των νεφρών και μυϊκου πόνου.
* Πονόλαιμοι, όταν χρησιμοποιείται ως γαργάρα. & Πληγές, όταν εφαρμόζεται απευθείας στο δέρμα.
*Υπάρχουν πληροφορίες για θετική αντιμετώπιση .κοκκύτη , ναυτίας .
– Ανθοϊάματα Bach
Υπάρχουν πληροφορίες για θετική αντιμετώπιση .κοκκύτη , ναυτίας , διάρροιας,
Το γλυκό κάστανο έχει καταγραφεί ως μία από τις 38 ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ανθοϊαμάτων Bach , ένα είδος εναλλακτικής ιατρικής που προωθείται γιατί υποθέτουν ότι τα άνθη βοηθούν στην αποκατάσταση της υγείας
Ανθοϊάματα Bach ( BFRs ) είναι διαλύματα κονιάκ και νερού σε αναλογία 50%
Τις περισσότερες φορές το υγρό που χρησιμοποιείται είναι καθαρό οινόπνευμα .
Το 1930 Μπαχ (Αγγλος ομοιοπαθητικός ισχυρίστηκε ότι η δροσιά που βρίσκεται στα πέταλα των λουλουδιών διατηρεί τις υποτιθέμενες θεραπευτικές ιδιότητες κάθε φυτού.
Στην περίπτωση των λουλουδιών της καστανιάς ( White chestnut, ) λένε ότι θεραπεύουν όσα άτομα έχουν μπερδεμένες σκέψεις στο μυαλό τους δεν βρίσκουν λύσεις .
Ταλαιπωρούνται με τις έμμονες , γαντζώνονται σε επίπλαστες πραγματικότητες με αποτέλεσμα να υποφέρουν και από αϋπνίες. Τα ανθοϊάματα μερικές φορές προωθούνται ως ικανά να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα
– Λαϊκή ιατρική
Οι ξηροί καρποί αναφέρονται επίσης σε λαϊκές θεραπείες για τη θεραπεία του πυρετού, της αιματοχεσίας ( Η αιματοχεσία είναι η διέλευση φρέσκου αίματος μέσω του πρωκτού ), των λοιμώξεων, των πληγών, των φλεγμονών, των πληγών, της σκλήρυνσης , των παθήσεων των νεφρών, της μυαλγίας , της ναυτίας και των στομαχικών παθήσεων.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Τα ωμά κάστανα είναι ασφαλή για κατανάλωση για τους περισσότερους ανθρώπους.
Όμως σε ορισμένους ανθρώπους μέρη του δένδρου μπορεί να προκαλέσουν :
–Αλλεργίες
Το γλυκό κάστανο μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες ιδιαίτερα σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλά δέντρα καστανιάς , σχετίζεται με την οικογένεια της οξιάς (Fagales) η οποίες είναι γνωστή ως κύριο αλλεργιογόνο της γύρης στην Ευρώπη. Αναφέρεται ότι οι αλλεργικοί στη γύρη των δέντρων αυτής της κατηγορίας εμφανίζουν στοματικό αλλεργικό σύνδρομο .
Αναφέρθηκε επίσης ότι ασθενής με αλλεργία στο λάτεξ εμφάνιζαν σε σπάνιες περιπτώσεις κνίδωση (φαγούρα ) με την επαφή με κάστανα , ακόμα και αναφυλαξία
– Ναυτία – ερεθισμό στο στομάχι- ηπατική νόσο
Περιέχουν ταννικό οξύ (tannic acid), πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να προκαλέσουν:
Ερεθισμό του στομάχου , Ναυτία , Ηπατική βλάβη, εάν έχετε ηπατική νόσο, ή αν αντιμετωπίζετε πολλά νεφρικά προβλήματα
– Προσοχή στην εγκυμονούσες και θηλάζουσες μητέρες .
Δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες για να γνωρίζουμε αν η βρώση του καστανού και κυρίως η υπερκατανάλωση είναι ασφαλής κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό. Η τυχόν χρήση να γίνεται με μεγάλη επιφύλαξη.
– Αλληλεπιδράσεις με σύγχρονη λήψη φαρμάκων.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν από μας πληροφορίες για τις αλληλεπιδράσεις της σύγχρονης βρώσης των κάστανων και της λήψης κάποιων φαρμάκων .
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η παρούσα δημοσίευση είναι ενημερωτική και δεν αντικαθιστά την ιατρική ενημέρωση από ειδικούς επιστήμονες
