Η ύβρις – Άρθρο του Απόστολου Παπαδημητρίου με αφορμή τα 200 έτη από τον μαρτυρικό θάνατο του ιερομάρτυρα και εθνομάρτυρα πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄

Συμπληρώθηκαν 200 έτη από τον μαρτυρικό θάνατο του ιερομάρτυρα και εθνομάρτυρα πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄, τον οποίο η Εκκλησία τιμά ως άγιο. Το πονεμένο από τη σκλαβιά έθνος τον τίμησε κατά το παρελθόν. Με ευλάβεια ομογενής πλοίαρχος, ο Νικόλαος Σκλάβος, περισυνέλεξε το λείψανό του από τη θάλασσα και με μεγάλη τιμή οι ομογενείς μας στη Οδησσό, εκεί που ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία, το κήδευσαν στον ελληνικό ναό. Μετά από πενήντα έτη πατριώτες με ισχυρή τη μνήμη του παρελθόντος έπεισαν την κυβέρνηση να ενεργήσει για την ανακομιδή του λειψάνου στην Αθήνα.

Προς τούτο εστάλη το ατμόπλοιο «Βυζάντιον». Πλήθος λαού συνέρρευσε κατά μήκος της οδού Πειραιώς, σε εκδήλωση ευλάβειας προς τον σωτήρα του Γένους. Κατά την 25η Μαρτίου του επομένου έτους, στα προπύλαια του Πανεπιστημίου έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντος, που φιλοτεχνήθηκε με δαπάνη του Γεωργίου Αβέρωφ. Ο λαός ο συγκεντρωμένος για να αποδώσει φόρο τιμής ξέσπασε σε αναφιλητά, όταν ο ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης απήγγειλε το ποίημα προς τιμήν του πατριάρχη. Η Εκκλησία μας προέβη στην αγιοκατάταξή του το 1921.

Όλα αυτά φαντάζουν ως μακρινό και σκοτεινό παρελθόν για ολοένα και περισσότερους Έλληνες, που εκδηλώνουν περισσή έπαρση και αλαζονεία, ως φωτισθέντες από τα φώτα της Εσπερίας. Αν και αρέσκονται να αυτοθαυμάζονται ως ανακαλύψαντες εκ νέου, χάρη στους «φωτισμένους» της Εσπερίας, τους αρχαίους προγόνους μας, είναι ανήμποροι να συνειδητοποιήσουν ότι διαπράττουν ύβριν με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου. Υποταγμένοι στις ιδεοληψίες, ιδεολογίες τις αποκαλούν, που φύτρωσαν άφθονες στη Δύση κατά τη νεωτερικότητα έχουν βαλθεί να αποδομήσουν κάθε τι που συνδέει τον Έλληνα με το ιστορικό παρελθόν του. Και πιστεύουν ότι πραγματώνουν σπουδαίο έργο προβάλλοντας την «αλήθεια» και καταρρίπτοντας με «επιστημονική μεθοδολογία» τα «ψεύδη» που περιλαμβάνονται σε εξιστορήσεις ιστορικών του παρελθόντος, «προκατειλημμένων» λόγω εθνοκεντρισμού και θρησκευτικής πίστεως.

Αν εξετάσουμε το ζήτημα σε βάθος χρόνου θα δούμε ότι ο πατριάρχης δέχθηκε τα πυρά πολύ ενωρίς. Λίγους μόλις μήνες μετά το μαρτύριό του ο θεωρούμενος σημαιοφόρος του ελληνικού διαφωτισμού, ο Αδαμάντιος Κοραής, έγραψε (26.12.1821) στον φίλο του Ρώτα στην Τεργέστη: «Ω τον ηλίθιον Σουλτάνον! Τους φίλους του σφάζει, αντί να τους φορέση καυτάνι!». Και όμως ο ίδιος είχε χαιρετίσει την πρώτη άνοδο του Γρηγορίου στον πατριαρχικό θρόνο βλέποντας σ’ αυτήν την «επερχόμενην αναγέννησιν της Ελλάδος».

Τί μεσολάβησε μέχρι το 1821, ώστε να μεταβάλει άρδην γνώμη; Οι «φωτισμένοι» νέοι ιστορικοί, οι «λάτρεις» της αλήθειας, το ανακάλυψαν και το προβάλλουν, ώστε να γίνουν τα συμβάντα κτήμα όλων των Νεοελλήνων! Ο πατριάρχης αφόρισε τον Ρήγα και τους επαναστάτες τόσο στη Μολδοβλαχία υπό τον Υψηλάντη, όσο και στη Νότια Ελλάδα. Συμπέρασμα (γενικό): Η Εκκλησία του Χριστού, ως μία θρησκεία όπως όλες οι άλλες, είναι δημιούργημα των κρατούντων και τα στελέχη της σε κάθε τόπο και κάθε εποχή τίθενται στην υπηρεσία της κοσμικής εξουσίας, για να απολαμβάνουν προνόμια και τιμές. Η υπηρεσία που προσφέρουν είναι να αποκοιμίζουν τον λαό με τη συνεχή υπόμνηση να υπακούει στην εξουσία και να μην εναντιώνεται στις όποιες αποφάσεις της. Αυτή ακριβώς τη στάση τήρησε και ο πατριάρχης Γρηγόριος!

Δουλόφρονες στο έπακρο επιχειρούν να ερμηνεύσουν τα εδώ συμβάντα με βάση αντίστοιχα συμβάντα στη φραγκογερμανική φεουδαρχική Δύση. Εκεί η διάκριση των κληρονιμικώ δικαίω «ευγενών» από τον λαό ήταν κεφαλαιώδης. Επίσκοποι και καρδινάλιοι γίνονταν μόνο τέκνα από οικογένειες «ευγενών». Στην καθ’ ημάς Ανατολή, στον κόσμο της Ορθοδοξίας, ποτέ αυτή η διάκριση δεν έλαβε επίσημο χαρακτήρα. Ταξική βέβαια ήταν και εδώ η κοινωνία, όπως παρέμεινε και στην ΕΣΣΔ μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων και ας προσπαθούν κάποιοι να αποκρύψουν τις εκεί ταξικές αθλιότητες.

Πρώτοι οι μαρξιστές ιστορικοί θέλησαν να ερμηνεύσουν τα εδώ συμβάντα κατά την τουρκοκρατία και την επανάσταση με ιδεολογήματα δυτικά (Ο κομμουνισμός είναι δυτική επινόηση). Υπερακοντίζουν σήμερα αστοί ή ψευτομαρξιστές εθνομηδενιστές στην υπηρεσία του συστήματος εξουσίας. Τους αφήνει παγερά αδιάφορους το ότι ο Γρηγόριος θα παρέμενε βοσκός στη Δημητσάνα, αν δεν τον καλούσε θείος του στη Σμύρνη να σπουδάσει. Ήταν λοιπόν, όπως και όλοι οι άλλοι επίσκοποι, παιδί του πονεμένου λαού. Ισχυρίζονται ότι τα έργα του τον καταδικάζουν. Ας τα προβάλλουμε: Αφόρισε, διαδίδουν, τον Ρήγα. Ψεύδονται. Δεν τον αφόρισε. Εγκύκλιο απέστειλε προς επισκόπους με επικρίσεις για το έργο του «Νέα Πολιτική Διοίκησις». Πότε όμως;

Τέλος του 1798, δηλαδή μετά τον μαρτυρικό θάνατο του βάρδου της εθνικής μας ελευθερίας. Γιατί το έπραξε, δεν απασχολεί τους εμπαθείς πολέμιούς του. Ποτέ δεν θέλησαν να προβάλουν στον λαό σε πόσο καυτό θρόνο καθόταν ο πατριάρχης. Ημέρες μετά την σύνταξη της εγκυκλίου ο Γρηγόριος απομακρύνθηκε. Ανεκλήθη στον θρόνο από τη Σύνοδο το 1806. Απομακρύνθηκε και πάλι το 1808. Κατέφυγε στο Άγιον Όρος να μονάσει στην ησυχία. Δεν περίμενε πλέον τίποτε. Συνέταξε μάλιστα τη διαθήκη του. Εκεί τον επισκέφθηκε ο φιλικός Γιάννης Φαρμάκης και του γνωστοποίησε το μυστικό. Δεν δέχθηκε να αναλάβει την Αρχή. Νέες επικρίσεις. Ουδόλως τους ενδιαφέρει το ότι δεν μπορεί να δοθεί από τον επικεφαλής της διοικούσας Εκκλησίας όρκος στην πατρίδα. Ούτε λογαριάζουν τις συνέπειες, όχι βέβαια μόνο για τον ίδιο, από την πολύ πιθανή διαρροή του μυστικού. Το 1818 εκλήθη για τρίτη φορά από τη Σύνοδο στον θρόνο. Ήταν ήδη 72 ετών. Μεγάλη η φιλοδοξία να σταδιοδρομήσει υπηρετώντας τον κατακτητή της χώρας του. Αποκρύπτουν επιμελώς ότι στενός του συνεργάτης, ο Παναγιώτης Σέκερης, μεγαλέμπορος, υπήρξε ο σημαντικότερος χρηματοδότης της Φιλικής Εταιρείας. Προβάλλουν τους αφορισμούς των επαναστατών, αλλά αποκρύπτουν την επιστολή του προς τον επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα (Δεκέμβριο του 1820), στην οποία έγραφε ότι «εγγύς είναι το του Σωτήρος Πάσχα» (εγγύς στα Χριστούγεννα;)!

Και ο Ησαΐας έπεσε στη μάχη της Αλαμάνας, όπως και ο Αθανάσιος Διάκος, τον οποίο αποδέχονται κάπως ως ανήκοντα στον «κατώτερο» κλήρο. Αδιαφορούν για τη γνώμη του Αλεξάνδρου Υψηλάντη προς τους επαναστάτες ότι ο αφορισμός του πατριάρχη ήταν στανικός. Αποκρύπτουν επιμελώς τη συνεννόησή του με τον θρησκευτικό ηγέτη της οθωμανικής αυτοκρατορίας Χατζή Χαλίλ, ο οποίος λαβών τον αφορισμό είχε επιχείρημα, ώστε να αρνηθεί να κηρύξει «ιερό πόλεμο» (τζιχάντ) κατ’ απαίτηση του σουλτάνου! Και ο σουλτάνος τον απομάκρυνε και τον δηλητηρίασε! Και εμείς δεν τιμήσαμε ακόμη τον μεγάλο αυτό ευεργέτη του Γένους μας! Μένουν παγερά αδιάφοροι οι εμπαθείς εχθροί της Εκκλησίας και του έθνους στην άρνησή του να φύγει από τον Πόλη, όταν ξένοι διπλωμάτες του πρότειναν! Μένουν παγερά αδιάφοροι μπροστά στην αγχόνη και στον διασυρμό του λειψάνου στους δρόμους από τον μανιασμένο όχλο. Περιφρονούν τις γνώμες Τούρκων ιστορικών, που έκριναν δίκαιη την καταδίκη του, αφού γνώριζε τα πάντα και δεν ενημέρωσε τον σουλτάνο! Αυτοί έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους ότι επιτέλεσαν στο ακέραιο το έργο τους να «διαφωτίσουν» τον λαό μας από πανεπιστημιακές έδρες, με συγγράμματα και δημοσιεύματα στον τύπο .

Στην ύβριν ταιριάζει ο λόγος: «Όψονται εις ον εξεκέντησαν»

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»