Θεωρούμε ότι το προτεινόμενο Εδαφικό Σχέδιο δεν αποτελεί την επαρκή απάντηση ούτε στην πρόκληση για δίκαιη μετάβαση ούτε στην πρόκληση για ομαλή μετάβαση. Αυτό που βλέπουμε να εξελίσσεται για τα επόμενα χρόνια στην περιοχή μας, εάν ο σχεδιασμός υλοποιηθεί με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα, είναι ακριβώς το αντίθετο.
Πιστεύουμε ότι η περιοχή λόγω των διαρθρωτικών χαρακτηριστικών μονοκαλλιέργειας της παραγωγικής βάσης, των δυσμενών δημογραφικών τάσεων και της ήδη δυσθεώρητης ανεργίας, δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τους «κραδασμούς» της βίαιης απολιγνιτοποίησης, όταν μάλιστα δεν έχει ακόμη διατυπωθεί πειστικά μία ισοδύναμη των απωλειών εναλλακτική αναπτυξιακή πρόταση μέσα από το παρόν Εδαφικό Σχέδιο.
Σε γενικές γραμμές, το υπό διαβούλευση Εδαφικό Σχέδιο, πέραν της προσπάθειας συμμόρφωσης των περιεχομένων του Σχεδίου στα υποδείγματα του Κανονισμού του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, δεν εισαγάγει κάτι που είναι ουσιωδώς καινούργιο που δεν γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Πέραν κάποιων εξαιρέσεων, επαναλαμβάνονται με άλλη δομή και με διαφορετική έμφαση το σκεπτικό, οι στρατηγικές και οι προτάσεις που ήδη είχαν διατυπωθεί στο Master Plan Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
Η συνολική φιλοσοφία του Εδαφικού Σχεδίου από το στάδιο του σχεδιασμού μέχρι το στάδιο της υλοποίησης, διαπνέεται από έναν έντονο συγκεντρωτισμό όπου σχεδόν τα πάντα σχεδιάζονται και υλοποιούνται από μηχανισμούς του κέντρου. Μελετώντας κανείς ιδιαίτερα τους μηχανισμούς διακυβέρνησης, μπορεί να βγάλει αβίαστα το συμπέρασμα ότι ο ρόλος που επιφυλάσσεται στην τοπική αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού και στους φορείς της τοπικής κοινωνίας ευρύτερα είναι απλά ο ρόλος της τυπικής συμμετοχής σε μια διαβούλευση.
Διαπιστώνεται ότι τα Εδαφικά Σχέδια τελικά δεν αφορούν μόνο τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης αλλά και τις νησιωτικές Περιφέρειες Β. Αιγαίου, Ν. Αιγαίου και Κρήτης. Πουθενά ωστόσο δεν αναφέρεται στο Εδαφικό Σχέδιο, ούτε τα ποσά κατανομής ούτε τα κριτήρια κατανομής μεταξύ των πέντε αυτών περιοχών της χώρας.
Ενώ υπάρχει αναφορά για την ανάγκη Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων που θα καθορίζει τις χρήσεις γης, δεν υπάρχει καμία αναφορά των προθέσεων, των κατευθύνσεων και των προτάσεων που υπάρχουν. Παράλληλα γνωρίζουμε ότι η ΔΕΗ έχει ήδη δεσμεύσει τεράστιες εκτάσεις που δεν έχουν υψηλό κόστος αποκατάστασης για μεγάλα φωτοβολταϊκά, ενώ σκοπεύει να απαλλαγεί από το βάρος της αποκατάστασης των “δύσκολων” εδαφών μέσα από τη μεταβίβασή τους σε ένα Όχημα Ειδικού Σκοπού για τη διαχείριση των λιγνιτικών γαιών. Εκτιμούμε ότι το Εδαφικό Σχέδιο δεν απαντά επαρκώς σ’ αυτό το μεγάλο πρόβλημα.
Για τη θέσπιση των ειδικών κινήτρων, το Εδαφικό Σχέδιο δεν παρέχει καμία ουσιαστική πληροφορία ούτε για το ποια συγκεκριμένα θα είναι τα κίνητρα αυτά που θα διεκδικηθούν, ούτε ποιο θα είναι το ύψος των κινήτρων που θα επιδιωχθεί, ούτε για το αν ξεκίνησε η διαπραγμάτευση με την Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ για τη θέσπιση των κινήτρων ούτε για το πότε αναμένεται οι διαπραγματεύσεις αυτές να ολοκληρωθούν.
Δεν υπάρχουν στο Εδαφικό Σχέδιο ούτε αναλυτικά χρονοδιαγράμματα ανά φάση και στάδιο υλοποίησής του, ούτε σχέδιο κατανομών μέσα στο χρόνο που να συνοδεύεται από αντίστοιχη εκτίμηση του κόστους κάθε σταδίου.
Τέλος, καλούμαστε να απαντήσουμε για το παρών Εδαφικό μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και μάλιστα στο πλαίσιο μιας διαβούλευσης που κατ΄εμέ δεν μπορεί να θεωρηθεί διαβούλευση. Ως ΠΕΔ αν και ζητήσαμε από το Υπουργείο μία χρονική παράταση δυο μηνών, δυστυχώς, αυτή τελικά δεν μας δόθηκε και έτσι προχωράμε στην εκπόνηση του δικού μας Εδαφικού Σχεδίου το οποίο θα παραδώσουμε στα τέλη Απριλίου σε συνεργασία με το ΕΚΕΤΑ και τα Πανεπιστήμια Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας.
Γραφείο Τύπου
Δημάρχου Γρεβενών
