Ως Περιφερειακό Σχήμα υποστηρίξαμε εξ αρχής, μετά την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού για κλείσιμο της λιγνιτικής παραγωγής, ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα που θα δημιουργηθούν θα έχουν τεράστιες συνέπειες στην υγεία των κατοίκων και γενικότερα στο Περιβάλλον της Περιοχής. Υποστηρίξαμε μάλιστα ότι τα προβλήματα αυτά θα είναι τόσο μεγάλα ώστε θα ξεπεράσουν ακόμα και τις οικονομικές συνέπειες αλλά και την έκρηξη της ανεργίας που θα προκαλέσει η λεγόμενη απολιγνιτοποίηση. Όλα αυτά στηρίχθηκαν πολιτικά και επιστημονικά και από την ημερίδα της Αριστερής Συμπόρευσης, που έγινε τον Ιανουάριο του 2020 όπου συμμετείχαν πολλοί ομιλητές και αναλύθηκαν όλες οι πτυχές του προβλήματος που θα προέλθουν από τη λεγόμενη “απολιγνιτοποίηση.”
Συγκεκριμένα αναφέραμε ότι το κλείσιμο και η άμεση εγκατάλειψη των ορυχείων από τη ΔΕΗ:
- Θα δημιουργήσει ένα ατελείωτο “ντόμινο” κατολισθήσεων με τα ανοιχτά ορυχεία να καταπίνουν τεράστιες εκτάσεις και οικισμούς.
- Θα προκαλέσει αυταναφλέξεις των αποκαλυμμένων κοιτασμάτων λιγνίτη με συνέπεια τις εκπομπές μονοξειδίου του άνθρακα (ατελής καύση) που θα δηλητηριάζει τους κατοίκους της περιοχής σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων.
- Θα συνεχίσει να προκαλεί για πάρα πολλά χρόνια, τη ρύπανση των γύρω οικισμών από τέφρα και σκόνη, που θα απελευθερώνονται στον αέρα από τις αποθέσεις που βρίσκονται γύρω και εντός των Ορυχείων.
- Θα συνεχίσει να προκαλεί την αποστράγγιση των υπόγειων και των επιφανειακών υδάτων στον πυθμένα του Ορυχείου, λόγω της μη αποκατάστασης του ήδη διαρραγέντα υδροφόρου ορίζοντα.
- Ειδικά στην περίπτωση του Ορυχείου Αμυνταίου, θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο σύστημα των τεσσάρων λιμνών της Περιοχής (Βεγορίτιδα, Χειμαδίτιδα, Ζάζαρη και Πετρών).
Τις επισημάνσεις αυτές και πολλές ακόμα κάνει και ο πρώην Γ. Διευθυντής του ΛΚΔΜ Χρήστος Παπαγεωργίου, εμπλουτίζοντας τους προβληματισμούς μας με την επιστημονική του επάρκεια και την τριακονταετή εμπειρία του από τα Ορυχεία, σε άρθρο που έδωσε στη δημοσιότητα στις 17/12/2019 με τίτλο “Απολιγνιτοποίηση (2028): Επιπτώσεις και προβλήματα στην αποκατάσταση των λιγνιτικών περιοχών στη Δ. Μακεδονία”.
Αυτά τα προβλήματα, όπως ακριβώς τα επισημάναμε, δυστυχώς εμφανίστηκαν ήδη στο Ορυχείο Αμυνταίου, που είναι το πρώτο Ορυχείο που σταμάτησε τη λειτουργία του. Αυτά επιβεβαιώνονται και από την πολύ κατατοπιστική μελέτη με τίτλο “Περιβαλλοντικά προβλήματα από την παύση ορυχείων Αμυνταίου”, που έφερε στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ο Αντιπεριφερειάρχης αγροτικής ανάπτυξης κ. Άμπας, που είναι και κάτοικος της Περιοχής. Η μελέτη του κ. Άμπα εκτός των άλλων μας πληροφορεί ότι:
- Το σταμάτημα και η εγκατάλειψη των γεωτρήσεων του Ορυχείου αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο κατολισθήσεων των πρανών λόγω ύπαρξης υπόγειων υδάτων.
- Το απόλυτο υψόμετρο της περιοχής Βαλτονέρων έχει μειωθεί 1,2 έως 1,4 μέτρα!!! Αυτό πιστοποιεί ότι θα υπάρξει σίγουρα κατολίσθηση στα βόρεια πρανή του Ορυχείου με κίνδυνο να χαθούν ανθρώπινες ζωές και να χαθούν πολλές εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις γης.
- Θα διακοπεί η φυσική ροή του νερού από την Χειμαδίτιδα προς την Πετρών με συνέπεια τον περιορισμό ή ακόμη και την εξαφάνιση της λίμνης των Πετρών και την ολοκληρωτική καταστροφή της προστατευόμενης περιοχής.
- Θα υπάρξει κίνδυνος ολοκληρωτικού αφανισμού και τις λίμνης Χειμαδίτιδας στο έμμεσο μέλλον. Θα διαταραχθεί το οικοσύστημα και θα υπάρξει ολοκληρωτικός αφανισμός των προστατευόμενων περιοχών.
Συμπληρωματικά προσθέτουμε ότι η κατολίσθηση θα επεκταθεί και στην περιοχή των Αγίων Αναργύρων αφού όπως κατήγγειλε, πριν ένα χρόνο περίπου σε συνεδρίαση του Π.Σ ο πρόεδρος της κοινότητας, “η διάμετρος των ρηγμάτων έχει δεκαπλασιαστεί και εικοσαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα.”
Οι ευθύνες για την κατάσταση που έφτασε ως εδώ αλλά και για την κατολίσθηση του 2017, ανήκουν πρώτα και κύρια στη ΔΕΗ και στις Κυβερνήσεις που πέρασαν τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία γιατί:
- Στο Ορυχείο Αμυνταίου δεν υπήρχε εντεταλμένος γεωλόγος και η κατάλληλη οργάνωση για να διαγνωστεί έγκαιρα και να παρθούν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να αποφευχθεί η μεγάλη κατολίσθηση του 2017, η οποία κατέστρεψε τεράστιες γεωργικές εκτάσεις, τους οικισμούς αλλά και μεγάλο μέρος του εξοπλισμού του Ορυχείου. Αυτή η κατολίσθηση σε συνδυασμό με το κλείσιμο και την εγκατάλειψη του ορυχείου πυροδότησαν το ντόμινο κατολισθήσεων που αναμένουμε σήμερα και στο μέλλον.
- Η διοίκηση της ΔΕΗ δεν κατασκεύασε, ως όφειλε έγκαιρα τις μονάδες αποθείωσης στον ΑΗΣ Αμυνταίου παρότι γνώριζε ότι οι εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO2) του Σταθμού ήταν πολύ μεγάλες. Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Τάκης Αθανασόπουλος κατά τη διάρκεια της θητείας του, σε ομιλία του στην Κοζάνη, το παραδέχτηκε και ζήτησε συγνώμη από τους κατοίκους της Περιοχής. Επίσης γνώριζαν στη ΔΕΗ και στην Κυβέρνηση πως αν δε γίνει αυτή η επένδυση το 2020 ο ΑΗΣ Αμυνταίου θα κλείσει. Έτσι “δηλητηρίαζαν” για χρόνια τους κατοίκους της Περιοχής, παράτησαν τον σταθμό να κλείσει μαζί φυσικά με το Ορυχείο και αποποιήθηκαν την ευθύνη για αποκατάσταση των εδαφών, εγκαταλείποντας τους κατοίκους στη μοίρα που η ΔΕΗ τους επεφύλαξε.
- Αφού γνώριζαν όλα τα παραπάνω και ότι η σχετική ΜΠΕ έληγε το 2021 δεν φρόντισαν για την εφαρμογή των όρων της, ώστε πολύ νωρίτερα να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης των εδαφών και του υδροφόρου ορίζοντα. Στα πλαίσια αυτής της ΜΠΕ θα έπρεπε να διαμορφωθούν οριζόντια πρανή, να σκεπαστούν με αδρανή υλικά για να αποφευχθούν οι μελλοντικές αυταναφλέξεις. Επίσης αναγκαστικά θα είχε μείνει χώρος για να δημιουργηθεί μια μικρή λίμνη αφού θα είχαν διαμορφωθεί με τα κατάλληλα υλικά ο πυθμένας και οι όχθες της. Αντί για αυτό σήμερα μαθαίνουμε ότι θα αναθεωρηθεί η ΜΠΕ και θα ρίξουν μέσα στο ορυχείο το ρέμα Σουλού για να δημιουργήσουν ίσως και σε 100 χρόνια μια “νεκρά λίμνη” στερώντας ταυτόχρονα τη Βεγορίτιδα από μια σημαντική πηγή τροφοδοσίας.
Βεβαίως άμοιροι ευθυνών δεν είναι ούτε η Περιφερειακή, παλιότερα Νομαρχιακή, ούτε η Δημοτική Αυτοδιοίκηση, ούτε και τα συνδικάτα που δραστηριοποιούνται στη ΔΕΗ και στην Περιοχή. Η μη αναμενόμενη όμως απόφαση του Πρωθυπουργού για άμεσο και βίαιο τερματισμό της λιγνιτικής δραστηριότητας όπως και η τελευταία απόφαση που μας ανακοίνωσε ο κ. Μουσουρούλης για απαλλαγή της ΔΕΗ από την υποχρέωση αποκατάστασης των εδαφών που η ίδια κατέστρεψε, δημιουργούν τετελεσμένα, έβαλαν την ταφόπλακα και νομιμοποίησαν την αυθαιρεσία και τη λεηλασία των εδαφών από τους κερδοσκόπους επενδυτές.
Είναι σαφές ότι η περιφερειακή αρχή (ως τοπικό κράτος) μαζί με την κυβέρνηση δεν δίνουν δεκάρα για την υγεία των πολιτών, το περιβάλλον της περιοχής μας και την εργασία μας. Παίζουν το ρόλο τους, αυτάρεσκα, στον χορό δισεκατομμυρίων που έχει στηθεί, για να εξυπηρετήσουν το κεφάλαιο και τις επιταγές της ΕΕ και των ΗΠΑ. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι πως θα επιταχυνθεί η ιδιωτικοποίηση της ενέργειας και η κερδοφορία του κεφαλαίου, καταστρέφοντας τις ζωές των εργαζομένων της περιοχής και συνεχίζοντας την εγκληματική τους πολιτική απέναντι στην φύση. Αυτή είναι η δολοφονική πολιτική για τους εργαζόμενους, τον λαό και το περιβάλλον που καλούμαστε να ανατρέψουμε μέσα από μαζικούς λαϊκούς αγώνες για ζωή, εργασία και ελευθερία, ώστε να ζήσουμε με αξιοπρέπεια τον τόπο μας.
Αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα, πέρα από τις μετεγκαταστάσεις των οικισμών που έχουν προβλήματα και πρέπει υποχρεωτικά να γίνουν είναι να σταματήσει το “ντόμινο” των κατολισθήσεων για όλους τους λόγους που προαναφέραμε, να σκεπαστεί το ορυχείο και να αποκατασταθούν τα εδάφη σύμφωνα με την ισχύουσα ΜΠΕ. Αυτό όμως τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά μπορεί να γίνει μόνο με ένα τρόπο:
Με τη συνέχιση της εξορυκτικής διαδικασίας με εκσκαφείς, ταινιόδρομους, αποθέτες και τον βοηθητικό εξοπλισμό του Ορυχείου Αμυνταίου, κι αν χρειαστεί, και άλλων ορυχείων, που έτσι κι αλλιώς υπολειτουργούν ή κλείνουν.
| Συγκεκριμένα η πρότασή μας έχει ως εξής:
Συνεχίζει τη λειτουργία του το Ορυχείο Αμυνταίου με πρώτη προτεραιότητα το σταμάτημα των κατολισθήσεων και στη συνέχεια με προγραμματισμό την αποκατάσταση των εδαφών και του υδροφόρου ορίζοντα, όπως προβλέπεται στη ΜΠΕ. Ο λιγνίτης που θα εξορύσσεται δεν θα θάβεται επειδή πρώτα απ’ όλα είναι ενεργειακός πλούτος, αλλά ακόμα και να πεταχτεί στις αποθέσεις μπορεί να αυταναφλέγεται. Με ταινιόδρομους, όπου αυτό είναι εφικτό, και φορτηγά, θα μεταφέρεται στον ΑΗΣ Μελίτης για να καεί και να παράγει χρήσιμη και σταθερή ηλεκτρική Ενέργεια. |
Τα οφέλη αυτής της λύσης είναι πολλαπλά:
- Θα λυθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα της Περιοχής που απορρέουν από τη λειτουργία και την παύση του Ορυχείου (Κατολισθήσεις, Αυταναφλέξεις, υδροφόρος, λίμνες, αποκαταστάσεις εδαφών κ.α) που διαφορετικά θα σέρνονται και θα ταλαιπωρούν τους κατοίκους για πάρα πολλά χρόνια
- Η ευθύνη και η όποια επιβάρυνση θα είναι της ΔΕΗ, η οποία έχει την συμβατική υποχρέωση της αποκατάστασης αλλά διαθέτει και τον κατάλληλο εξοπλισμό, εμπειρία, τεχνογνωσία και εξειδικευμένο προσωπικό.
- Θα δημιουργηθούν πάνω από 1.000 άμεσες θέσεις εργασίας και άλλες 3.000 έμμεσες.
- Θα έχουν δουλειά εκατοντάδες ιδιοκτήτες και οδηγοί φορτηγών. Εννοείται ότι θα δημιουργηθεί κατάλληλος δρόμος αποκλειστικά γι’ αυτό το δρομολόγιο και θα τηρούνται όλοι οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας. (κουκούλες, διαβροχή, όρια ταχύτητας κλπ.)
- Θα λυθεί το πρόβλημα της τροφοδοσίας του ΑΗΣ Μελίτης, ο οποίος εδώ και είκοσι χρόνια μονίμως υπολειτουργεί λόγω έλλειψης καυσίμου.
- Θα βοηθηθεί ο ΑΗΣ Μελίτης να αυξήσει την παραγωγή και την παραγωγικότητά του, αλλά παράλληλα να μειώσει και την τιμή της παραγόμενης μεγαβατώρας, η οποία έχει άμεση σχέση με την αξιοποίηση της συνολικής παραγωγικής δυνατότητας του Σταθμού.
- Θα συμβάλει καθοριστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της Χώρας αφού όπως αποδείχτηκε και τον φετινό χειμώνα ο λιγνίτης παραμένει η μόνη σίγουρη και αξιόπιστη πηγή ενέργειας στην Ελλάδα.
- Θα δημιουργηθεί παράλληλα η ευκαιρία να λυθεί και το πρόβλημα της ρύπανσης της Μελίτης και των γύρω οικισμών από την τέφρα, με την επιστροφή της με φορτηγά για ταφή στο Ορυχείο, όπου υπάρχει η δυνατότητα της ανάμειξής της με άγονα και λασπερά υλικά, γεγονός που θα βοηθήσει και στη σταθεροποίηση των αποθέσεων.
- Η όλη αυτή διαδικασία θα είναι οδηγός και για τα άλλα Ορυχεία, που ήδη μπήκαν στη διαδικασία κλεισίματος.
Στέφανος Πράσσος
Εκπρόσωπος της «Αριστερής Συμπόρευσης για την Ανατροπή στη Δυτική Μακεδονία»
