Της Μάρθας Στ. Καπλάνογλου Γεωπόνου Τεχνολόγου:
Ακολουθώντας την προηγούμενη δημοσίευση για την καρυδιά, όπου γινόταν αναφορά στην μορφολογία, στη συστηματική κατάταξη, τις ανάγκες και την καλλιέργεια, αλλά και τη σχέση της Κοζάνης, με το δένδρο και τις χρήσεις του, σε αυτή τη δημοσίευση θα παρουσιαστούν στοιχεία για τη συγκομιδή, τις φαρμακευτικές και άλλες χρήσεις της, αλλά και τις δημιουργίες της Κοζανίτισσας νοικοκυράς.
Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΛΛΩΝ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΜΕΡΩΝ ΤΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ
–Φύλλων Χρησιμοποιούμενα μέρη της καρυδιάς για θεραπευτικούς σκοπούς είναι τα φύλλα (Fol. juglandis), που πρέπει να φυλάγονται με προσοχή, για να διατηρήσουν τη μυρωδιά και τη γεύση και τις πολύτιμες ουσίες τους (100 μέρη φρέσκων φύλλων, πρέπει να δίνουν 47 μέρη ξερών), Εποχή της συλλογής, για τα φύλλα, είναι η άνοιξη.
– Μπουμπουκιών & ανθέων Εποχή συλλογής, για τα μπουμπούκια και τα άνθη,είναι ο Μάιος –Εξωκάρπιων Χρησιμοποιούμενα μέρη της καρυδιάς, για θεραπευτικούς σκοπούς, είναι και οι πράσινες εξωτερικές φλούδες των καρπών (εξωκάρπια).
– Φλούδας Εποχή συλλογής, για την πράσινη εξωτερική φλούδα των καρυδιών, αποτελεί ο Ιούλιος.
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΡΥΔΕΛΑΙΟΥ
Το καρυδέλαιο παράγεται από τη σάρκα του καρπού, μετά από έκθλιψη και ψήσιμο της πάστας, που προκύπτει. Είναι πλούσιο σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ,όπως λινολεϊκό, ολεϊκό, α-λινολενικό οξύ και φυσικά αντιοξειδωτικά, που του προσδίσουν εξαιρετικές ενυδατικές, μαλακτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Ακόμη, είναι ιδανικό έλαιο για τη φροντίδα όλου του σώματος, μαλλιών, αλλά και ως λάδι για μασάζ.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Τα καρύδια είναι πλούσια πηγή ενέργειας, ενώ περιέχουν θρεπτικά συστατικά, μέταλλα, αντιοξειδωτικά και απαραίτητες βιταμίνες.
Είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (περίπου 72%), όπως το ελαϊκό οξύ, ενώ είναι μια από τις καλύτερες πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, όπως το λινολεϊκό οξύ, το α-λινολενικό οξύ και το αραχιδονικό οξύ.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Η καρυδιά αποτελεί ένα από τα πιο ευλογημένα δέντρα του τόπου μας. Έχει πλήθος από θεραπευτικές ιδιότητες, όχι μόνο για τον άνθρωπο αλλά και για τα ζώα.
ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ
– Η τακτική κατανάλωση καρυδιών, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, μειώνει την LDL («κακή χοληστερόλη») και αυξάνει την «καλή χοληστερόλη.
Τα καρύδια συνιστώνται στους αδύναμους οργανισμούς, τους φυματικούς, τους σακχαροδιαβητικούς (περιέχουν μικρή ποσότητα υδατανθράκων) και σε πολλές παθήσεις.
Το «γλυκό καρυδάκι» είναι αξιοσύστατο για αδύνατους, φυματικούς και αιμοπτοϊκούς, γιατί περιέχει σημαντική ποσότητα δεψικών ουσιών.
Θεωρούνται επίσης, τα κατ’ εξοχήν φάρμακα κατά των δηλητηριάσεων και ως αντίδοτο των ύπουλων ιών.
–Καρκίνος
Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, L. Hartwell, τα καρύδια χρησιμοποιούνται, στη λαϊκή ιατρική, για καρκίνο, ερεθισμούς, όγκους, κονδυλώματα. Ειδικότερα, υπάρχει χρήση σε καρκινικές παθήσεις του μαστού, του επιθηλίου, , της βουβωνικής κοιλότητας, του εντέρου, των νεφρών, των χειλιών, του ήπατος, των μαστών, στόμα, στομάχι, λαιμό και μήτρα – Στεφανιαία νόσος και εγκεφαλικά
Συμβάλλει στην αποτροπή της νόσου της στεφανιαίας αρτηρίας και των εγκεφαλικών επεισοδίων.
Η ΜΕΒΡΑΝΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΣ
Η λεπτή, κίτρινη μεμβράνη που περιβάλλει την ψίχα, σε μορφή σκόνης, αποτελεί θεραπεία για κωλικούς.
Είναι εξαιρετικό φάρμακο κατά της υπερπτητικότητας του αίματος.
Η ξερή ψίχα συνίσταται για όλους τους πνευματικά εργαζόμενους, καθώς και τους ορειβάτες αθλητές και γενικά τα άτομα που υποβάλλονται σε μεγάλες σωματικές και πνευματικές κοπώσεις. Το καρυδέλαιο, είναι γνωστό, από τον Διοσκουρίδη, ως ανθελμινθικό και ταινιοκτόνο.
Τα φύλλα και η φλούδα της καρυδιάς έχουν ανακουφιστικές, στυπτικές αναρρωτικές και τονωτικές ιδιότητες, ενώ θεωρούνται πολύ καλά για την θεραπεία του λυμφατισμού, της αδενοπάθειας και των λειχήνων. Θεραπεύει εκζέματα, έρπη, άτονα έλκη. Διαγείρει το συκώτι και το πάγκρεας.
Έχει αντιδιαβητική δράση.
**ΦΥΛΛΑ
Τα φύλλα της καρυδιάς θεραπεύουν τα αθριτικά, ρευματισμούς, αναιμία, αδυναμία, φυματίωση, χρόνιες βρογχίτιδες, αρρώστιες των οστών.
–Θεραπευτικά χρησιμοποιούνται ακόμη, εναντίον των παθήσεων των ματιών, όπως βλεφαρίτιδα στα παιδιά και της χοιραδώσεως
– Αφέψημα φύλλων και φλοιού χρησιμοποιήθηκε, κατά των οξέων αμυγδαλών και κατά του απλού ρινικού κατάρρου.
– Το αφέψημα των φύλλων κατεβάζει το σάκχαρο των διαβητικών, και καθαρίζει το αίμα. – Χρησιμοποιείται, επίσης για εξωτερικές πλύσεις τραυμάτων και τη θεραπεία των δερματικών φλυκταινών.
–Είναι ευεργετικό για τη ραχίτιδα, τη σήψη και την υπερτροφία των οστών, καθώς και για πυώδης πληγές στα νύχια των ποδιών και των χεριών.
–Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν τις αντιμυκητιακές και αντισηπτικές τους ιδιότητες. –Ενδείκνυται για την ακμή, τα ιδρωμένα πόδια και για τις χιονίστρες.
Επίσης, το βάμμα που φτιάχνεται από τα νωπά φύλλα χρησιμοποιείται εναντίον της φυματιώδους λεμφαδενοπάθειας, του ραχιτισμού, της παθήσεως των αρθρώσεων και της γαστρεντερίτιδας.
Τα αποξηραμένα φύλλα, αναμεμιγμένα με κρασί, χρησιμοποιούνται κατά του ίκτερου.
Το γιατρικό των ανθέων συνίσταται για περιόδους μεταβολών, όπως η εμμηνόπαυση.
Το σαρκώδες πράσινο εξωκάρπιο είναι ταινιοκτόνο και ελμινθοκτόνο σαν έγχυμα, όπως και το αφέψημα των φύλλων.
ΦΛΟΥΔΑ ΚΟΡΜΟΥ
Ο Γαληνός χρησιμοποιούσε τον οπό( το χυμό) του φλοιού αυτού, αραιωμένο σε στυπτικούς γαργαρισμούς και κατά της πυόρροιας των αμυγδαλών.
Συνίσταται ακόμη, κατά των διαλειπόντων πυρετών και εξαιτίας της ναφθοκινόνης που περιέχει, του αποδίδεται ενέργεια ερυθραντική, επί του δέρματος και θεραπευτική κατά των εκζεμάτων, των κηρίων, των πυοδερματίτιδων, της ψωριάσεως και της φθειριάσεως.
Επίσης, αποτελεί τη βάση της «αντιαφροδισιακής πτισάνης του Pollisi» και σε μορφή σκόνης, είναι εκδοριακός, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί των κανθαρίδων.
Ο χυμός των φλοιών χρησιμοποιείται με επιτυχία και κατά των κρεατοελιών, ενώ κοπανισμένος (ο φλοιός) βγάζει τους κάλους.
Ο χυμός φλοιών του καρυδιού έχει θεραπευτικές ιδιότητες, στην κυνάγχη, σύμφωνα το Γαληνό. Το 1916, ο De Surel επιβεβαίωσε τις ανθελμινθικές του ιδιότητες, που αυξάνονται με τη συμμετοχή του σκόρδου.
Χρησιμοποιείται και ως καθαρτικό.
Σταματά επίσης τον πονόδοντο και είναι ευεργετικό στις πληγές και στα χελώνια.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της καρυδιάς είναι πολλές και ευεργετικές και οφείλονται στα συστατικά που περιέχει.
Ο Γάλλος γιατρός Negrier, το 1841 ασχολήθηκε με τις θεραπευτικές ιδιότητες των φύλλων της. Το αφέψημα και το έγχυμά τους είναι τονωτικό του πεπτικού σωλήνα και σταματά τις διαρροϊκές κενώσεις σε τοξικές καταστάσεις.
Οι Boys de Loutry και Costilhes χρησιμοποιούσαν το αφέψημα των φύλλων, με μορφή κολπικών πλύσεων, κατά των εξελκώσεων του αυχένα της μήτρας, ενώ ο Vidal de Careis κατά της λευκόρροιας.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
Τα καρύδια μπορούν να επηρεάσουν το σώμα μας, αρνητικά, με διάφορους τρόπους. Ορισμένες από αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ήσσονος σημασίας, ενώ άλλες χρειάζονται ιατρική φροντίδα.
Μερικές από τις παρενέργειες της καρυδιάς είναι:
– Αλλαγή βάρους:
H κατανάλωση μεγάλης ποσότητος καρυδιών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας ενέργειας της.
– Αλλεργία
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μικρές αλλεργικές αντιδράσεις, ενώ για άλλους ένα μονάχα, καρύδι, αλλεργία μπορεί να σημαίνει κινδυνο για την ίδια τους τη ζωή.
Η παραμικρή υποψία για ύπαρξη αλλεργίας σταμάτα οποιαδήποτε κατανάλωση και αρμόδιος είναι ο γιατρός .
– Εξανθήματα και Πρηξίματα:
Η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων καρυδιών μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα και πρήξιμο, σε όλο το σώμα.
– Διάρροια
Η κατανάλωση καρυδιών μπορεί να προκαλέσει διάφορα είδη πεπτικών επιπλοκών. Αν έχετε διάρροια και άλλα συναφή προβλήματα της πέψης,μετά την κατανάλωση καρυδιών είναι καλό να επισκεφθείτε το γιατρό σας, προτού δοκιμάσετε και πάλι.
– Ναυτία:
Ναυτία, πόνο στο στομάχι και διάρροια.
– Όχι σε εγκύους
Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση των καρυδιών, ώστε να αποφεύγονται τυχόν επιπλοκές.
– Καρκίνος:
Μια σπάνια παρενέργεια, μπορεί να προκύψει, εάν εφαρμόζεται κάποια αλοιφή, με βάση το καρύδι, στο δέρμα, σε καθημερινή βάση, καθώς μπορεί να προκαλέσει καρκίνο των χειλιών.
– Κρίσεις άσθματος:
Εάν πάσχετε από άσθμα, καλό θα είναι να αποφεύγετε την κατανάλωσή τους
– Οίδημα στο λαιμό και τη γλώσσα:
Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να βιώσουν το οίδημα του λάρυγγα, της γλώσσας, ακόμη και στους πνεύμονες. Τα συμπτώματα αυτά κάνουν δύσκολη την αναπνοή και μπορεί να οδηγήσουν, ακόμη και στο θάνατο.
– Η ακμή και τα έλκη:
Τα φύλλα, όταν εφαρμόζονται, τοπικά στο δέρμα, μπορούν να προκαλέσουν ακμή, έκζεμα, έλκη και κάποιες άλλες λοιμώξεις του δέρματος, υπερβολική εφίδρωση των χεριών και των ποδιών.
Εάν χρησιμοποιείτε κάτι που περιέχει τα φύλλα καρυδιάς, κάντε μια δοκιμή, για να αποκλειστεί κάποια αλλεργική αντίδραση.
ΧΡΗΣΕΙΣ
Τα καρύδια που παράγει χρησιμοποιούνται στην αρτοποιία και στην παρασκευή γλυκών και παγωτού
Καλλιεργείται για τον καρπό της, το καρύδι και για την,εξαιρετικής ποιότητας, ξυλεία της.
Τα φύλλα και τα άγουρα καρύδια σκοτώνουν την ταινία και τα παράσιτα των εντέρων των ζώων.Ζώα, τα οποία πάσχουν από ακαρίδες και ταινία, τρώγοντας άγουρα καρύδια, αποβάλλουν τα παράσιτα, την επόμενη μέρα, μέσω των κοπράνων τους.
– Φύλλα καρυδιάς
Παλαιότερα, ξέβγαζαν τα μαλλιά, με νερό, όπου μέσα είχαν βράσει φύλλα καρυδιάς, και με αυτόν τον τρόπο δεν μπερδεύονταν ποτέ τα μαλλιά, ενώ το χρησιμοποιούσαν και ως βαφή μαλλιών, σε άσπρα μαλλιά.
– Τσάι με φύλλα καρυδιάς
Αν έχετε ζάχαρο πιείτε τσάι από φύλλα καρυδιάς. θα καταπραΰνει την δίψα σας σε μεγάλο βαθμό.
–Αντίδοτο δηλητηρίων
Ανατρέχοντας στην ιστορία ο Γάιος -Πομπήιος βρήκε ανάμεσα στους θησαυρούς του Μιθριδάτη ένα χειρόγραφο που περιέγραφε αντίδοτο των δηλητηρίων και των μολύνσεων, και μη ξεχνάμε, ότι αυτός ο βασιλιάς του Πόντου ήταν ο “πατέρας των δηλητηρίων
” Η συνταγή έλεγε. Πάρτε δυο καρύδια,δυο σύκα, είκοσι φύλλα Απήγανου και 20 καρπούς από άγριο κυπάρισσο.Τα χτυπάμε όλα μαζί μαζί με λίγο αλάτι και το πίνετε πρωί πρωί. Έτσι, ανέφερε,όλη την υπόλοιπη μέρα δεν θα φοβάστε ότι θα σας δηλητηριάσουν
– Η καρυδόψιχα
Η καρυδόψιχα τρώγεται σκέτη σαν ξηρός καρπός, χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, στη μαγειρική και τρώγεται με μέλι.
– Το χλωρό καρύδι γίνεται νόστιμο γλυκό του κουταλιού
– Το ξύλο
Το ξύλο της καρυδιάς είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό και δεν εμφανίζει ρωγμές. Είναι συμπαγές με εξαιρετική ελαστικότητα και χρησιμοποιείται στην κατασκευή επίπλων πολύ καλής ποιότητας. Επειδή κατεργάζεται εύκολα, χρησιμοποιείται και στην ξυλογλυπτική.
–Φύλλα ,έντομα και άλογα
Τα φρέσκα φύλλα διώχνουν τα έντομα και προπαντός τους κοριούς.
Ένα απλό έγχυμα φύλλων μπορεί να σκοτώσει ή να απομακρύνει τα μυρμήγκια.
Αν αλείψουμε με το έγχυμα αυτό τα άλογα, δεν θα τα πλησιάζουν αλογόμυγες
Τα καρύδια καταναλώνονται φρέσκα, ψητά ή αλατισμένα, χρησιμοποιούνται σε ζαχαροπλαστεία, αρτοσκευάσματα και για αρωματικά.
Τα κελύφη μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αντιολισθητικοί παράγοντες για ελαστικά, αμμοβολή και για την παρασκευή ενεργού άνθρακα.
Τα θρυμματισμένα φύλλα ή αφέψημα χρησιμοποιούνται ως εντομοαπωθητικό και ως τσάι.
Τα φρούτα, όταν στεγνώνουν, αποδίδουν ένα πολύτιμο λάδι που χρησιμοποιείται σε χρώματα και στην παρασκευή σαπουνιών, όταν πιέζεται ψυχρά, αποδίδει ένα ανοιχτοκίτρινο βρώσιμο λάδι που χρησιμοποιείται σε τρόφιμα ως αρωματικό.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΙΤΙΣΣΑΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΑΣ
–Καρυδάτο Κοζάνης
Ένα ξεχωριστό γλυκό στην Κοζάνη και με τα ονόματα “Καρυδάτο” ή “Κοζανίτικο” ή “Πατωμάτα” Υλικά {για μεγάλο ταψί κουζίνας}: Για την παρασκευή του νόστιμου γλυκού απαραίτητα υλικά, εκτός από τα καρύδια, είναι τα αυγά, το αλεύρι, η άχνη ζάχαρη, το βούτυρο, η αμμωνία, το κονιάκ, η φρυγανιά, η κανέλα και το γαρύφαλλο. Την συνταγή παρασκευής του μπορεί να την δει κανείς στο βιβλίο “Γεύσεις από την Παλιά Κοζάνη”,
–Καρύδι πράσινο γλυκό του κουταλιού
Το γλυκό καρυδάκι γίνεται με φρέσκα, τρυφερά καρύδια, που συλλέγονται τέλος Μαΐου, όταν η φλούδα τους είναι ακόμα καταπράσινη, πολύ πριν σκληρύνει το εσωτερικό τους και δημιουργηθεί το τσόφλι τους.
Καρύδια φρέσκα και τρυφερά , ζάχαρη (όση το βάρος των καρυδιών) ,νεροπότηρα νερό (3 ποτήρια νερό για κάθε κιλό ζάχαρης) ,γαρύφαλλα (μοσχοκάρφια) , λεμόνι (τη φλούδα και το χυμό του λεμονιού)
– Λικέρ καρύδι για ποτό
Στην κατάλληλη εποχή βρίσκουμε πράσινα άγουρα καρύδια και φτιάχνουμε λικέρ ή γλυκό του κουταλιού.Με το μυρωδάτο αυτό λικέρ μπορούμε να αρωματίσουμε τα γλυκά μας ή τον καφέ μας
Τα υλικά, που χρειάζονται είναι ζάχαρη, φρέσκα, πράσινα καρύδια, λευκό κονιάκ ή τσίπουρο, χωρίς γλυκάνισο, ένα ξύλο κανέλας και καρφάκια γαρύφαλλο.
Όλα αυτά τα υλικά μπαίνουν σε ένα αεροστεγές βάζο και το τοποθετούμε, καλά κλειστό, σε μέρος, όπου το χτυπάει ο ήλιος, για ένα μήνα, αναταράσσοντας το, κατά διαστήματα. Μετά από ένα μήνα,σουρώνουμε το λικέρ, με ένα τουλπάνι και το φυλάσσουμε σε μπουκάλια, εκτός ψυγείου
