Την πρώτη Ιούνη είχα την τύχη να παραλάβω από τα χέρια του Κοζανίτη συγγραφέα κ. Κώστα Τσιώρα το πεντακοσίων εξήντα πέντε σελίδων βιβλίο του, που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες με το παραπάνω τίτλο και το οποίο συνέγραψε με αφορμή τη συμπλήρωση το 2020 πενήντα έξι χρόνων από την ίδρυση το 1964 του αθλητικού ποδοσφαιρικού «Φιλάθλου Σωματείου» της Κοζάνης, μετά από τη συνένωση των ομάδων Ολυμπιακός και Μακεδονικός Κοζάνης.
Χρειάστηκαν περίπου είκοσι ώρες, σε τέσσερις ημέρες, για να το διαβάσω και διαπιστώνω την άρτια και μεθοδική δουλειά που έκανε ο κ. Τσιώρας, για την οποία όπως λέει στον πρόλογο του είναι αποτέλεσμα έρευνας και συστηματικής εργασίας δώδεκα ετών. Προφανώς είναι έργο ζωής για τον συγγραφέα.
Το βιβλίο είναι καλογραμμένο , με κοινωνική διάσταση, πλούσιο υλικό σε γεγονότα , πρόσωπα, ντοκουμέντα, στατιστικά στοιχεία , με τεράστιο όγκο πληροφορίων χρήσιμων για τον αναγνώστη και μελετητή και αμέτρητες ασπρόμαυρες και έγχρωμες φωτογραφίες . Η δε ύλη του πολύ σωστά δομημένη και ταξινομημένη. Έργο μαμούθ. Ο συγγραφέας εξ άλλου είναι διδάσκων πανεπιστημιακός και γνωρίζει καλά τη τέχνη της μετάδοσης της γνώσης.
Το βιβλίο, για έναν που έχει ενδιαφέρον, διαβάζεται άνετα . Όσο με αφορά, επειδή από το 1968, που ήμουν πρώτη γυμνασίου, ως το 1986 παρακολουθούσα από κοντά τη διαδρομή και την πορεία της ποδοσφαιρικής ομάδας της Κοζάνης, έχω έντονες μνήμες από τα χρόνια εκείνα. Κατά συνέπεια το ενδιαφέρον μου, καθώς ξετυλίγονταν τα γεγονότα στις σελίδες του, εξίσου έντονο. Το διάβαζα απνευστί…
Συγκινήθηκα καθώς η μνήμη γύρισε πίσω στα παιδικά., εφηβικά και νεανικά χρόνια τότε που το ποδόσφαιρο ήταν κύριο μέρος της ζωής πολλών από εμάς .
Μου ήρθαν εικόνες από γεγονότα, καταστάσεις, πρόσωπα και κυρίως από το ποδοσφαιρικά ινδάλματα των παιδικών χρόνων. Όπως του Άγγελου Δήμου, του Βαγγέλη Σανόπουλου, του Παύλου Τσακιρίδη, του Μάρκου Τσιρέκα, του Τάκη Γκέσιου, του Γιάννη Παπακρασά, του Νίκου Γκουσγκούνη, του Λάκη Χωλόπουλου, του Σάκη Σίμπου, του Γιάννη Συμεωνίδη, του Πάνου Σπανίδη και αργότερα των συμμαθητών Θωμά Μακεδόνα, Γιώργου Θεοδωρίδη, του Βαγγέλη Μιχαηλίδη και άλλων παικταράδων που ανέδειξε το Κοζανίτικο ποδόσφαιρο.
Τι ωραία χρόνια.!!!…. Πόσες χαρές , πόσες συγκινήσεις …. Αλλά και στεναχώριες όταν έχανε η ομάδα της Κοζάνης ιδίως εντός έδρας. Ζούσαμε με τη σκέψη και περιμέναμε με αγωνία πότε θα έρθει η Κυριακή για να πάμε στο γήπεδο να δούμε τον αγώνα….Ήταν γιορτή.
Για κάποια χρόνια τα πρωινά έπαιζα ποδόσφαιρο στον Αλιάκμονα Αιανής και αμέσως μετά το μεσημέρι έφευγα στην Κοζάνη, ιδίως τότε που έπαιζε στη Β’ εθνική κατηγορία να δω τον αγώνα. Όλη ημέρα μπάλα…Έτσι ήταν τότε. Ευτυχώς δεν μου κόστισε σε σχολικές υποχρεώσεις και σπουδές.
Το ομολογώ πάντως, πως αν μετάνιωσα για κάτι στη ζωή μου είναι που διέκοψα το ποδόσφαιρο πολύ νωρίς…
Στην πενήντα εξάχρονη αυτή πορεία η ομάδα της Κοζάνης έπαιξε είτε στο πρωτάθλημα , είτε στο κύπελο με όλες σχεδόν τις Ελληνικές ομάδες. Γνώρισε νίκες και ήττες. Επιτυχίες και αποτυχίες. Ωστόσο η Κοζάνη ποδοσφαιρικά δεν ήταν και ούτε είναι Δράμα, Σέρρες, Βέροια, Ξάνθη. Δεν έπαιξε στη Α’ Εθνική.
Δεκατρείς μόνο περιόδους έπαιξε στη Β’ Εθνική. Τελευταία φορά την περίοδο 1982- 1983. Από εκεί και μετά η πορεία είναι πτωτική με σκαμπανεβάσματα Δ, Γ Εθνική και τοπικά πρωταθλήματα. Η ιστορία της δεν είναι τόσο ένδοξη, αλλά υπάρχουν και αρκετές στιγμές που μπορεί να καμαρώνει για τις επιτυχίες της. ‘Όποια πάντως και να είναι η ιστορία της έχει την αξία της και τη σημασία της. Δεν ξέρω ακριβώς τι έφταιγε και δεν ανέβηκε ψηλότερα ή δεν κρατήθηκε στη Β Εθνική. Ένας προφανής λόγος είναι ότι δεν αποτελούσε το αδιαμφισβήτητο κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας. Υπήρχαν πάντα σκληροί ανταγωνιστές. Ωστόσο η πόλη άξιζε και αξίζει κάτι καλύτερο.
Για το βιβλίο εκ των πραγμάτων θα ενδιαφερθούν οι ποδοσφαιρόφιλοι και οι εκατοντάδες που αναφέρονται σ΄ αυτό, είτε ως πρωταγωνιστές, είτε με άλλες ιδιότητες. , αλλά δεν αφορά μόνο αυτούς. Νομίζω πως αφορά όλους μας ως πολίτες , κατοίκους της γιατί η ιστορία της ομάδας της Κοζάνης είναι μέρος της ζωής της πόλης και της περιοχής. Από την ανάγνωση του βιβλίου μαθαίνεις πολλά και συγχρόνως διδάσκεσαι πολλά. Για τη νοοτροπία, για τον τρόπο σκέψης αυτών που ηγούνταν, για τη συμπεριφορά των οπαδών και φιλάθλων . Μεταξύ άλλων και το ότι τα πιο παρεξηγημένα πρόσωπα είναι οι προπονητές…. Μονίμως τα εξιλαστήρια θύματα. Ειλικρινά λυπήθηκα για ορισμένους για την μεταχείριση που είχαν και τα όσα τους επιφύλασσε η μοίρα Και ότι ορισμένοι παράγοντες ήταν ήρωες.
Από τον Αλιάκμονα Αιανής ή από την Αιανή ο πιο επιφανής που έπαιξε στην ομάδα της Κοζάνης ήταν ο Σωτήρης Μαυροδήμος 1981-1986. Ξεχώρισε ως αμυντικός και στη συνέχεια πήγε στη ΑΕΚ Αθηνών, Ολυμπιακό Βόλου και Νίκη Βόλου. Επέστρεψε ωστόσο στην Κοζάνη για ένα εξάμηνο το 1998 ως παίκτης και το 2004 ως προπονητής για τις πρώτες οκτώ αγωνιστικές.
Τα έτη 1984-1985 μεταγράφηκαν και τα αδέρφια Νίκος και Γιώργος Τζιμουλάκας με ολιγόχρονη όμως παρουσία, όπως και ο Χρήστος ο Μπουρνιώτης του Θόδωρου για δύο χρονιές 1992-1993 με πολύ μικρή συμμετοχή. Ο Χρήστος Βλάχος από το Κτένι την περίοδο 1994-1995 με μικρή συμμετοχή. Αργότερα έπαιξαν ο Χάρης Καραγιώργος του Γιώργου 2006-2008, ο Δημήτρης Πέλεκας του Γιώργου 2007-2011 και ο Βασίλης Πάλλας του Γιώργου 2009-2011. Το 2017 πήγε στην Κοζάνη και ο Ζήσης ο Νάνος. Βέβαια και ο Ρούλης ο Καλλιανιώτης του Κωνσταντίνου Αιανιώτης ήταν, τον οποίο όμως δεν πρόλαβα να δω αγωνιζόμενο διότι είχε αποχωρήσει λίγο πριν το 1968. Δεν θυμάμαι και δεν γνωρίζω άλλους.
Κλείνοντας αξίζει να μνημονεύσω για συγκεκριμένους λόγους που προκύπτουν από το βιβλίο του κ. Κώστα Τσιώρα ορισμένους ποδοσφαιριστές που μου έκαναν εντύπωση:
Του Γιάννη Κωφίδη από την Ποντοκώμη, αστέρι της ομάδας, που για τις πολιτικές του πεποιθήσεις το 1967 η χούντα τον συνέλαβε σε ηλικία είκοσι επτά ετών και τον φυλάκισε στη Γυάρο και δεν ξαναγύρισε.
Του Μπάμπη Γαβριηλίδη από την Οινόη , που έφθασε να μεταγραφεί στον Ολυμπιακό Πειραιώς , αλλά να μην καταφέρει να καθιερωθεί και ξαναγύρισε.
Του Μάρκου Τσιρέκα από τον Κρόκο, στυλοβάτη για δεκατρία χρόνια της άμυνας της Κοζάνης και με τις περισσότερες συμμετοχές στη Β Εθνική(265) .
Του Θωμά Μακεδόνα απο την Κοζάνη, που την τεχνική του κατάρτιση δεν την είχε κανείς άλλος ,ωστόσο δεν έκανε την καριέρα που έπρεπε και διέκοψε το 1981 για λόγους τραυματισμού σε ηλικία μόλις είκοσι έξι χρονών το ποδόσφαιρο.
Του Κώστα Κωστόπουλου από το Ρυμνιο , που στα οκτώ χρόνια που έπαιξε στην Κοζάνη (1976-1984) έβαλε εκατόν δέκα πέντε γκολ. Δυο περισσότερα έβαλε βέβαια ο Παπαδόπουλος Θωμάς αλλά σε δώδεκα χρόνια.
Του Αντώνη Μαρκόπουλου για την αποτελεσματικότητα του. Σε εκατόν έξι αγώνες έβαλε ογδόντα γκολ.
Του Δημήτρη Καραθανάση για την δεκαεξάχρονη προσφορά του από το 1997 έως το 1993 και τα εκατό γκολ που πέτυχε.
Του Βλάχου Σωτήρη που σε επτά χρόνια έπαιξε διακόσιους σαράντα εννιά αγώνες (35,57 αγώνες ανά έτος) και αν και αμυντικός έβαλε σαράντα γκολ , πολλά με εύστοχα πέναλτι.
Των Ρούλη Καλλιανιώτη , Νίκου Γκουσγκούνη και Θόδωρου Μανδραβέλη, που όσες φορές κλήθηκαν από τη διοίκηση να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε έκτακτες καταστάσεις ως προπονητές ανταποκρίθηκαν πρόθυμα ως στρατιώτες της , αν και η μεταχείριση που είχαν δεν ήταν η πρέπουσα.
Συγχαρητήρια φίλε Κώστα για το σπουδαίο έργο που έκανες- προσφορά στην ιστορία της πόλης- και καλοτάξιδο το βιβλίο σου.
Γεώργιος Τζέλλος
