Τα τραπεζοκαθίσματα της κεντρικής πλατείας Κοζάνης παλαιότερων δεκαετιών – Του Γιάννη Τσιομπάνου

Από το προφίλ του γνωστού συλλέκτη Γιάννη Τσιομπάνου:

Η όλη συζήτηση στην πόλη της Κοζάνης γύρω από την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στην πλατεία μου έφερε στο νου αρκετές παρόμοιες εικόνες από το παρελθόν. Τραπεζοκαθίσματα από την πλευρά αυτή για πρώτη φορά τοποθετήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1930 με την ολοκλήρωση της κατασκευής της τότε νέας κεντρικής πλατείας της Κοζάνης. Δεν είναι δηλαδή κάτι ούτε καινούργιο ούτε πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της πόλης, που πέρασε αρκετές δεκαετίες με τραπέζια από παρακείμενα καφενεία εποχής, κυρίως καφέ/ζαχαροπλαστεία.

Η εικόνα όμως που κέρδισε τις εντυπώσεις στην αναζήτηση του νου και του αρχείου μου ήταν η συγκεκριμένη των αρχών του 1970. Πρόκειται για καρτ ποστάλ της εταιρείας ΔΕΛΤΑ που κυριάρχησε τη δεκαετία αυτή στην αποτύπωση εικόνων από όλες τις πόλεις της περιφέρειας και της Αθήνας. Φωτογράφοι ξεχύθηκαν σε κάθε κεντρικό σημείο της Ελλάδας και δημιούργησαν ένα “κολάζ” μίας ολόκληρης εποχής. Ο Εμμ. Διακάκης (ΔΕΛΤΑ από το αρχικό του επιθέτου του) και ο υιός με έδρα την Απελλού στην Αθήνα εξέδωσαν κάποιες χαρακτηριστικές καρτ ποστάλ για τη φυσιογνωμία της Κοζάνης του 1970. Στη συγκεκριμένη καρτ ποστάλ με τίτλο στο πίσω μέρος “Η κεντρική πλατεία. Εθνική Τράπεζα” αποτυπώνεται μία καθημερινή αλλά χαρακτηριστική στιγμή καλοκαιρινής ραστώνης στην Κοζάνη. Η ανθρώπινη παρουσία με τις μανάδες να τραβολογούν κατά κάποιο τρόπο τα παιδιά σημαίνει πως μάλλον είναι καλοκαίρι με κλειστά τα σχολεία και σίγουρα καθημερινή.

Τα άδεια τραπεζοκαθίσματα παραπλεύρως του κεντρικού σιντριβανιού μαζί με τα υπόλοιπα, τοποθετημένα με τάξη παράλληλα με την Παύλου Μελά, μαρτυρούν πως είναι καθημερινή και οι άντρες είναι στις δουλειές τους. Θα ρθει το βράδυ με το κλείσιμο και η πλατεία θα γεμίσει με κόσμο και φωνές χαρούμενες από παιδιά.

Καλοκαίρι γαρ. Το συντριβάνι θα φωτίσει και σιγά-σιγά θα κάνουν την εμφάνισή τους άλλοι επαγγελματίες: Ο φωτογράφος, η γυναίκα με τα μπαλόνια, οι γυναίκες από τη Λευκοπηγή να ψήνουν τα καλαμπόκια λίγο πιο πέρα και όλη η πλατεία θα γεμίσει με φωνές.

Δίπλα από το καμπαναριό οι κούνιες θα περιμένουν τα παιδιά και σίγουρα κάποια αψιμαχία θα ξεκινήσει. Δεν πειράζει… καλοκαίρι είναι και πρέπει να ανάψουν κάπως τα πνεύματα. Στο κέντρο της πλατείας νύχτα-μέρα θα δεσπόζει περίλαμπρο με τα βυζαντινά χαρακτηριστικά του το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας. Με μία πιο προσεκτική ματιά στο κτίριο θα δούμε στα αριστερά πάνω από το παράθυρο να υπάρχει η εικόνα του Γεωργίου Σταύρου, ιδρυτή της (άγνωστο που βρίσκεται τώρα), ενώ πάνω στο μπαλκόνι να είναι απλωμένη η μπουγάδα της γυναίκας του διευθυντή, καθώς εκείνη την περίοδο ο πάνω όροφος συνέχιζε να φιλοξενεί ως κατοικία τον εκάστοτε διοικητή και την οικογένειά του.

Τέλος η προτομή του Γεώργιου Σακελλάριου από τα δεξιά και του Γεώργιου Λασσάνη στα αριστερά, στην αρχική τους θέση, έργα της κοζανίτισσας γλύπτριας Αλίκης Χατζή, σαν φύλακες θα προσέχουν τα παιδιά για να μη χτυπήσουν στο παιχνίδι και θα είναι εκεί για να “συστηθούν” μήπως και κάποιο λίγο πιο περίεργο ρωτήσει να μάθει για τους κυρίους αυτούς.

Καλοκαίρι και φέτος…και η νέα πλατεία θα φορέσει τα καλά της, θα στρώσει τα τραπέζια της και θα ετοιμαστεί να μας υποδεχτεί. Να μη λείψει κανείς. Να είμαστε όλοι εκεί και να βρεθούμε, να ανταμώσουμε και να συζητήσουμε.

Μια νέα εποχή μας περιμένει και πρέπει να μας βρει χαμογελαστούς και με καλοκαιρινή διάθεση. Σαν την εικόνα της εποχής.