Πριν απ’ όλα, οι Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι.
Ειδικότερα, η σιδηροδρομική σύνδεση από Οχρίδα μέχρι τη λίμνη Πολυφύτου (Αιανή – Νεράιδα -Κοζάνη -Πτολεμαΐδα -Αμύνταιο -Βεγορίτιδα -Φλώρινα -Νίκη -Μοναστήρι -Οχρίδα -Στρούγκα -Πόγραδετς -Κορυτσά -Πρέσπες -Καστοριά -Σιάτιστα -Κοζάνη -Αιανή -Νεράιδα), δηλαδή ένας ηλεκτρικός σιδηροδρομικός κύκλος χωρίς ένα ρύπο!!!
Όποιο παραγωγικό μοντέλο κι αν αναπτύξουμε στη ΝΕΑ (Μεταλιγνιτική) ΕΠΟΧΗ στη Δυτική Μακεδονία, πρέπει να το εντάξουμε στο πλαίσιο ανάπτυξης των χωρών και περιοχών της Νοτιοδυτικής Βαλκανικής, ιδιαίτερα μετά την πολύ επίκαιρη και ωφέλιμη Συμφωνία των Πρεσπών, με κέντρα το τρίγωνο Κοζάνη, Μοναστήρι, Κορυτσά.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τη μεταφορά-προώθηση προσώπων και προϊόντων που θα παράγουμε, είναι η ανάπτυξη σύγχρονων συγκοινωνιακών και επικοινωνιακών μέσων. Ιδιαίτερα για την περιοχή μας αναντικατάστατες είναι οι χερσαίες συγκοινωνίες (Δρόμοι-Σιδηρόδρομοι).
Α) Δρόμοι Δυτικής Μακεδονίας
– Μετά την Εγνατία και την ολοκλήρωση του κάθετου που συνδέει την Εγνατία με Καστοριά-Κρυσταλοπηγή-Αλβανία, επείγει να ολοκληρωθεί και ο κάθετος που θα συνδέει την Εγνατία-Κοζάνη με Φλώρινα-Νίκη-Βόρεια Μακεδονία.
– Ο κάθετος Ε65 που θα συνδέει την Εγνατία, μέσω Λαμίας με ΠΑΘΕ, ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη και θα πρέπει να τον εντάξουμε στις επιδιώξεις μας για τη γρήγορη ολοκλήρωσή του.
– Στις βασικές επιδιώξεις του ΝΕΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Δυτ. Μακεδονίας πρέπει να ενταχθούν: Η ριζική βελτίωση των δρόμων α) Κοζάνης, Ελασσόνας, Λάρισας, β) Πτολεμαΐδας και Αμυνταίου μέσω Κλεισούρας με Καστοριά, γ) Γρεβενών-Βασιλίτσας και δ) ο περιφερειακός για την αποσυμφόρηση της πόλης της Κοζάνης. από Εγνατία-Δρέπανο-Στρατόπεδο Ρωμανέλη-Μονή Αναλήψεως, Κασλάς-Λευκόβρυση-Κόμβος Σιάτιστας.
Δυστυχώς χάσαμε την ευκαιρία μετά τον σεισμό του 1995 να γίνουν δυο περιφερειακοί, ο βορειανατολικός από Νιάημερο-Ηπειρώτικα-Κόμβος Σερβίων Θεσσαλονίκης και ο βορειοδυτικός πάλι από Νιάημερο-Αη Νικάνορα, Στρατόπεδο-Κόμβο Σιάτιστας, πριν οικοδομηθεί γρήγορα και άναρχα η πόλη της Κοζάνης.
Β) Σιδηρόδρομοι Δυτ. Μακεδονίας-Νοτιοδυτικής Βαλκανικής
Παγκόσμια οι Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι προτάσσονται σαν το πλέον περιβαλλοντικό, οικονομικότερο και ασφαλέστερο συγκοινωνιακό μέσο, τόσο για τις επιβατικές όσο και για τις εμπορευματικές μεταφορές.
Σε σχετική σύσκεψη που έγινε στην Καστοριά τον Ιούνιο του 2018, με τη συμμετοχή τοπικών και αρμόδιων κρατικών φορέων με εισηγητή τον πρώην Γ.Γ του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών κ. Θάνο Βούρδα (επί ΣΥΡΙΖΑ με υπουργό τον κ Σπίρτζη)και αρμόδιων του αντίστοιχου υπουργείου της Αλβανίας, καθώς και της ΕΡΓΟΣΕ και ΟΣΕ, τέθηκε υπό μελέτη η διασυνοριακή σιδηροδρομική σύνδεση Φλώρινας, Καστοριάς, Πόγραδετς (Ελλάδας-Αλβανίας CB Railway), που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Interreg-IPA CBS Greece-Albania. Οι μελέτες προβλέπεται να γίνουν από κοινοπραξία ΕΡΓΟΣΕ-ΟΣΕ-Αλβανικό Υπουργείο Μεταφορών. Το έργο εντάσσεται 100% στον Ευρωπαϊκό σχεδιασμό και αποτελεί κομμάτι του Διευρωπαϊκού Δικτύου ΤΕΝΤ-Τ και θα αποτελεί τμήμα του Σιδηροδρομικού άξονα Θες/νίκη-Δυρράχιο-Τίρανα-Μαυροβούνιο-Σερβία που θα ενδυναμώσει τις σιδηροδρομικές συνδέσεις Βαλκανίων με Κεντρική Ευρώπη.
Στο ίδιο Διευρωπαϊκό Δίκτυο εντάσσεται και το έργο σύνδεσης Οχρίδας-Στρούγκας-Πόγραδετς, το οποίο σταμάτησε προσωρινά για περιβαλλοντικούς λόγους από την ΟΥΝΕΣΚΟ το οποίο, όπως αντιλαμβανόμαστε, συνδέεται με το προηγούμενο έργο. Εδώ και τώρα είναι που πρέπει να παρέμβει, σήμερα, όχι αύριο, η Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας και να απαιτήσει να ενταχθεί στον γενικότερο ως άνω σχεδιασμό και η σιδηροδρομική γραμμή Φλώρινα-Αμύνταιο-Πτολεμαΐδα-Κοζάνη, η οποία, όπως γνωρίζουμε, υπάρχει και συντηρείται, και την επέκταση από Κοζάνη προς Αιανή και στη συνέχεια προς τη Νεράιδα.
Το τελευταίο προτεινόμενο κομμάτι Κοζάνη-Αιανή-Νεράιδα, αφενός μεν δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες εδαφολογικές δυσκολίες και βέβαια γίνεται φανερό ότι συνδεόμενο με τις πανέμορφες λίμνες Πολυφύτου και Ιλαρίωνα με ένα σύγχρονο αναβαθμισμένο λιμάνι στη Νεράιδα, θα βοηθήσει τα μέγιστα στην ανάπτυξη της Βόρειας περιοχής της λίμνης Πολυφύτου από Αιανή μέχρι Λεύκαρα
Θα βοηθήσει επίσης και την απέναντι πλευρά Σερβίων-Καμβουνίων-Βελβεντού-Πιερίων και μέχρι τον Όλυμπο και στον Τουριστικό, Ψυχαγωγικό και Αθλητικό Τομέα, αλλά πρωτίστως για την παραγωγή και προώθηση αγροτικών και άλλων προϊόντων. Προϊόντα που μπορούν και πρέπει να αναπτυχθούν, αφού σε συνδυασμό με το πολυσυζητημένο αρδευτικό δίκτυο της βόρειας ζώνης, από το φράγμα του Ιλαρίωνα μέχρι Λεύκαρα, δημιουργούνται οι βασικότερες υποδομές για την ανάπτυξη όλης της περιοχής νότια της Κοζάνης. Στο ίδιο πλαίσιο μπορεί να επιδιωχθεί η σύνδεση Φλώρινας-Μοναστηρίου-Οχρίδας και να κατασκευαστεί νέα γραμμή από Καστοριά προς Σιάτιστα (ούτε μισή ώρα από Γρεβενά) και Κοζάνη, ώστε να ολοκληρωθεί ο σιδηροδρομικός κύκλος που θα εξυπηρετεί, κατά το δυνατόν, ολόκληρη τη Δυτ. Μακεδονία και τη Νοτιοδυτική Βαλκανική, συνδέοντας το τρίγωνο Κοζάνη-Μοναστήρι-Κορυτσά.
Παράλληλα πρέπει να επιδιώξουμε να υλοποιηθεί επιτέλους και η «Σιδηροδρονική Εγνατία», που θα συνδέει Κων/πολη-Θες/νίκη-Κοζάνη-Καλαμπάκα-Ηγουμενίτσα και που με σύγχρονους συρμούς προβλέπεται χρόνος ταξιδιού Κοζάνης-Αθήνας, μέσω Καλαμπάκας σε 3,5 ώρες περίπου. Το έργο όμως αυτό εντάσσεται στον γενικότερο Εθνικό και Ευρωπαϊκό Σχεδιασμό, που, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν προτάσσεται αυτήν την περίοδο, ίσως γιατί προωθούνται τα προαναφερθέντα διαβαλκανικά-Διευρωπαϊκά δίκτυα ή για οικονομικούς ή άλλους λόγους
Γ) Αεροδρόμια
– Στο παραπάνω ολοκληρωμένο πρόγραμμα οδικής και σιδηροδρομικής ανάπτυξης της Δυτ. Μακεδονίας και της Νοτιοδυτικής Βαλκανικής, πρέπει να προστεθεί και η ριζικά αναβαθμισμένη αεροπορική σύνδεση της περιοχής μας με το εσωτερικό της χώρας, αλλά και με τις Βαλκανικές (Τίρανα, Σκόπια, Βελιγράδι), και γιατί όχι, και με τις εγγύτερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Μπορεί να φανούν υπερβολικές και ανεδαφικές οι παραπάνω προτάσεις, αλλά, αν ανατρέξει κανείς στα ιστορικά συγκοινωνιακά δίκτυα, θα διαπιστώσει ότι την περιοχή μας, σε πολύ πιο δύσκολες περιόδους, τη διέσχιζαν οδικά δίκτυα που συνέδεαν την Ευρώπη, μέσω Δυτικής Βαλκανικής, με την Ανατολή (Αρχαία Εγνατία από Δυρράχιο-Θες/νίκη-Κων/πολη, όπως την περιγράφει ο Άγγλος ιστορικός Νίκολας Χάμοντ, και την Οθωμανική περίοδο, όπως την περιγράφει ο Ν. Θέμελης στο γνωστό τρίτομο έργο του).
Τα εργαλεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για τη συγκοινωνιακή επικοινωνιακή μας πρόταση, που θα περιλαμβάνεται στη γενικότερη πρόταση για την γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής μας στη ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ, είναι πολλά και χρήσιμα, αλλά θα πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στα παρακάτω.
– Η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση παρά την προσωρινή αναβολή με την άρνηση Μακρόν, επείγεται να εντάξει άμεσα τις γειτονικές χώρες Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, για οικονομικούς και για γεωστρατηγικούς λόγους, πράγμα που υποστηρίζει πρωτίστως η χώρα μας, όπως δήλωσαν πρόσφατα ο πρωθυπουργός και ο ΥΠΕΞ κ. Δένδιας, ακολουθώντας την πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
– Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι διεθνείς οργανισμοί, που όπως διακηρύσσουν ενδιαφέρονται άμεσα για την κλιματική αλλαγή και επέβαλαν, με την πρόθυμη συναίνεση του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, το άμεσο κλείσιμο των λιγνιτικών εργοστασίων της χώρας το 2023, δηλώνουν ότι δεσμεύονται και θέλουν να βοηθήσουν στην υλοποίηση ενός οραματικού, εναλλακτικού σχεδίου ανάπτυξης της Δυτικής Μακεδονίας και για περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά και γιατί θεωρείται η Δ.Μ. μαζί με τη νοτιοδυτική Βαλκανική, ως η φτωχότερη περιφέρεια της Ευρώπης.
– Όμως το σπουδαιότερο εργαλείο διεκδίκησης και υλοποίησης ενός φιλόδοξου ολοκληρωμένου προγράμματος που εμείς θα το επεξεργαστούμε και θα τους το παρουσιάσουμε, μέσω του αντιπροσωπευτικού μας φορέα της Δ.Μ., είναι η θέληση του ίδιου του Περιφερειάρχη να αναλάβει πρωτοβουλία, ουσιαστικής και ειλικρινούς συνεργασίας και μόνιμου δημόσιου διαλόγου, δημιουργώντας ένα συντονιστικό όργανο όλων των φορέων και των πολιτών της Δ.Μ..
Είναι αναγκαίο επίσης σ’ αυτή τη φάση να επανασυσταθεί το κέντρο Διαβαλκανικής Συνεργασίας Κοζάνης-Κορυτσάς-Μοναστηρίου, που δημιουργήθηκε επί νομαρχίας Πασχάλη Μητλιάγκα και παραδόξως καταργήθηκε, χωρίς καμιά δημόσια εξήγηση και απολογισμό επί νομαρχίας Γιώργου Δακή με πρόεδρο του κέντρου τον κ. Γκανάτσιο.
Καλά κάνει λοιπόν ο Περιφερειάρχης και συμμετέχει στη Διυπουργική Επιτροπή και προσκαλεί Υπουργούς και διεθνείς παράγοντες σε ημερίδες και φόρουμ που θα γίνονται και θα εξακολουθήσουν να γίνονται στην περιοχή. Πρώτα-πρώτα όμως επιβάλλεται να συνεργαστεί με τους άλλους τοπικούς φορείς (Βουλευτές, ΤΑ, Επιμελητήρια, Πανεπιστήμιο κτλ) και με τους πολίτες σ’ ένα κοινό μέτωπο συνεργασίας και διεκδίκησης.
Αν ο Περιφερειάρχης κ. Κασαπίδης μπει μπροστά σε ένα φιλόδοξο-οραματικό σχέδιο διεκδίκησης, θα είμαστε μαζί του για έναν κοινό αγώνα που θα χρειαστεί να κάνουμε στη δυσκολότερη περίοδο που διανύει η περιοχή μας τα τελευταία 70 χρόνια.
Διαφορετικά πρέπει να αντιληφθεί ότι όχι μόνο θα έχει όλη την κοινωνία απέναντί του, αλλά και οι συνθήκες επιβάλλουν να τον ξεπεράσει η ίδια η κοινωνία που τον ανέδειξε στην ανώτερη τιμητική θέση του Περιφερειάρχη ΔΜ.
Πιστεύοντας ότι θα ακολουθήσει το δοκιμασμένο δρόμο της ενότητας και του αγώνα, πρέπει με δική του εισήγηση, ομόφωνα το Περιφερειακό Συμβούλιο, σε κοινή συνεδρίαση με τους άλλους φορείς, να απαιτήσει από την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό, να ανακαλέσουν άμεσα την απόφαση για το 2023, ώστε να πάμε στη νέα εποχή με ένα χρονοδιάγραμμα, όπως η Γερμανία και η Πολωνία.
Είναι φανερό ότι η ολοκλήρωση υλοποίησης ενός φιλόδοξου σχεδίου θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία. Όμως κάποια έργα μπορούν και πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα, όπως π.χ. η εντατική αποκατάσταση εδαφών, αρδευτικό βόρειας ζώνης,σύνδεση της περιοχής με το υγραέριο(για τη συνέχιση λειτουργίας τηλεθέρμανσης) κ.α., για να αρχίσει να μειώνεται από τώρα η ανεργία στην οποία η περιφέρειά μας κατέχει την πρώτη θέση πανελλαδικά.
Γιώργος Μητλιάγκας
