Καλλιέργεια -Διατροφικά οφέλη- Ιατροφαρμακευτικές ιδιότητες -Χρήσεις
Μάρθα Στ. Καπλάνογλου Τεχνολόγος Γεωπόνος:
Το σχοινόπρασο, το οποίο,κοινώς, ονομάζεται και αγριόπρασο, συνήθως χρησιμοποιείται ως χορταρικό. Είναι πολυετές φυτό, ευρέως διαδεδομένο στη φύση, σε ολόκληρη την Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική
ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Το σχοινοπρασο είναι ένα πολυετές βότανο,ανήκει στην οικογένεια λαχανικών Αμαρυλλίδες (Amaryllidaceae ,στο γένος: Άλλιον (Allium)και το καλλιεργούμενο είδος λέγεται Άλλιον το σχοινόπρασον (Allium schoenoprasum)
Σε αυτή την ομάδα ανήκουν μονοκοτυλήδονα άνθη και φυτά, που συμπεριλαμβάνουν ακόμη, το κρεμμύδι, το σκόρδο, το πράσο. Eίναι το μικρότερο είδος κρεμμυδιού, το οποίο καλλιεργείται, όχι για το βολβό του, όπως το κοινό κρεμμύδι, αλλά για τα φύλλα του.
Είναι φυτό πολυετές, με ύψος,που φτάνει τα 20 εκατοστά. Τα άνθη του είναι ρόδινα, κυλινδρικά και ανθίζουν από τον Ιούνιο μέχρι τον Ιούλιο.
** ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ **
ΣΕ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΔΑΦΟΥΣ
Το Σχοινόπρασο ευδοκιμεί σε καλά στραγγιζόμενα μέσης συστάσεως εδάφη, πλούσια σε οργανική ύλη, με ρΗ 6-7
ΣΕ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ
Το σχοινόπρασο χρειάζεται για να βλαστήσει σε θερμοκρασία 15 έως 20 °C. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να μείνει σε εξωτερικό χώρο, καθώς είναι ανθεκτικό σε χαμηλές θερμοκρασίες
ΣΕ ΗΛΙΟΦΑΝΕΙΑ
Το σχοινόπρασο θέλει πλήρη ηλιοφάνεια,αλλά μπορεί να δεχθεί,χωρίς πρόβλημα μερική σκιά.
ΣΕ ΡΕΥΜΑΤΑ ΑΕΡΟΣ
Το φυτο δεν έχει πρόβλημα με τον αέρα, κάτι που το κάνει ιδιαίτερα φιλικό στα βορεινά μπαλκόνια.
** ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ **
ΦΥΤΕΥΣΗ
Το Σχοινόπρασο φυτεύεται στις αρχές της άνοιξης ,σε περιοχές με ήπιο χειμώνα. H φύτευση ή η σπορά μπορεί να γίνει στις αρχές του φθινοπώρου, εποχή, που είναι πιο κατάλληλη για την ανάπτυξή του . Το σχοινόπρασο πολλαπλασιάζεται με σπόρο, με απ’ ευθείας σπορά στον αγρό ,αλλά και μετά από σπορά σε σπορεία και στην συνέχεια με μεταφύτευση των φυταρίων.
Η διάρκεια από την σπορά έως την μεταφύτευση κυμαίνεται από 8-10 kai πρέπει να γίνει, μετά την παρέλευση του κινδύνου από τον τελευταίο παγετό της άνοιξης.
Οι αποστάσεις φύτευσης είναι 30 εκατ., τόσο μεταξύ των γραμμών, όσο και των φυτών πάνω στη γραμμή.
Φύτευση ή σπορά μπορεί να γίνει και σε γλάστρες.
ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Η ποικιλία που συνήθως καλλιεργείται είναι η Allium schoenoprasum
Υπάρχουν και η Staroand Fine Leaved, που έχει μια πιο ήπια γεύση, καθώς και η
Forescate,με ελαφριά γεύση σκόρδου και απαλά ροζ λουλούδια.
ΑΡΔΕΥΣΗ
Θέλει τακτικά ποτίσματα, όχι με ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες ύδατος, έτσι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη υγρασία.
ΛΙΠΑΝΣΗ
Πριν από τη φύτευση, πρέπει να ενσωματώνουμε στο έδαφός οργανικές ουσίες (κομπόστ, κοπριά,τύρφη κ.α.) σε βάθος 10 έως 15 εκατοστών .
Κατά την διάρκεια της βλαστικής περιόδου,μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύνθετο λίπασμα με τα στοιχεία 16-16-8 και ιχνοστοιχεία.Η ποσότητα εξαρτάται από την ποιότητα του εδάφους που καλλιεργούμε.
ΣΥΓΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Το σχοινόπρασο μπορεί να καλλιεργηθεί δίπλα στα καρότα .
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ
Συγκομιδή μπορεί να αρχίσει 30 ημέρες, μετά τη μεταφύτευση των φυταρίων ή 60 ημέρες μετά τη σπορά.
Κατά τη συγκομιδή κόβουμε τα φύλλα κάτω στη βάση σε απόσταση 2,5 έως 5 εκατοστών από το έδαφος. Τα φύλλα πρέπει να έχουν μήκος, γύρω στα 15 εκ., και τα παλαιότερα φύλλα θα είναι πιο σκληρά, από τα καινούργια. Έαν καλλιεργούνται σε θερμότερο κλίμα, η γεύση τους θα είναι πιο έντονη. Τα φυτά μπορούν να περικοπούν σε ύψος περίπου 8 εκ., μετά την ανθοφορία για να αναγκάσουν το φυτό να παράγει νέα, τρυφερά φύλλα. Επιλέγετε να κόβετε μόνο ορισμένα φύλλα, από κάθε συστάδα και όχι ολόκληρη τη συστάδα, έτσι ώστε να έχετε αδιάκοπη συγκομιδή, ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο.Αν ολόκληρη η συστάδα αποκοπεί, θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες για να ξαναγεννηθούν τα φύλλα. Χρησιμοποιήστε μόνο διογκωμένα, πράσινα φύλλα (χωρίς κίτρινα άκρα ή καφέ ή μαραμένα). Κόψτε τα, κατά προτίμηση, με ψαλίδι, 5 εκ. ,περίπου από τη βάση τους. Η συγκομιδή τους γίνεται 3 έως 4 φορές, κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους.
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Καλό είναι, το σχοινόπρασο να χρησιμοποιηθεί φρέσκο.
Για λίγο χρόνο( μία βδομάδα, περίπου) μπορεί να κρατηθεί στην συντήρηση του ψυγείου τοποθετημένο σε ένα αεροστεγές μπολ.
Αν θέλουμε να το συντηρήσουμε για περισσότερο χρόνο, τοποθετούμε τα φύλλα σε αεροστεγείς σακούλες και τις αφήνουμε στην κατάψυξη
Μπορεί να γίνει αποξήρανση των φύλλων, αλλά τα αποξηραμένα σχοινόπρασα χάνουν την ιδιαίτερη γεύση τους.
** ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ **
-Είναι τροφή χαμηλή σε θερμίδες, αλλά πλούσια σε ευεργετικά θρεπτικά συστατικά, οπότε είναι πολύτιμη σε περιπτώσεις διατροφής με χαμηλή θερμιδική αξία.
Μία μόνο κουταλιά της σούπας ψιλοκομμένο σχοινόπρασο περιέχει 1 θερμίδα, καθόλου λίπος, μηδέν πρωτείνη και μηδέν υδατάνθρακες.
Ωστόσο, αυτή η μικρή ποσότητα, καλύπτει το 3% της ημερήσιας ανάγκης του οργανισμού μας σε βιταμίνες Α και C.
Μία μερίδα σχοινόπρασου περιέχει μικρή ποσότητα βιταμίνης Κ, φολικό οξύ, κάλιο, φώσφορο, χολίνη, ασβέστιο και μαγνήσιο, σίδηρο και πολλά αντιοξειδωτικά.
To σχοινόπρασο χρησιμοποιείται, όπως και το κρεμμύδι αλλά έχει πιο απαλή μυρωδιά και είναι πιο εύπεπτο.
Διατροφικά στοιχεία
Σχοινόπρασο, ακατέργαστο
(ανά 100 γραμμάρια)
Θεωρητική ενεργειακή απόδοση 126 kJ (30 kcal)
Μακροθρεπτικά συστατικά
Λίπη 0,73 g
Υδατάνθρακες 4,35 g
Σάκχαρα 1,85 g
Φυτικές ίνες 2,5 g
Πρωτεΐνες 3,27 g. 1,6 mg (12%)
— ** Ιχνοστοιχεία **–
— Μέταλλα
Ασβέστιο 92 mg (9%) Σίδηρος 1,6 mg (12%) Μαγνήσιο 42 mg (12%)
Φώσφορος 58 mg (8%) Κάλιο 296 mg (6%) Ψευδάργυρος 0,562 mg (6%)
Μαγγάνιο 0,373 mg (18%)
— Βιταμίνες
*Λιποδιαλυτές
Βιταμίνη A 218 μg (27%) -βήτα-καροτίνη 2612 μg (24%)
-λουτεΐνη-ζεαξανθίνη 2612 μg (24%) Βιταμίνη E 0,21 mg (1%)
Βιταμίνη K 212,7 mg (203%)
* Υδατοδιαλυτές
Βιταμίνη C 58,1 mg (70%) Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη) 0,078 mg (7%)
Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη) 0,115 mg (10%) Βιταμίνη Β3 (νιασίνη) 0,647 mg (4%)
Βιταμίνη Β5 (παντοθενικό οξύ) 0,324 mg (6%) Βιταμίνη Β6 0,138 mg (11%)
Βιταμίνη Β9 (φολικό οξύ) 105 μg (26%)
Πηγή άντλησης πληροφοριών: Link to USDA Database entry
** ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ **
Χρησιμοποιώντας το σχοινόπρασο στην διατροφή μας έχουμε οφέλη:
Στις εγκεφαλικές λειτουργίες, τη μάθηση και τη μνήμη.
Μπορεί να βοηθήσει στην κατάθλιψη, αλλά και σε περιπτώσεις αϋπνίας
Ρίχνει την πίεση και βοηθά την πέψη
Βοηθά στην αντιμετώπιση της αναιμίας
Ανακουφίζει από τα κρυολογήματα.
Σε έρευνες που έχουν γίνει διαπιστώθηκε ότι, οι άνδρες με την υψηλότερη κατανάλωση σε τέτοια λαχανικά είχαν αισθητά μειωμένο κίνδυνο, για να εκδηλώσουν καρκίνο του προστάτη.
Ακόμη, έδειξαν ότι το σχοινόπρασσο έχει καλή επίδραση σε περιπτώσεις καρκίνου του στομάχου του οισοφάγου και του παχέως εντέρου.
Οι ευεργετικές και προληπτικές επιδράσεις τους οφείλονται εν μέρει στις πλούσιες χημικές ενώσεις των σουλφιδίων που περιέχουν.
* ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ *
Ποιες είναι οι παρενέργειες του σχοινόπρασου;
— Στομαχικές διαταραχές
Η υπερβολική πρόσληψη του σχοινιού μπορεί να οδηγήσει σε ενοχλήσεις στο στομάχι
— Εγκυμοσύνη και θηλασμός :
Το σχοινόπρασο είναι ασφαλές, όταν χρησιμοποιείται σε κανονικές ποσότητες, αλλά δεν γνωρίζουμε τι μπορεί να συμβεί σε μεγαλύτερες ποσότητες.
Για να είμαστε ασφαλείς δεν χρησιμοποιούμε υπερβολικές ποσότητες.
* ΧΡΗΣΕΙΣ *
— Μαγειρική
Στην μαγειρική χρήση, οι μίσχοι και τα κλειστά ανώριμα μπουμπούκια τεμαχίζονται σε κύβους και χρησιμοποιούνται σε ψάρια, πατάτες, σούπες, σαλάτες, αυγά, σάλτσες και άλλα πιάτα.
Άνθη και φύλλα είναι βρώσιμα και είναι μια ελκυστική γαρνιτούρα σαλάτας. Βρώσιμοι είναι και ο βολβοί, αλλά χρησιμοποιούνται λιγότερο επειδή το φυτό είναι πολυετές.
–Χυμοί με λεμόνι
Τα ξηρά σχοινόπρασα μπαίνουν μέσα σε χυμό λεμονιού, δίνοντας μια ιδιαίτερη γεύση
— Κηποτεχνία -Λαχανοκομία
Λόγω του συμπαγούς σχήματός τους, είναι ιδανικά για οριοθέτηση μονοπατιών και συνόρων, αλλά και για καλλιέργεια σε λαχανόκηπους, βοτανικούς κήπους, αλλά και σε γλάστρες.
Τα ροζ-μωβ άνθη είναι εξαιρετικά και τα φυτά ανθισμένα, μεμονωμένα ή σε συστάδες, ομορφαίνουν ένα κήπο.
— Μελισσοκομικό φυτό .
Τα φυτά ανθισμένα προσελκύουν μέλισσες αλλά και πεταλούδες,και είναι μελισσοκομικά, γιατί το φυτό παρέχει σε μεγάλη ποσότητα νέκταρ .
— Ξύδι
Τα λουλούδια είναι επίσης βρώσιμα και χρησιμοποιούνται σε σαλάτες ή χρησιμοποιούνται για να κάνουν το ξύδι Blossom
— Εντομοαπωθητικό
Τα φυτά σχοινόπρασου έχουν ιδιότητες που απωθούν τα έντομα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κήπους για τον έλεγχο παρασίτων. Ακόμα, αποτρέπει την ανάπτυξη μούχλας και μυκητολογικών ασθενειών, στα φυτά.
