Σούρουπο στην πλατεία Νίκης. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Τολμηρή αρχιτεκτονική και νέες αφίξεις αλλάζουν το προφίλ μιας πόλης που ξέρει να διαφυλάσσει τις παραδόσεις της.
«Τα μάθατε; Πήρε γαλάζια σημαία η παραλία του Αρίνταγα». Τα τελευταία ταξιδιωτικά νέα για την Κοζάνη αναμεταδίδονται με σοβαρότητα μεταξύ των θαμώνων ενός μικρού καφέ στην πλατεία. Ήμουν η μοναδική Αθηναία ανάμεσά τους και πιο πολύ μεταφραστή χρειαζόμουν παρά τους χάρτες της Google. Ανεβαίνοντας το ίδιο απόγευμα στον Άη Λια, το ψηλότερο σημείο της πόλης, βρέθηκα να αγναντεύω το άγονο ορεινό τοπίο που οι ντόπιοι αποκαλούν «παραλία Αρίνταγα» – δεν ήταν άλλη από τους γύρω λόφους και τα βουνά της βορειοδυτικής πλευράς.
Ηλιοβασίλεμα από τον Άη Λια, με θέα τον Αρίνταγα. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Οι Κοζανίτες μπορεί να μην έχουν τουρισμό, αλλά έχουν χιούμορ. Ξέρουν να σπάνε τον πάγο με τους επισκέπτες, αν και, εκτός από την αποκριάτικη περίοδο, δεν συναντούν πολλούς. Στο μπρα-ντε-φερ του τουρισμού στον νομό κερδίζουν τα γύρω χωριά, όπως η Σιάτιστα και το Βελβεντό. Όσοι όμως της αφιερώσουν ένα Σαββατοκύριακο θα ανακαλύψουν μια μικρή και ασφαλή πόλη, που εδώ και έναν χρόνο είναι «smoke-free», με τον νόμο της απαγόρευσης του καπνίσματος να εφαρμόζεται αυστηρά. Παρά την υψηλή ανεργία μετά το κλείσιμο των εργοστασίων της ΔΕΗ, η Κοζάνη προσπαθεί να επανεφεύρει τον εαυτό της στη μεταλιγνιτική περίοδο, μέσα από το σύγχρονο θέατρο, την ισχυρή μουσική παράδοση, την ολοκαίνουργια Βιβλιοθήκη, τα μουσεία και το καλό φαγητό.
CHECK – IN ΜΕ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ
Τι πρέπει να έχει μια πόλη, αν δεν έχει μουσεία; Ανθρώπους που τα οραματίζονται και τα δημιουργούν. Στην Κοζάνη αυτό συνέβη δύο φορές: η πρώτη ήταν το 1969, όταν ο Σύνδεσμος Γραμμάτων και Τεχνών ίδρυσε το Λαογραφικό Μουσείο, η δεύτερη τον Φεβρουάριο, όταν τα μέλη του Αρχείου Ιστορίας και Τέχνης μίσθωσαν ένα τριώροφο κτίριο στο κέντρο της πόλης και το μετέτρεψαν σε Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το πρώτο στον νομό Κοζάνης. «Χρόνια ολόκληρα περίμενε το κοινό της περιοχής έναν χώρο αφιερωμένο στα σύγχρονα εικαστικά», λέει ο πρόεδρος του Μουσείου Τεχνών, Γιώργος Παπαθανασίου, καθώς περιηγούμαστε στην πρώτη μεγάλη έκθεση που φιλοξενεί, τα «Αρχέτυπα» του καταξιωμένου γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη. «Ονειρευτήκαμε ένα ζωντανό μουσείο που θα αναδεικνύει τη σύγχρονη εικαστική σκηνή, δίνοντας βήμα σε αναγνωρισμένους, αλλά και νέους καλλιτέχνες και φοιτητές από σχολές Καλών Τεχνών που ακόμα βρίσκονται στο στάδιο του πειραματισμού».
Επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Με το ίδιο πάθος εδώ και πενήντα χρόνια, ο Σύνδεσμος Γραμμάτων και Τεχνών Κοζάνης συντηρεί και εμπλουτίζει το Λαογραφικό Μουσείο. Το πέτρινο κτίριο, ύψους 19 μέτρων, στο οποίο στεγάζεται είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής. «Όταν το χτίζαμε, είχα μόλις επιστρέψει ενθουσιασμένος από το Guggenheim – από εκεί πήραμε την ιδέα της κυκλικής περιήγησης. Ο επισκέπτης, όπου κι αν σταθεί, έχει πανοραμική θέα στους εκθεσιακούς χώρους των έξι ημιωρόφων», λέει ο πρόεδρος του μουσείου, Πολυνείκης Αγγέλης.
Η επίσκεψη στο μουσείο –στην πραγματικότητα είναι τρία μουσεία σε ένα, Ιστορικό, Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας– είναι το καλύτερο πρώτο «check-in» στην πόλη. Τα 19.000 εκθέματά του είναι χωρισμένα σε θεματικές ενότητες και καλύπτουν την περίοδο από την Προϊστορική εποχή μέχρι τους νεότερους χρόνους. Ανάμεσά τους, χαυλιόδοντες και οστά πρωτελεφάντων που βρέθηκαν στη Δυτική Μακεδονία, εργαλεία της Νεολιθικής εποχής, μια μεγάλη συλλογή ταριχευμένων ζώων, αυθεντικοί κοζανίτικοι οντάδες του 19ου αιώνα. Στα highlights της επίσκεψης, το πλακόστρωτο δρομάκι που θυμίζει στενά σοκάκια άλλων εποχών και είναι γεμάτο μικρομάγαζα-αναπαραστάσεις παραδοσιακών επαγγελμάτων. Σου δίνει την αίσθηση ότι περπατάς στην παλιά Κοζάνη.
ΤΖΑΖ ΚΑΙ ΧΑΛΚΙΝΑ
Σέλφι των νεαρών μελών της Πανδώρας, πριν από τη συναυλία. (Φωτογραφία: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΕΡΑΚΟΣ)
Απόγευμα στην οδό Κοβεντάρων, το «στενάκι», όπως το αποκαλούν οι κάτοικοι. Έξω από το κτίριο της δημοτικής φιλαρμονικής Πανδώρα, οι μουσικοί της μπαντίνας κάνουν διάλειμμα από τις πρόβες. «Μήπως ξέρετε κάποιον Χέρμπερτ φον Κάραγιαν;» «Φυσικά! Ήταν ένας μεγάλος μαέστρος Κοζανίτης». Η σχέση της πόλης με τη μουσική δεν περιορίζεται βέβαια στις ελληνικές ρίζες του διεθνούς φήμης μαέστρου (ήταν απόγονος του Γεωργίου Καραγιάννη, μετανάστη από την Κοζάνη που εγκαταστάθηκε στην Αυστρία το 1767).
Δείτε όλο το αφιέρωμα της «Καθημερινής» εδώ
