Του Σταύρου Π .Καπλάνογλου:
Στην προηγούμενη δημοσίευση, παρουσιάσαμε αρκετές επιγραφές που βρεθήκαν στην πόλη της Κοζάνης ,προσπαθώντας να ανιχνεύσουμε την ιστορία της πόλης που υπήρχε στην θέση της και που κατά την άποψη μας ήταν η προϊστορική πόλη Τύρισσα, της οποίας τα ευρήματα, αλλά και η ιστορική βιβλιογραφία υποδεικνύουν την ύπαρξή της, από τον 16ο π.Χ. αιώνα έως και το τέλος του 4ου μ.Χ. αιώνα.
Η μελέτη των επιγραφών έχει αναχθεί σε ολόκληρη επιστήμη,μια σύγχρονη επιστήμη, αφού μόλις τον 19ο αιώνα το αντικείμενο της μελέτης της, οι αρχαίες επιγραφές, άρχισε να αποκτά συγκεκριμένη μεθοδολογία .
Οι προσπάθειες για τον ενιαίο τρόπο αντιμετώπισης των επιγραφικών κειμένων, τη βελτίωση της μεθοδολογίας, τη διαμόρφωση κοινού κώδικα για τις εκδόσεις του αρχαίου κειμένου, τη σύνταξη συλλογών επιγραφών με γεωγραφική ή θεματική κατηγοριοποίηση και τη διαρκή επικαιροποίηση αυτών των συνταγμάτων επιγραφών συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Αυτονομήθηκε επιστημονικά, όπως φαίνεται τουλάχιστον από τις εκδόσεις επιγραφών, με μια ορισμένη μέθοδο, περίπου κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά ακόμα και σήμερα, μένει άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υπόλοιπες αρχαιογνωστικές επιστήμες.
Αυτές είναι η αρχαιολογία, εφόσον οι φορείς γραφής αποτελούν αρχαιολογικά ευρήματα,
η ιστορία, καθώς οι επιγραφές χρησιμοποιούνται ως βασική ιστορική πηγή, και
η φιλολογία, επειδή απαιτεί την έκδοση, μετάφραση και ερμηνεία κάθε είδους γραπτού κειμένου.
Η δική μας δυνατότητα πολύ απέχει να χαρακτηρισθεί επιστημονική μελέτη.
Είναι μια καθαρά εμπειρική αντιμετώπιση και θα χρησιμοποιήσουμε μόνον την διάκριση των επιγραφών σε κατηγορίες .
Τα είδη των αρχαίων Ελληνικών επιγραφών κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες:
Σαν δημόσιες, ιδιωτικές και ιερές επιγραφές ή και σαν επιγραφές με κριτήριο το περιεχόμενό τους όπως.
Νόμοι (leges),
ψηφίσματα (decreta) και άλλες δημόσιες αποφάσεις Τιμητικές (titulihonorarii)
Αναθηματικές (dedicationes), (προσ)ευχές (orationes), τάματα (ex-votos)
Επιτύμβιες ή επιτάφιες (titulisepulcrales) Απελευθερωτικές (manumissiones)
Υπογραφές καλλιτεχνών
Αρχιτεκτονικές – σημεία τεχνιτών Όροι, οδοδείκτες, μιλιάρια (horoi, miliaria)
Απολογισμοί–απογραφές (rationes),
κατάλογοι, ευρετήρια (catalogi)
Ιδιωτικές επιστολές Διάφορα (varia)
Xαράγματα (graffiti).
Στις επιγραφές της περιοχής μας, θέλω να πιστεύω, μπορούμε να κατατάξουμε 2 από τις επιγραφές που παρουσιάσαμε, στην προηγούμενη δημοσίευση, στις σχετικές κατηγορίες.
Την επιγραφή που βρέθηκε στην Πλατεία Νίκης να την κατατάξουμε στις ”Τιμητικές (titulihonorarii) ”,
την επιγραφή που βρέθηκε στα Πετρανά, στις επιγραφές στην κατηγορία ”Υπογραφές καλλιτεχνών”.
Στην σημερινή δημοσίευση, εκτός των άλλων, θα παρουσιάσουμε κάποιες επιγραφές που βρέθηκαν στον λόφο του του Αγίου Ελευθερίου της Κοζάνης σε κολάζ, προσθέτοντας άλλες δυο από το Δρέπανο και τον Άγιο Δημήτριο που θα μπορούσαν να μπουν στην κατηγορία
”Αναθηματικές (dedicationes), (προσ)ευχές (orationes), τάματα (ex-votos)”
με αναφορά στους θεούς Δια (Δίας Κρονίδης ),
τον ημίθεο Ηρακλή (Ηρακλής των Προπυλαίων )
και στην μεγαλη μητέρα στην Θεά Κυβέλη, που με αυτό το όνομα λατρευόταν στην Μ. Ασία ενώ στην μητροπολιτική Ελλάδα αναφερόταν ως Θεά Ρέα.
Οι επιγραφές που μελετήσαμε ανάγονται και σε άλλες από τις προαναφερόμενες κατηγορίες ,θα αποφύγουμε να κάνουμε τον διαχωρισμό από τον κίνδυνο του λάθους , αφήνοντας σε ειδικούς να τις τοποθετήσουν αναλόγως.
Για περισσότερες επιγραφές και πληροφορίες δείτε το δεύτερο μέρος της εκπομπής αρχείου από τις Προγονικές εστίες στην σειρά ”Τύρισσα λεγόταν η πόλη στην θέση της Κοζάνης στην αρχαιότητα.
