Στη σύγχρονη εποχή του διαδικτύου και της διαφήμισης, οι καταναλωτές προϊόντων και υπηρεσιών, δεν πρέπει να παρασυρόμαστε σε άσκοπες αγορές και σε υπερκατανάλωση. Ταυτόχρονα πρέπει να επιλέγουμε προϊόντα ποιοτικά, όχι επικίνδυνα για την υγεία μας και σε τιμές προσιτές για το πορτοφόλι μας.
Με αφορμή την 15η Μαρτίου «Παγκόσμια Ημέρα του Καταναλωτή» ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές για την ορθή ενημέρωση των καταναλωτών.
Οφείλουμε να κάνουμε έρευνα αγοράς, σύγκριση τιμής, ποσότητας και ποιότητας. Συγκρίνουμε ομοειδή προϊόντα διαφόρων εταιρειών. Ποτέ δεν αγοράζουμε προϊόντα απλά και μόνο από ενθουσιασμό.
Φροντίζουμε πριν από την αγορά διαφόρων αγαθών να ελέγξουμε αν τα έχουμε ήδη στο σπίτι μας έτσι ώστε να μην τα αγοράσουμε άσκοπα. Καλό είναι να μην αγοράζουμε μεγάλες ποσότητες προϊόντων, παρασυρόμενοι ενδεχομένως και από τις προσφορές, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να παρέλθει η ημερομηνία λήξης τους, να μην τα χρησιμοποιήσουμε ή να τα βαρεθούμε γιατί τελικά κάποιο άλλο νεότερο προϊόν
θα θέλουμε να καταναλώσουμε. Επιπλέον με την αγορά μεγάλων ποσοτήτων δεσμεύουμε χώρο στο σπίτι για την αποθήκευση τους. Πάμε στο σούπερ μάρκετ με γεμάτο στομάχι και με όχι υπερβολικά χρήματα, καθώς η αίσθηση της πείνας και τα πολλά λεφτά οδηγούν σε υπερκατανάλωση.
Δεν παρασυρόμαστε από τις διαφημίσεις στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο και γενικότερα στα ΜΜΕ και από τις εξεζητημένες συσκευασίες των προϊόντων σχετικά με τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά αυτών.
Πάντοτε θα πρέπει να ελέγχουμε αν τα χαρακτηριστικά των προϊόντων (π.χ. κινητά τηλέφωνα smartphones, tablets κλπ) είναι αυτά που επιθυμούμε και χρειαζόμαστε, και μόνο τότε, αν δηλαδή καταλήξουμε στο ότι διαθέτουν τα χαρακτηριστικά που αναζητάμε να προχωράμε στην αγορά τους. Γενικά, πολλά από τα χαρακτηριστικά και τις εφαρμογές των προϊόντων ενδεχομένως και να μην τις χρησιμοποιήσουμε ποτέ, αν και τις πληρώνουμε ακριβά, γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί (π.χ. κάποιος που θέλει ένα Η/Υ αποκλειστικά για περιήγηση στο διαδίκτυο ή για να γράφει κείμενα μπορεί να επιλέξει ένα φθηνό μοντέλο της αγοράς και όχι ένα ακριβό που ενδεχομένως να είναι κατάλληλο κυρίως για κάποιον επαγγελματία όπως γραφίστες, μηχανικοί κλπ).
Ελέγχουμε την απόδειξη αγοράς, έτσι ώστε να σιγουρευτούμε ότι η αναγραφόμενη τιμή στην απόδειξη αντιστοιχεί με αυτήν στο ράφι. Όσοι πληρώνουμε με χρεωστική ή πιστωτική κάρτα οφείλουμε να ελέγχουμε τις τυχόν πρόσθετες χρεώσεις στον αναλυτικό λογαριασμό, τα ψιλά γράμματα των τραπεζών, τα επιτόκια κλπ.
Όσοι χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα στοιχεία του προμηθευτή – πωλητή αλλά και για τυχόν πειρατικές σελίδες που υποκρύπτουν εξαπάτηση με δόλια μέσα και τρόπους και σκοπό έχουν να μας αποσπάσουν χρήματα. Σιγουρευόμαστε ότι είμαστε στην επίσημη ιστοσελίδα του προμηθευτή – πωλητή και όχι σε άλλη η οποία μπορεί να μας δημιουργήσει μπελάδες και μπλεξίματα. Χρησιμοποιούμε πάντοτε προπληρωμένες κάρτες και λιγότερο τις πιστωτικές και καθόλου τις χρεωστικές κάρτες. Ένας σχετικά ακίνδυνος τρόπος συναλλαγής στο διαδίκτυο είναι το «Paypal» που χρησιμεύει ως ηλεκτρονική εναλλακτική λύση στις παραδοσιακές μεθόδους πληρωμής. Διαβάζουμε τα σχόλια άλλων χρηστών για την εγκυρότητα της ιστοσελίδας και ερευνούμε τυχόν ενδείξεις απάτης και παράτυπης λειτουργίας.
Όσον αφορά τα είδη ένδυσης και υπόδησης (ρούχα και παπούτσια) όπου η μόδα κάθε χρόνο αλλάζει καλό είναι να μην αγοράζουμε πολλά και ακριβά, καθώς ενδεχομένως την επόμενη χρονιά να τα έχουμε βαρεθεί και να θέλουμε να ανανεώσουμε την γκαρνταρόμπα μας. Καλό είναι τα ρούχα που δεν φοράμε και μας περισσεύουν να τα δίνουμε σε οικογένειες που τα έχουν ανάγκη ή σε φορείς που τα συγκεντρώνουν για να τα διανείμουν σε ανθρώπους που τα χρειάζονται.
Όταν αγοράζουμε διαρκή αγαθά και υπηρεσίες (π.χ. οικιακές συσκευές, Η/Υ κλπ) καλό είναι να κάνουμε έρευνα αγοράς έτσι ώστε να διαπιστώσουμε αν το ίδιο προϊόν πωλείται σε χαμηλότερη τιμή ή με ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής ή με μεγαλύτερης διάρκειας εγγύηση. Επίσης, πρέπει να προσέχουμε, εάν ένα πιο εξελιγμένο και σύγχρονο προϊόν από αυτό που θέλουμε να αγοράσουμε πωλείται σε χαμηλότερη τιμή.
Ελέγχουμε την ημερομηνία λήξης των τυποποιημένων προϊόντων (ειδικότερα των τροφίμων) και προσέχουμε τα προϊόντα που πωλούνται χύμα (προϊόντα μαναβικής, κρέατα, ψάρια κλπ) να είναι φρέσκα και όχι μόνο να μοιάζουν φρέσκα. Γενικότερα, ας γνωρίζουμε, ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων τα προϊόντα των λαϊκών αγορών είναι πιο ποιοτικά από τα αντίστοιχα των σούπερ μάρκετ. Καλό είναι να καταναλώνουμε προϊόντα που είναι κατάλληλα για την εποχή τους. Διευκρινίζεται ότι η πλειοψηφία των προϊόντων στην αγορά είναι υβρίδια, δηλαδή σπόροι κατασκευασμένοι στο εργαστήριο, οπότε και δε φαίνεται πλέον ποια είναι η κατάλληλη εποχή τους, όπως π.χ. το μαρούλι και η πατάτα, ποικιλίες των οποίων έχουν κατασκευαστεί στο εργαστήριο για να παράγουν, αφύσικα, όλο το χρόνο.
Διαβάζουμε στις συσκευασίες των προϊόντων τα συστατικά που περιέχουν και τις τυχόν παρενέργειες που μπορεί να προκαλέσουν. Άνθρωποι με παθήσεις και προβλήματα υγείας πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Προϊόντα (παιχνίδια κλπ) και υπηρεσίες που απευθύνονται σε μικρά παιδιά (παιδότοποι, γυμναστήρια κλπ) θα πρέπει να τηρούν τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας και πάντοτε θα πρέπει να υπάρχει η παρουσία και επίβλεψη εξειδικευμένου ενήλικα. Ειδικά για τα παιχνίδια πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας την ηλικία των παιδιών και την καταλληλότητα του παιχνιδιού.
Ελέγχουμε σε ποια χώρα παράγονται τα προϊόντα, αν είναι εισαγόμενα ή ελληνικά, ποιος τα εισάγει, που παρασκευάζονται, που συσκευάζονται κλπ. Τις ανωτέρω πληροφορίες εύκολα τις βρίσκουμε αν διαβάσουμε τα ψιλά γράμματα των τυποποιημένων προϊόντων. Στα χύμα προϊόντα θα πρέπει να αναγράφεται η προέλευσή τους.
Ας γνωρίζουμε, ότι πολλά προϊόντα με ελληνικές ονομασίες ανήκουν πλέον σε ξένες πολυεθνικές εταιρείες οι οποίες έχουν εξαγοράσει τις ελληνικές και μαζί και τα εργοστάσια παραγωγής στην Ελλάδα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ξένες πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων που πλέον παράγουν, παρασκευάζουν και συσκευάζουν στην χώρα μας τα προϊόντα τους. Επίσης κάποιες ελληνικές εταιρείες τροφίμων εισάγουν τις πρώτες ύλες από το εξωτερικό. Ενώ αρκετές ελληνικές και ξένες εταιρείες που παράγουν εδώ, χρησιμοποιούν ελληνικές πρώτες ύλες. Τέλος πολλά τρόφιμα εισάγονται κατευθείαν από το εξωτερικό. Γενικότερα ας γνωρίζουμε ότι οι ξένοι κολοσσοί τροφίμων δεν ασχολούνται μόνο με τρόφιμα αλλά επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε ό,τι είναι επικερδές (π.χ. αρκετές πολυεθνικές εταιρείες επενδύουν ταυτοχρόνως στα τρόφιμα, στα φάρμακα, στα καθαριστικά σπιτιού, στα αρώματα κλπ). Με μια απλή έρευνα αγοράς σε ένα σούπερ μάρκετ και διαβάζοντας μόνο τις συσκευασίες των προϊόντων, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι δέκα περίπου πολυεθνικές εταιρείες ελέγχουν το μεγαλύτερο ποσοστό των προϊόντων που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ.
Όσοι επιθυμούμε να καταναλώνουμε ελληνικά προϊόντα, στηρίζοντας τις ελληνικές επιχειρήσεις απέναντι στους ξένους κολοσσούς, καλό είναι να ενημερωθούμε πρώτα ποιες είναι οι ελληνικές εταιρείες και ποια προϊόντα και υπηρεσίες παράγουν – παρέχουν. Ένας εύκολος τρόπος ενημέρωσης είναι το διαδίκτυο όπου πλέον με ένα απλό κλικ μαθαίνουμε ποιες επιχειρήσεις είναι ελληνικές. Πολλά από τα ελληνικά προϊόντα είναι καλύτερης ποιότητας από τα αντίστοιχα ξένα και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλά ελληνικά προϊόντα εξάγονται και πωλούνται στο εξωτερικό με μεγάλη επιτυχία καθώς έχει αναγνωριστεί διεθνώς η ποιότητά τους (λάδι, κρασί, φρούτα, φέτα, κρέας, κρόκος Κοζάνης, γούνινα είδη κλπ). Γενικότερα να ξέρουμε ότι στηρίζοντας τις Ελληνικές επιχειρήσεις τα χρήματά μας μένουν στην Ελλάδα, στηρίζουμε τους Έλληνες παραγωγούς και καταπολεμάμε την ανεργία. Με μια απλή έρευνα στα προϊόντα που χρησιμοποιούμε περισσότερο (ρούχα, τρόφιμα, είδη υγιεινής, καθαριστικά, καφέ κλπ) μπορούμε να αντιληφθούμε ότι τα περισσότερα εξ αυτών ανήκουν σε ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ας σκεφτούμε σοβαρά να αυξήσουμε το μερίδιο των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στο νοικοκυριό μας. Έτσι θα στηρίξουμε και τη χώρα μας.
Μπορούμε να επιλέγουμε ποιοτικά προϊόντα του τόπου μας, καθώς πολλές περιοχές φημίζονται για τα ποιοτικά τοπικά προϊόντα τους (π.χ. κρόκος, κρασί, λάδι, όσπρια, φέτα κλπ).
Πολλά από τα καταστήματα πώλησης προϊόντων (σούπερ μάρκετ, καταστήματα ηλεκτρικών συσκευών κλπ) είναι ξένων συμφερόντων, αν και διατηρούν κάποια εξ αυτών ελληνικά ονόματα, λογότυπα και τίτλους.
Ας έχουμε υπόψη μας, ότι το κατάστημα της γειτονιάς μας, μας έχει περισσότερο ανάγκη απ’ ότι η μεγάλη αλυσίδα καταστημάτων, οπότε καλό είναι να μοιράζουμε τις αγορές μας και τα χρήματά μας και να ψωνίζουμε και από το μπακάλικο της γειτονιάς. Επιπλέον πολλά συνοικιακά καταστήματα (μπακάλικα, μίνι μάρκετ κλπ) είναι ανοικτά συνεχώς, μας εξυπηρετούν με χαμόγελο, αναπτύσσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις και δίνουν ζωντάνια στις γειτονιές των χωριών και των πόλεων.
Οι συσκευασίες (χαρτί, πλαστικό, γυαλί κλπ) των περισσότερων προϊόντων ανακυκλώνονται συνεισφέροντας έτσι στη μείωση των σκουπιδιών και στην προστασία του περιβάλλοντος. Επομένως πρέπει να μάθουμε να ανακυκλώνουμε τις συσκευασίες από μικρή ηλικία χρησιμοποιώντας τους κάδους ανακύκλωσης της γειτονιάς μας. Οι μπαταρίες, οι ηλεκτρικές, ηλεκτρονικές και λοιπές συσκευές ανακυκλώνονται σε ειδικά σημεία παράδοσης στην περιοχή μας, την ύπαρξη των οποίων μπορούμε να πληροφορηθούμε εύκολα από το διαδίκτυο.
Καλό είναι για τις αγορές μας να χρησιμοποιούμε χάρτινες σακούλες που είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον από τις πλαστικές.
Η υπερκατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον, οδηγεί στην γρήγορη καταστροφή του, στην εξάντληση των φυσικών πόρων και στερεί από τους συνανθρώπους μας και τις επόμενες γενιές βασικά αγαθά για την επιβίωσή τους.
Και να θυμόμαστε πάντοτε τα λόγια του Τζων Φιτζέραλντ Κέννεντυ, Προέδρου των ΗΠΑ, ενώπιον του Κογκρέσου, όταν παρουσίαζε το Νόμο για τα Δικαιώματα του Καταναλωτή στις 15 Μαρτίου 1962 (Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή).
‘…Καταναλωτές είμαστε όλοι. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική ομάδα, η οποία επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση, τη μόνη σημαίνουσα οικονομική ομάδα η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται…’
Για το ΚΕ.Π.ΚΑ. Δυτικής Μακεδονίας
Ο Πρόεδρος Η Γενική Γραμματέας
Βασίλειος Στ. Ιωαννίδης Παρασκευή Αν. Κτενίδου
