Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου:
ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Το Άδραμύττειον ήταν μια αρχαία πόλη και επισκοπή στην Αιολική. Αρχικά, βρισκόταν στην κορυφή του κόλπου του Adramyttium, στον ποταμό Caicus στην κοιλάδα του Thebe, 4 χιλιόμετρα δυτικά της σύγχρονης πόλης Burhaniye, αλλά αργότερα μετακινήθηκε 13 χιλιόμετρα βορειοανατολικά στην σημερινή του θέση και έγινε γνωστή ως Edremit στη δυτική ακτή της Τουρκίας .
Η ίδρυση της ανάγεται στις αρχές της Αης χιλιετίας π. Χ. Βρίσκεται 75 χλμ. δυτικά του Μπαλούκεσερ, 42 χλμ. ΒΑ του Αϊβαλιού, 51 χλμ. . Ν-ΝΔ της Μπίγα, 130 χλμ. βόρεια της Σμύρνης . Είναι χτισμένη στο βάθος του ομώνυμου κόλπου, σε μικρή απόσταση από τις ακτές υψόμετρου 30 m
ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟ 1922
Μέχρι το 1819, ο Adramyttion συνέχισε να καταλαμβάνει την αρχαία του τοποθεσία στην ακτή και ήταν γνωστό ως Adramiti
Η πόλη διατηρούσε σημαντικό ελληνικό πληθυσμό μέχρι το 1922.
Το Αδραμύττι, κατά τα έτη πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή διέθετε συνολικά πληθυσμό μεταξύ 15.000 – 17.000 κατοίκων.
Από αυτούς οι ελληνορθόδοξοι ήταν μεταξύ 5.500 και 7.000, ενώ οι υπόλοιποι ήταν Τούρκοι (οι περισσότεροι) και Τάταροι.
Επίσης υπήρχαν λίγοι Αρμένιοι και Εβραίοι.
Κοντογιάννης, Π., Γεωγραφία της Μικράς Ασίας Συνολικό πληθυσμό 17.000 κατοίκων, με τους ελληνορθόδοξους να αριθμούν 7.000 άτομα Περιοδικό Ξενοφάνης Το Αδραμύττι κατοικούνταν από 5.500 ελληνορθόδοξους και 8.000 μουσουλμάνους Τούρκους.
Η καταγωγή των περισσότερων ελληνορθόδοξων κατοίκων του Αδραμυττίου ήταν από την Μυτιλήνη.
Άρχισαν να μεταναστεύουν στο Αδραμύττι και στην ευρύτερη περιοχή του, κυρίως μετά το σεισμό που έπληξε το νησί το 1867. Υπήρχαν επίσης και λίγοι ελληνορθόδοξοι έποικοι από το Αϊβαλί.
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Αδραμύττειον (Adramytteion) ονομάστηκε η πόλη στην αρχαιότητα από τον αδερφό του βασιλιά της Λυδίας Κροίσο τον Adramys.
Οι Φρύγες κατ τον Στ.Βυζαντιο αποκαλούσαν την πόλη Αδραμύν, λίγο αργότερα είχε την ίδια ονομασία με άλλη ορθογραφία Αδραμύττιο ως αποικία των Αθηναίων.
Αδραμύττι ήταν η ονομασία του οικισμού που χρησιμοποιούσε το ελληνορθόδοξο στοιχείο και έτσι ήταν καταχωρισμένο και στα επίσημα εκκλησιαστικά έγγραφα το 1905.
Η τουρκική ονομασία του οικισμού είναι Edremit (Εντρεμίτ) πρόκειται για παραφθορά της ελληνικής ονομασίας του.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το Adramytteion έχει πολύ πλούσιο ιστορικό παρελθόν.
Ήταν μια σημαντική πόλη όπως ο Άσσος, οι Σάρδεις, η Περγάμος και η Έφεσσος στην αρχαιότητα.
Έτσι, στην παρούσα δημοσίευση θα δώσουμε μια περίληψη της ιστορίας του, ενώ σε επόμενη δημοσίευση θα επικεντρωθούμε μόνο σε αυτή.
Λίγο αργότερα θα μιλήσουμε και για τις σημαντικές προσωπικότητες που ανέδειξε το Αδραμύττι διαχρονικά.
Το Adramytteion είναι το αρχαίο όνομα της αρχαίας πόλης .
Το όνομα εξελίχθηκε, κατά τη διάρκεια των αιώνων στο Edremit, το οποίο είναι και το όνομα ολόκληρης της περιοχής του κόλπου.
Μετά την κατάκτηση από τους Λυδούς κυριάρχησαν οι Πέρσες,αργότερα ήρθαν οι Αθηναίοι, μετά οι Μακεδόνες μαζί με τους υπολοίπους ‘Ελληνες και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν το “Κέντρο Δικαιοσύνης”, για την Αυτοκρατορία.
Η πόλη διοικείται από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία για άλλα 200 χρόνια, μετά τη διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η πόλη καταλήφθηκε από την αυτοκρατορία της Ανατολικής Σελτσούκλου το 1076 μ.Χ.
Αρχαιολογικές ανασκαφές άρχισαν στο Oren, τη θέση που βρισκόταν το Αρχαίο Αδραμύττειον τον Ιούλιο του 2000, όπου υπήρχαν τα ερείπια και από τότε έχουν αποκαλυφθεί πολλά, πολύτιμα ιστορικά αντικείμενα,κατά τη διάρκεια αυτών των ανασκαφών.
Η αρχαία πόλη ήταν χτισμένη στο μικρό λόφο Καρατάς.
Βρισκόταν σε καίρια συγκοινωνιακή θέση, μεταξύ της θάλασσας και των γύρω ορεινών όγκων, αλλά και επί της οδού που συνέδεε τον Ελλήσποντο με τις αιολικές και τις ιωνικές πόλεις
Το 422 π.Χ. κατέφυγαν σε αυτή κάτοικοι της Δήλου, διωγμένοι από τους Αθηναίους.
Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο ονομαζόταν Αδραμύττιουμ (Adramyttium) Βυζαντινή περίοδο γνώρισε ακμή. Καταστράφηκε από πειρατές γύρω στο 1100, για να χτιστεί ξανά στη θέση, όπου έγινε γνωστό στους Νεότερους χρόνους.
Κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς στα μέσα του 14ου αιώνα.
Μέχρι το 1819, ο Adramyttion συνέχισε να καταλαμβάνει την αρχαία του τοποθεσία στην ακτή και ήταν γνωστός ως Adramiti, αν και υπάρχει συζήτηση, σχετικά με το πότε μεταφέρθηκε ο Adramyttium, στον σημερινό του τόπο στη σύγχρονη πόλη Edremit.
Σύμφωνα με κάποιους μετακόμισε στον τόπο του σύγχρονου Edremit επί εποχής του Ρωμαίου Τραϊανού, ενώ άλλοι θεωρούν ότι αυτή η μετακίνηση έγινε το 1109, είτε α ότι η μετεγκατάσταση του Adramyttium πραγματοποιήθηκε, μετά την καταστροφή του από τους Γενουάτες πειρατές το 1197Μ.Χ
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΟΝ 19ο-20ο ΑΙΩΝΑ
Το 1922 το Αδραμύττι υπαγόταν στην Μητρόπολη της Εφέσσου.
Είχε μόνο μια γνωστή εκκλησία, την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ήταν πέτρινη με τρούλο, ενώ στο εσωτερικό της είχε σε πολλά σημεία επένδυση με μάρμαρο.
Στους τοίχους υπήρχαν αγιογραφίες, ενώ από την οροφή κρέμονταν κρυστάλλινοι πολυέλαιοι.
Πρόσφατα (2000-06 ) Τούρκοι αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν ανασκαφές στην θέση Ορέν εκεί που ήταν ο αρχαίος οικισμός και ανακαλύψανε μια μεγάλη Χριστιανική εκκλησιά, αγνώστου ονόματος, που χρονολογήθηκε ότι ανήκει στον 11ο αιώνα .
Κατά τη διάρκεια των εργασιών πριν από δύο χρόνια βρήκαν την αψίδα της εκκλησίας
ΠΑΙΔΕΙΑ
Στο Αδραμύττι λειτουργούσαν νηπιαγωγείο, παρθεναγωγείο και δημοτικό σχολείο (αρρεναγωγείο), που είχε όμως και τάξεις σχολαρχείου (επτατάξιο).
Το 1905 το αρρεναγωγείο διέθετε 173 μαθητές και 6 δασκάλους, το παρθεναγωγείο 100 μαθήτριες και 3 δασκάλες και τέλος το νηπιαγωγείο 180 νήπια με 2 νηπιαγωγούς.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Τα κύρια προϊόντα που παρήγαν οι κάτοικοι του Αδραμυττίου ήταν ελιές (και φυσικά ελαιόλαδο), σταφίδα και σύκα. .
Επίσης, οι κάτοικοι διέθεταν αμπέλια, αχλαδιές και μποστάνια. Στο Αδραμύττι υπήρχαν περίπου 10 ατμοκίνητα ελαιοτριβεία,.
Το καθένα απασχολούσε γύρω στους 10-15 εργάτες. Υπήρχαν επίσης και 5-6 εργοστάσια επεξεργασίας σταφίδας και σύκων.
Επίσης, ασχολούνταν με τη σιτοροπαραγωγή και τη μελισσοκομία.
Το μέλι του Αδραμυττίου ήταν περιζήτητο στην αγορά της Κωνσταντινούπολης. Το Αδραμύττι είχε δική του πεδιάδα.
Ο κάμπος του άρχιζε από το βουνό Ίδη (Β.Δ 18 χλμ. ) που από μόνο του αποτελούσε πλουτοπαραγωγική πηγή για τους κατοίκους του Αδραμυττίου.
Άφθονα δάση με πεύκα, έλατα, καστανιές κτλ. Βοσκή χιλιάδων προβάτων με γαλακτοκομικά προϊόντα περιζήτητα .
Και βέβαια άφθονο κυνήγι.
ΔΙΩΞΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
Τον Μάιο του 1914, χιλιάδες μουσουλμάνοι πρόσφυγες που είχαν φύγει από τα Βαλκάνια έφθασαν στην πόλη του Edremit και προχώρησαν στη λεηλασία των καταστημάτων και των σπιτιών της ελληνικής κοινότητας της πόλης.
Πολλοί Έλληνες βρήκαν καταφύγιο στην εκκλησία της πόλης πριν φεύγουν από το λιμάνι όπου τους χορηγήθηκε διέλευση στο γειτονικό νησί της Λέσβου .
Οι Τούρκοι συνέχισαν να σφαγιάζουν ή να εκδιώκουν Έλληνες τους επόμενους μήνες στα γύρω χωριά.
Ο ελληνικός στρατός κατέλαβε την πόλη στις 19 Ιουνίου 1920, και λόγω της στρατηγικής του θέσης έγινε αφετηρία από όπου ξεκίνησε ο ελληνικός στρατός για την κατάληψη του Μπάλια Μάντεν (στόχος ο έλεγχος των μεταλλείων της πόλης), αλλά αποσύρθηκε στα τέλη Αυγούστου 1922.
Κατά την αποχώρηση, όμως, δε λήφθηκε κανένα σοβαρό μέτρο για την προστασία του ελληνορθόδοξου πληθυσμού, με συνέπεια μεγάλο μέρος των ελληνορθόδοξων να σφαγιαστούν,και όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες έφυγαν ή σκοτώθηκαν από τον τουρκικό στρατό
ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ
Οικογένειες από το Αδραμύττι εγκαταστάθηκαν στο Αίγιο, όπου υπήρχε προσφυγικός συνοικισμός με πρόσφυγες επίσης από το Αϊβαλί και τη Σμύρνη.
Οι περισσότεροι όμως Αδραμυττινοί εγκαταστάθηκαν στη Μυτιλήνη, όπου ακόμη ασχολούνται με την ελαιουργία και την ελαιοκομία. Οικογένειες, επίσης, από την πόλη εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα.
Η ΠΟΛΗ ΣΗΜΕΡΑ
Βρίσκεται 10 χιλιόμετρα εσωτερικά .
Η πόλη έχει πληθυσμό 50.464 κατοίκους σύμφωνα με εκτίμηση του 2009 Το Edremit είναι γνωστό και σήμερα για το εξαιρετικό ελαιόλαδο .
Εκτός του ελαιολάδου υπάρχουν και εξαιρετικές βρώσιμες ελιές αλλά και κεράσια, μούρα, αμύγδαλα, καρύδια
Η περιοχή του Αδραμύττιου γνωρίζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη.
