Ναι, η αναγραφή της Μάχης των Λαζαράδων κοσμεί την πρόσοψη του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη στη Βουλή των Ελλήνων, μαζί με ονόματα άλλων σπουδαίων νικηφόρων πολέμων του στρατού μας…
Ποια ήταν όμως η μέριμνα και η τιμή της πολιτείας στους ήρωες νεκρούς της ιστορικής μάχης που θάφτηκαν στο χώρο της θυσίας τους;
Πως είναι διαμορφωμένος ο χώρος σήμερα;
Δεδομένα:
Η Μάχη των Λαζαράδων της 9ης Οκτωβρίου 1912 ενάντια στις τουρκικές δυνάμεις, διαδραματίστηκε σε απόσταση περίπου 200-250 μέτρων ανατολικά του σημερινού οικισμού των Λαζαράδων. Οι νεκροί (απροσδιόριστος ο ακριβής αριθμός), πλην του συνταγματάρχη Κυριακούλη Μαυρομιχάλη σύμφωνα με τις επίσημες ιστορικές καταγραφές, θάφτηκαν στο πεδίο της μάχης. Εκεί, τα αμέσως επόμενα χρόνια είχε δημιουργηθεί ένα ταφικό μνημείο με κάλυψη από τσιμεντένια πλάκα περίπου 1,5Χ2,5 μ. και ένα σταυρό, όπου σύμφωνα με τις μαρτυρίες -από γενιά σε γενιά- γίνονταν κάθε χρόνο στις 9 Οκτωβρίου σε τοπικό επίπεδο η εκδήλωση μνήμης στους νεκρούς, ενώ συχνή ήταν και η παρουσία συγγενών των νεκρών για την τέλεση τρισάγιου κλπ. Στις αρχές του 1970 δημιουργήθηκε ένα νέο μνημείο-κενοτάφιο πιο κοντά στον οικισμό, όπου μετατέθηκε εκεί ο χώρος της εκδήλωσης για 5-6 χρόνια και μετά δημιουργήθηκε το μνημείο που βρίσκουμε σήμερα στην πλατεία του οικισμού…
Σήμερα (9.10.2018):
Η κυρά Ρήνα Τ., παρά τα χρόνια της, δέχτηκε με προθυμία να μας υποδείξει τον αρχικό τάφο των νεκρών της μάχης των Λαζαράδων. Εικόνα θλίψης και ντροπής… Βρήκαμε ένα τσιμεντένιο υπόλειμμα με ενσωματωμένο ένα σπασμένο κομμάτι μαρμάρινου σταυρού. Ανάμεσα σε αγριόχορτα, σε ένα χώρο ακαλλιέργητο εδώ και κάποια χρόνια. «Μπήκαν πριν πολλά χρόνια -μας είπε συγκινημένη η κυρά Ρήνα- τα τρακτέρ να καλλιεργήσουν το χωράφι. Έσπασαν την τσιμεντένια πλάκα του τάφου, μπήκα μπροστά να τους σταματήσω, αλλά δεν τα κατάφερα… Ήταν 13 θαμμένοι εκεί…».
Μαζί μας και ο Νίκος Κ., νεότερος, αποφοιτήσας από το Δημοτικό Σχολείο το 1971. Θυμάται ότι πάντα την ημέρα της επετείου (9 Οκτωβρίου) η εκδήλωση τελούνταν στο χώρο του αρχικού ταφικού μνημείου, στον χώρο της Μάχης των Λαζαράδων…
«Οι τάφοι τους χορταριασμένοι, σώζονται ακόμη…», ακούσαμε από τον ομιλητή της σημερινής εκδήλωσης…
Αλήθεια, η πολιτεία, εμείς όλοι οι επίγονοι, θεωρούμε ότι έχουμε κάνει το ελάχιστο χρέος μας, σαν αντιστάθμισμα στους αγώνες και τις θυσίες των ηρώων της Μάχης των Λαζαράδων;
ΥΓ. 1. Σύμφωνα και με παλιότερη ενασχόλησή μας για το θέμα (2012), υπήρχαν άλλοι δυο τάφοι πεσόντων στη Μάχη των Λαζαράδων, νότια του οικισμού σε απόσταση περίπου ενός χλμ, δεξιά από το δρόμο προς Ελάτη, όπου τελούνταν και εκεί εκδηλώσεις μνήμης.
Τότε και σήμερα (9.10.2018) βρήκαμε τον ένα τάφο. Σε κατάσταση βέβαια διάλυσης (τι άλλο;)…
ΥΓ. 2. Από το 2009 έχουν γίνει κάποιες κτιριακές παρεμβάσεις στο Δημοτικό Σχολείο Λαζαράδων προκειμένου να δημιουργηθεί Πολεμικό Μουσείο, αλλά το έργο δεν προχώρησε ποτέ…
Γ.Μ./mikrovalto.gr
