Του Σταύρου Π. Καπλάνογλου:
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ
Ο Γεώργιος Ρουσιάδης (1783-1852) ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρίας και λόγιος. Με πολυποίκιλες οι δραστηρίοτητες . Κυριάρχησε σαν έμπορος, συγγραφέας ,και σαν εκδότης σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες τον 19ο αιώνα .
ΚΑΤΑΓΩΓΗ
Γεννήθηκε στη Κοζάνη στις 16/4/1783 και πέθανε στις 23 Μαρτίου 1854, στην Αθήνα .
Ήταν γιος του Ρούση Κοντορούση, σημαντικού παράγοντα της Κοζάνης, που έμεινε γνωστός στην ιστορία από την σύγκρουση του, με άλλο παράγοντα, τον Γεώργιο Αυλιώτη·
Σύγκρουση, η οποία κατέληξε στον θάνατο του τελευταίου και άλλων Κοζανιτών, και δημιούργησε αναστάτωση, στην τότε ακμάζουσα Κοζάνη, προκαλώντας σημαντική μείωση του πληθυσμού της.
ΣΠΟΥΔΕΣ
Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε, το 1791, στη σχολή , που δημιουργήθηκε μετά από επιθυμία του Δημήτρη Παγούνη στην Κοζάνη, ( μεγαλέμπορου στην Σαξονία), ο οποίος με την κληρονομιά που άφησε, βοήθησε ώστε να δημιουργηθεί το Ελληνικό σχολείο, που λειτουργούσε επί 21 έτη, από το 1777 έως το 1798.
Τα χρόνια της φοίτησης του, σχολάρχης ήταν Αμφιλόχιος Παρασκευάς. Εκεί διδάχθηκε ”ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ”.
Το σχολείο έκλεισε, όταν χρεωκόπησαν οι τράπεζες στην Βενετία, μετά την κατάληψη της από τους Γάλλους το 1798, όπου είχαν κατατεθεί τα κεφάλαια ,που άφησε, για αυτό τον σκοπό, ο Δημήτριος Παγούνης.
Μετά από αυτό για να τελειώσει το σχολείο ο πατέρας τους τον στέλνει στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας -που τότε ονομαζόταν “Τρίκκη”-όπου δίδασκε ο Στέφανος Σταμκίδης.
Μένει 3 χρόνια, τελειώνει και επιστρέφει στην Κοζάνη.
Κάποια στιγμή βρίσκεται στην Καστοριά, όπου σπουδάζει ρητορική ποιητική,λογική.
Στην επιστροφή, στην Κοζάνη μαθαίνει ο πατέρας του, ότι ο Αλί πασάς έμαθε για το όμορφο αγόρι και σκοπεύει να το οδηγήσει στο σαράι του, στα Γιάννενα. Έτσι,το 1802 τον φυγαδεύει στην Πέστη, μιας και εκεί υπάρχουν πολλοί Κοζανίτες.
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Εκεί, όντας 21 χρόνων, γίνεται έμπορος, αλλά γρήγορα λόγω της απειρίας του πέφτει έξω.
Δοκιμάζει νέα αρχή στην Βιέννη και αργότερα το 1806 στην Τεργέστη κάνοντας παράλληλα τον γραμματικό.
Κάθεται 4 χρόνια και το 1810 επιστρέφει στην Βιέννη, όπου εξασκεί το επάγγελμα του εμπορικού μεσίτη.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
Α ΓΑΜΟΣ 1816.
Στην Βιέννη θα παντρευτεί κόρη Αυστριακού και με την προίκα δραστηριοποιείται στο εμπόριο αλλά και πάλι χρεοκοπεί.
Αυτό τον οδηγεί στην φυλακή για ένα χρόνο το 1816.
Πέντε χρόνια μετά την άφιξή του στη Βιέννη πεθαίνει η πρώτη σύζυγός του.
Β ΓΑΜΟΣ
Σε λίγα χρόνια θα ξαναπαντρευτεί με την Ελένη Βενιέρη, κόρη τού Δημ. Βενιέρη, εγκατεστημένου, τότε στην Τεργέστη.
ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Συμμετείχε στην Φιλική Εταιρεία, λέγεται, μάλιστα, ότι το 1822 ήρθε στην Ελλάδα και πήρε μέρος σε πολλές μάχες.
Μετά την απελευθέρωση έφυγε από την Ελλάδα.
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Στην Βουδαπέστη και την Βιέννη έζησε σχεδόν 40 χρόνια, ασκώντας το επάγγελμα του εμπόρου, και αργότερα, όταν έπεσε έξω επιχειρηματικά, έκανε το επάγγελμα του ιδιωτικού και δημόσιου δασκάλου και του λογίου συγγραφέα και μεταφραστή.
Στοιχεία για εμπορική εξέλιξη του έδιναν ο Ερμής ο Λόγιος- Καλλιόπη- Ελληνικός Τηλέγραφος και Φιλολογικός Τηλέγραφος.
Στη Βιέννη, ασχολήθηκε με το εμπόριο και εργάστηκε επίσης ως οικοδιδάσκαλος. Υπήρξε, συγχρόνως, αρθρογράφος στα περιοδικά Καλλιόπη και Τηλέγραφος.
Και εξέδωσε τα συγγραφικά του έργα
ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ 1813,
Το 1813, φιλοπρόοδοι Κοζανίτες έκτισαν πλάι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στο κέντρο της πόλης, ένα θολωτό οικοδόμημα, στο οποίο εγκατέστησαν τη βιβλιοθήκη και δίπλα της ένα ακόμα με την επιγραφή Οίκος Βελτιώσεως, προκειμένου να συνέρχονται εκεί κατά καιρούς οι “Πεπαιδευμένοι ίνα μελετώσι, φιλολογώσι και διαλέγωνται”.
Στο ίδρυμα αυτό περιήλθαν όλα τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης και σε μικρό χρονικό διάστημα στη βιβλιοθήκη μπήκαν περισσότεροι από 1000 τόμους . Παράλληλα, διορίστηκε επίτροπος της βιβλιοθήκης ο εγκατεστημένος στη Βιέννη Γεώργιος Ρουσιάδης, με τη φροντίδα να συλλέγει όσα καινούργια βιβλία έχουν ήδη εκδοθεί και να παρακολουθεί με επιμέλεια την όσα πρόκειται να εκδοθούν, ώστε τα πλέον κατάλληλα να καταλήξουν στον’’ Οίκο Βελτιώσεως’’ της Κοζανης
ΔΑΣΚΑΛΟΣ
Εργάστηκε, αρχικά, ως οικοδιδάσκαλος και στη συνέχεια ως δάσκαλος στις ελληνικές κοινότητες της Βιέννης και της Πέστης.
Το 1817 διορίστηκε δάσκαλος του σχολείου της ελληνικής παροικίας, ενώ παράλληλα αρθρογραφούσε στα περιοδικά Καλλιόπη και Τηλέγραφος.
Το 1821 εγκαταστάθηκε στην Πέστη (σημερινή Βουδαπέστη) και δίδαξε στο σχολείο της εκεί ελληνικής παροικίας.
Το 1834, διορίζεται καθηγητής των Ελληνικών στην Καισαροβασιλική ’Ακαδημία τής Βιέννης, ενώ, παράλληλα, διδάσκει και στο Πανεπιστήμιο τής πρωτεύουσας των Αψβούργων τις ανατολικές γλώσσες .
Μετά από δωδεκαετή θητεία στη θέση αυτή αποφάσισε, άγνωστο γιατί, να εγκαταλείψει τη Βιέννη και να επανέλθει στην Κοζάνη, μετά από απουσία 43 χρόνων.
Εδώ, στα μέσα του 1845, αναλαμβάνει για ένα χρόνο τα καθήκοντα του αρχιδιδασκάλου της Ελληνικής Σχολής.
Στην Κοζάνη παράλληλα συνεργάζεται με ένα Εβραίο από την Θεσσαλονίκη για την πρόβλεψη των γεννημάτων, η συνεργασία των δύο ανδρών θα διαρκέσει ως τον Απρίλιο του 1847 , οπότε ο Ρουσιάδης θα εγκαταλείψει την Κοζάνη, για να εγκατασταθεί λίγο αργότερα μόνιμα στην Αθήνα.
Στόχος της παραμονής του το 1948 στην Αθήνα, είναι η επιθυμία του να εκδώσει τα πολλά συγγράμματά του και να διοριστεί καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών,έμεινε μέχρι το 1952. Έκανε την προσπάθεια, για να εκλεγεί καθηγητής τής Αισθητικής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο, ελπίζοντας και στην βοήθεια του Βασιλιά ΄Οθωνα, τον οποίο γνώριζε, δυστυχώς, όμως απέτυχε.
Στην Αθήνα παρέμεινε ως το 1853, παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα τής γερμανικής γλώσσας, οπότε ή σύζυγός του, τοποθετήθηκε διευθύντρια τού σχολείου τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση τού Παρθεναγωγείου τής Πάτρας.
Ο Ρουσιάδης, αν και είχε προβλήματα υγείας, ακολούθησε τη σύζυγό του, αλλά λίγους μήνες αργότερα η κατάστασή του επιδεινώθηκε, με αποτέλεσμα να επιστρέψει στην Αθήνα, όπου και πεθαίνει στις 23 Μαρτίου του 1854.
ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΚΑΙ Η ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Ο Γεώργιος Ρουσιαδης υπήρξε πολυγραφότατος.
Πολλά από τα έργα του έχουν τυπωθεί και κυκλοφορήσαν κυρίως στην Βιέννη, κάποια άλλα έμειναν ανέκδοτα, και κάποια έμειναν ημιτελή.
Ακόμη μέσα σε αυτά, κάποια είναι αυθεντικά έργα του Ρουσιαδη, κάποια μεταφράσεις ξένων συγγραφέων και σε κάποιες περιπτώσεις ανώνυμα, που αποδίδονται από ανθρώπους που μελέτησαν το έργο του σε αυτόν . Συγκεντρώσαμε ότι μπορέσαμε να βρούμε στην βιβλιογραφία και τα παραθέτουμε στην συνέχεια.
1 Η Ιλιάδα του Ομήρου ( Εν Βιέννη : Εκ του ελληνικού τυπογραφείου δε Χίρσφέλδ , 1817-1820 )
Η “Ιλιάδα του Ομήρου’’ ήταν μια παράφραση της Ιλιάδας του Ομήρου και είχε 13 τόμους. Είναι το έργο για το οποίο ο Γ. Ρουσιάδης έγινε περισσότερο γνωστός ,ήταν μια παράφραση της Ιλιάδας σε ομοιοκατάληκτους στίχους, κατά τα πρότυπα του φαναριώτικου λογιωτατισμού, την οποία συνέγραψε κατά την διάρκεια ενός έτους το οποίο πέρασε στην φυλακή για χρέη 1816
Ό πλήρης τίτλος του πρώτου τόμου ήταν: ”Όμηρον Ίλιάς παραφρασθεϊσα καί όμοιοκαταλήκτως στιχουργηθείσα μετά Προσθήκης άναγκαίων καί έπωφελών υποσημειώσεων, καί άναρτήσεως τής Μυθολογίας, Αλληγορίας, καί άληθοϋς Ιστορίας πάντων των έν αύτή έμπιπτόντων Θεών, Ημιθέων καί Ενδόξων Υποκειμένων, πρός χρήσιν τής Νεολαίας καί τών πρός κατάληψιν τοΰ Όμηρικοϋ καλάμου άδυνάτων. Καί νΰν πρώτον τνποις έκδοθεΐσα μετά διαφόρων χαλκογραφικών Εικόνων είς δέκα τρία τμήματα παρά Γεωργίου Ρονσιάδον τοΰ έκ Κοζάνης.”
” Άλλα έργα ήταν :
2 Ομήρου Οδύσσεια κυκλοφόρησε στη Βιέννη το 1848
3 Αλφαβητάριο για τα παιδιά του δημοτικού
4 Ελληνογερμανικό λεξικό
5 Ανακάλυψη της Αμερικής Τόμοι 2 Βιέννη , 1820
6 Βιβλίο άλγεβρας και γεωμετρίας
7 Η ελευθέρωσις των Θηβών (1820) Τραγωδία εις πέντε πράξεις
8 Χρονικόν προγνωστικόν,( ήτοι καλενδάριον ‘’ παντοτεινόν αρχόμενον ‘’από το 1798 μέχρι του 1842 έτους ).
9 Γραμματική της νεοελληνικής γλώσσης το 1834
10 Η Πάργα ( Ποίημα ) εκ του γαλλικού του I. Α. Βεννέτου (Πεστη 1822 Ποίημα
11 Praktische Grammatik der neuhellenischen Sprache (1834)
12 Τράγου Κατάργησις
13 Διατριβή εις την’’ άνακήρνξιν τοϋ Αογίον Έρμοϋ καί Εις ινα τών προλεγομένων τοϋ Ταρτούφου’’
14 Νέον Αλφαβητάριον και Αναγνώσεως Προπαιδεία
15 Στα 1819 και 1820 κυκλοφόρησαν, στη Βιέννη, τα Ημερολόγια του Ρουσιάδη
16 Ό Δρομοδείκτης της Τουρκίας και προγνωστκόν των ετων 1845-1856
17 Ο Θεμιστοκλής εν Πέρσαις, 1838
18 Εθνική οικονομία
19 Πολιτεύματος οικονομία και ταμιευτική
20 ’Αστυνομική επιστήμη
21 Περί ‘’’Ελευθερίας και ευνομίας των λαών ‘’
22 Μανρομουσονρουκοδράδα Το υπογράφει με το ψευδώνυμο ‘’ ο αύτοχθονοετερόχθων φιλέλλην Δουραίσης ’’
23 Συνοπτική ιστορία τής ελληνικής φιλολογίας (Ερανισθεΐσα εκ τού γερμανικού τού F. Schoell και τού Ιταλικού τού Σ. Τυπάλδου, άφικνουμένη μέχρις άλώσεως τής Κωνσταντινουπόλεως).
24 Εμπειρικής ψυχολογίας παρεκβολαί, (Ερανισθεΐσαι καί έν Άθήναις έλληνισθείσαι έκ διαφόρων συγγραμμάτων των αρίστων Γερμανών φιλοσόφων). 25 Κατήχησις ιερά πρός διδασκαλίαν τών παίδων
26 Συντακτικόν ελληνικόν μετά προπαιδευμάτων παραφράσεως έκ τής νΰν είς τήν πάλαι ελληνικήν.
27 Χείμαρρον τών Χρόνων. 1816
28 Αισθητική κατά μετάφρασιν έκ τού Γερμανικού
29 Σύνοψις ηθικής Φιλοσοφίας, Φυσικής καί Γεωγραφίας 3
30 Σύνοψις ελληνικής Γραμματικής
31 Γραμματική Γερμανοελληνικηή 2 τόμοι Βιέννη 1834.
