Οι θέσεις – απόψεις – παρατηρήσεις του ΤΕΕ/ΤΔΜ επί του σχεδίου του νέου Ο.Ε.Υ. της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας
Ο Οργανισμός της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας οφείλει να εναρμονιστεί με την υφιστάμενη διοικητική διαίρεση και τον τρόπο λειτουργίας των Περιφερειακών Ενοτήτων και της Έδρας, επιδιώκοντας εξισορρόπηση πολιτικής και διοικητικής διάστασης [χωρικών και θεματικών Αντιπεριφερειαρχών και κεντρικής /αποκεντρωμένης δομής εξυπηρέτησης του πολίτη]. Η ενίσχυση της επιχειρησιακής δυνατότητας της Περιφέρειας και της βέλτιστης αξιοποίησης του δυναμικού της είναι ζητούμενο για το ΤΕΕ/ΤΔΜ.
Προτάσεις
Προτείνεται η σύσταση Νομικής Υπηρεσίας σε επίπεδο Διεύθυνσης ή Τμήματος, έργο της οποίας θα είναι η στήριξη των οργανικών μονάδων της Περιφέρειας, με έμφαση στη στήριξη της υλοποίησης των τεχνικών έργων, υπηρεσιών, προμηθειών, συγχρηματοδοτούμενων και ευρωπαϊκών προγραμμάτων και αναπτυξιακών δράσεων. Προτείνεται η στελέχωσή της και με μόνιμο προσωπικό, Πτυχιούχους Νομικής και άλλων πτυχιούχων εξειδικευμένων επιστημονικών κλάδων.
Προτείνεται η δημιουργία οργανωμένου Τμήματος Μελετών στην ΔΤΕ της έδρας για την εξυπηρέτηση όλης της Περιφέρειας, ή εναλλακτικά λόγω της διάρθρωσης της διοικητικής δομής της Περιφέρειας, στις επιμέρους ΔΤΕ, που θα στελεχώνεται με προσωπικό όλων των απαραίτητων ειδικοτήτων και θα έχει ως αντικείμενο την παραγωγή μελετών με ίδια μέσα όπως επίσης και τη διαχείριση συμβάσεων (ανάθεση και επίβλεψη) για μελέτες που εκπονούνται από τρίτους, εφόσον απαιτείται. Με αυτόν τον τρόπο θα ισχυροποιηθεί η ικανότητα παραγωγής αξιόπιστων μελετών καθώς και της προκήρυξης των μελετών, σύμφωνα με όσα προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία, με αποτέλεσμα την οργανωτική βελτίωση του επιχειρησιακού σχεδιασμού και προγραμματισμού των έργων. Η πρόβλεψη μίας τέτοιας δομής εξοικονομεί πόρους και καθιστά την Περιφέρεια πιο ανταγωνιστική.
Πάγια θέση του ΤΕΕ/ΤΔΜ είναι ότι στις θέσεις ευθύνης (προϊστάμενοι Γενικών Διευθύνσεων, Διευθύνσεων, Τμημάτων) πρέπει να έχουν προβάδισμα οι υπάλληλοι Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Π.Ε.), ως ανώτερη γνωστικά κατηγορία και ελλείψει αυτών να ακολουθούν οι υπάλληλοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Τ.Ε.), σύμφωνα με την παρ. α του άρθρου 97 του Ν.3528/2007 (ΦΕΚ 26/9-2-2007) ‘’Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ΝΠΔΔ’’. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι θέσεις ευθύνης απαιτούν ανθρώπους με την όσο το δυνατόν άρτια επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των διοικούμενων μονάδων.
Όσον αφορά στα Γραφεία Προγραμματισμού και Διαχείρισης Προγραμμάτων στις Περιφερειακές Ενότητες που προτείνει ο νέος Οργανισμός, θα πρέπει να αναβαθμιστεί η υπόσταση τους σε Τμήματα, υπαγόμενα στη ΔΙΑΠ, ώστε να στελεχωθούν επαρκώς με έμπειρα στελέχη ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικά.
Αναφορικά με την πρόβλεψη για τους Προϊσταμένους Οργανικών Μονάδων προτείνεται η πρόβλεψη:
Στη Δ/νση Περιβάλλοντος, Υδατικών Πόρων & Χωρικού Σχεδιασμού και στα επιμέρους τμήματα να προστεθεί η ειδικότητα Π.Ε. Μηχανικών
Στη Δ/νση Διαφάνειας & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης να προστεθεί Π.Ε. Μηχανικών και στα επιμέρους τμήματα Π.Ε. Ηλεκτρολόγων Μηχανικών
Στα Τμήματα Προμηθειών να προβλεφθεί και Π.Ε. Μηχανικών
Με τον Καλλικράτη όπως σήμερα ισχύει και με τον ισχύοντα Οργανισμό οργανώθηκε η δομή λειτουργίας της Περιφέρειας σε έξι άξονες. Κάθε άξονας αποτελείται από υπηρεσίες με σχετικό αντικείμενο μεταξύ τους που υπηρεσιακά αναφέρονται και συντονίζονται από τον αντίστοιχο Γενικό Διευθυντή, ενώ πολιτικά από τον αντίστοιχο Θεματικό Αντιπεριφερειάρχη. Η πρόταση του νέου Οργανισμού για τρεις Γενικές Διευθύνσεις αλλάζει όλη τη δομή της Περιφέρειας χωρίς να αιτιολογείται. Προτείνονται Γενικές Διευθύνσεις με επιμέρους υπηρεσίες, το αντικείμενο των οποίων δε σχετίζεται. Αντίστοιχα, δεν καθίσταται σαφές ο τρόπος που θα συντονίζονται πολιτικά, δεδομένου ότι συγκεντρώνουν αντικείμενα ετερόκλητα που ανατίθενται σε περισσότερους του ενός Αντιπεριφερειάρχες. Αν η πρόταση αυτή στοχεύει στη συρρίκνωση των υπηρεσιών με μόνο στόχο τον περιορισμό των δαπανών, τότε θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη τα προβλήματα δυσλειτουργίας που θα ανακύψουν και τα οποία, σε τελική ανάλυση, θα ζημιώσουν περισσότερο την Περιφέρεια.
Δεδομένης της περιβαλλοντικής πίεσης και των υποχρεώσεων της Περιφέρειάς μας για θέματα λιγνιτικής δραστηριότητας και αποκατάστασης εδαφών [σχετική πρόταση εστάλη από το ΤΕΕ/ΤΔΜ στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας1], της έλλειψης έδρας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος στη Δυτική Μακεδονία, [σχετική πρόταση εστάλη από το ΤΕΕ/ΤΔΜ προς τους αρμόδιους φορείς2] αλλά και διαχείρισης των πλούσιου περιβαλλοντικού αποθέματος της Περιφέρειας με λίμνες, περιοχές Natura και τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για τη διαχείριση/προστασία τους, κρίνεται σκόπιμο η μια εκ των Γενικών Διευθύνσεων να αφορά αποκλειστικά θέματα Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μία Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα έχει τη δυνατότητα να συντονίζει όλα αυτά τα θέματα με την αναγκαία επιμέρους οργάνωση σε επίπεδο Διευθύνσεων στις Περιφερειακές Ενότητες. Το ενέργειας τεκμηριώνεται με τον αναμενόμενο μετασχηματισμό των πηγών ενέργειας με βάση τις πολιτικές που ακολουθούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο [ΑΠΕ, λιγνίτης, τηλεθερμάνσεις].
Η προτεινόμενη Γενική Διεύθυνση Παραγωγικής Ανασυγκρότησης θεωρούμε ότι έχει μη σχετιζόμενες μεταξύ τους Διευθύνσεις. Πιστεύουμε ότι μια Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Ανασυγκρότησης θα έχει ουσιαστικότερο ρόλο χωρίς τις Διευθύνσεις Ανάπτυξης, των οποίων το αντικείμενο δε σχετίζεται ουσιαστικά με την υποστήριξη ανασυγκρότησης του αγροτικού χώρου που είναι ζητούμενο. Προτείνεται ο διαχωρισμός τους σε δύο Γενικές Διευθύνσεις.
Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών και η πάταξη της γραφειοκρατίας έχουν επανειλημμένως εξαγγελθεί και έχουν γίνει προσπάθειες που όμως δεν αξιοποιούνται. Έχει υπολογιστεί ότι η γραφειοκρατία κοστίζει περί τα 14-16 δισ. ευρώ ετησίως (περίπου το 7% του ΑΕΠ), ενώ ο σχετικός μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 3,5%. Η πρόθεση ωστόσο δεν επαρκεί, εάν δε συνοδεύεται από θεσμικές και διοικητικές αλλαγές. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν δραστικά προς την κατεύθυνση αυτή, προσαρμόζοντας τις υπηρεσίες τους στις ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην καθιέρωση προσφορότερων μεθόδων εργασίας για την ταχύτερη διεκπεραίωση των ενεργειών (τεχνολογική και διοικητική απλούστευση γραφειοκρατικών διαδικασιών) και στη βέλτιστη αξιοποίηση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της Περιφέρειας. Η προτεινόμενη δημιουργία δομής Ποιότητας και Αποδοτικότητας σε αυτοτελές επίπεδο είναι μία θετική προσθήκη στον Οργανισμό με καινοτόμα προσέγγιση ως προς τις αρμοδιότητές της, η οποία αναμένουμε να λειτουργήσει αποδοτικά μέσα από διαδικασίες όπως η διαχείριση της ποιότητας και η προτυποποίηση, η διάχυση της γνώσης και της πληροφορίας, η αναζήτηση και ενσωμάτωση καλών πρακτικών. Η δομή αυτή, ωστόσο, θα πρέπει να αναβαθμιστεί σε επίπεδο Διεύθυνσης και να υποστηριχθεί με κάθε μέσο η λειτουργία του, προκειμένου να αποδώσει το αναμενόμενο έργο και να γίνει σαφής η ουσιαστική δέσμευση της ηγεσίας.
Η Περιφέρεια πρέπει να έχει κομβικό ρόλο στη στήριξη της επιχειρηματικότητας και στην αύξηση της απασχόλησης. Από τον προτεινόμενο Οργανισμό λείπει η πρόβλεψη για υποστήριξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, μέσα από το μοντέλο της τετραπλής έλικας, που προβλέπει συνεργασία της ερευνητικής κοινότητας, των επιχειρήσεων, της αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών. Λειτουργίες όπως η διασύνδεση της Περιφέρειας με τα Τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, η συνεργασία με τους θεσμικούς και ερευνητικούς φορείς, η δικτύωση και η διάχυση της γνώσης, η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων (λειτουργία αποθετηρίων κλαδικών και άλλων μελετών – διάθεση ανοικτών δεδομένων) είναι αναγκαίο να προβλεφθούν και να καταγραφούν στον Οργανισμό, ως αρμοδιότητες υφιστάμενης ή νέας δομής.
Θέσεις ΤΕΕ/ΤΔΜ αναφορικά με τις μετεγκαταστάσεις Ακρινής και Αναργύρων
Το ΤΕΕ/τμήμα Δυτικής Μακεδονίας επισημαίνει τα ακόλουθα αναφορικά με τη μετεγκατάσταση των Αναργύρων και της Ακρινής:
Έως σήμερα υπάρχουν σε ισχύ δύο νόμοι που αφορούν τις παραπάνω μετεγκαταστάσεις:
1. Ο Ν. 3937/2011, άρθρο 28, όπου συνοπτικά:
Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά για μετεγκατάσταση των οικισμών Αναργύρων και Ακρινής και τεκμηριώνεται η δημόσια ωφέλεια με την υφιστάμενη νομοθεσία περί αναγκαστικών απαλλοτριώσεων με όχι πάνω από 10 έτη η ολοκλήρωση τους.
Προβλέφθηκε η αναγκαιότητα υποβολής από τη ΔΕΗ, σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος στα αρμόδια Υπουργεία. Πράγματι η ΔΕΗ συνέστησε Επιτροπή στην οποία, μετά από κλήση της ΔΕΗ, συμμετείχαν 3 μέλη από το Δήμο Κοζάνης και 1 από τους Ανάργυρους καθώς και η ΑΝΚΟ ΑΕ, η οποία ζητήθηκε εκ μέρους του Δήμου Κοζάνης. Η ΔΕΗ υπέβαλε το σχέδιο Π.Δ., όπως το επεξεργάστηκε η Επιτροπή, στο αρμόδιο υπουργείο το 2014 μετά από πολύμηνη εργασία.
Ορίζεται το «Ποιος πληρώνει». 50% η Δ.Ε.Η. Α.Ε. και 50% το ελληνικό δημόσιο. Δίνεται η δυνατότητα στον Τοπικό Πόρο Ανάπτυξης να μπορεί να χρηματοδοτεί κυρίως τις αναγκαίες μελέτες ωρίμανσης των υπό μετεγκατάσταση οικισμών.
2. Ο Ν. 4273/2014, άρθρο 13, όπου συνοπτικά:
Για πρώτη φορά αποτυπώνονται οι διαδικασίες της μετεγκατάστασης ενός οικισμού και όχι μόνο αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.
Γίνεται αναφορά για τις απαλλοτριώσεις των δημοσίων εκτάσεων υπέρ του εκάστοτε Δήμου, καθώς και μια σειρά άλλων λεπτομερειών. Ο Ν. 4273/2014 αφορά συνολικά το θέμα των διαδικασιών μετεγκατάστασης ενός οικισμού.
Σχετικά με το προτεινόμενο άρθρο 147 του κατατιθεμένου στη Βουλή Νόμου για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, το οποίο συνοπτικά τροποποιεί τον Νόμο 3937/2011, γίνεται σχετική αναφορά ως εξής:
Προβλέπει για τους Αναργύρους με ξεκάθαρη διαδικασία, ότι η απαλλοτρίωση του οικισμού βαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο και μάλιστα θέτει αυστηρό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τη,ς λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της, κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων του Μεταλλευτικού Κώδικα, το οποίο και προσδιορίζει.
Προσθέτει την έννοια της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης της Ακρινής και αφήνει τα άλλα ως έχει.
Το ΤΕΕ/ΤΔΜ επισημαίνει αναφορικά με τα παραπάνω, δεδομένου ότι το θέμα των μετεγκαταστάσεων το παρακολουθεί διαχρονικά και έχει παρέμβει επανειλημμένα 1:
Η προτεινόμενη νέα νομοθετική προσθήκη είναι ικανοποιητική για τους Ανάργυρους υπό την έννοια της επίλυσης του θέματος με επείγουσες διαδικασίες, ως οφείλεται, δεδομένης της επείγουσας σοβαρής κατολίσθησης που επηρέασε τον οικισμό.
Η αναφορά για την Ακρινή κρίνεται θετική υπό την έννοια της επικαιροποίησης της απόφασης μετεγκατάστασης του οικισμού που ελήφθη με το Ν. 3937/2011. Ωστόσο θα πρέπει να δοθούν προθεσμίες, σε χρόνο που δεν θα επηρεάσει τις επείγουσες διαδικασίες μετεγκατάστασης των Αναργύρων, αλλά να είναι ανάλογες αυτών. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να δοθεί άμεσα ημερομηνία για την έγκριση του ήδη υποβληθέντος σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος στο αρμόδιο Υπουργείο και να ακολουθηθούν οι αντίστοιχες συνοπτικές και προβλεπόμενες διαδικασίες των Αναργύρων και για την Ακρινή, μετά την πρωθύστερη ολοκλήρωση των διαδικασιών για τους Ανάργυρους.
