Του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα:
Με τη συμμετοχή των πιστών στις λειτουργικές ιερές Ακολουθίες (Μέγα Εσπερινό με Αρτοκλασία, Όρθρο και Θεία Λειτουργία) και με την ευλόγηση των (30 και πλέον που έφεραν οι οικογένειες) φανουρόπιτων γιορτάστηκε (26 και 27-8-2017) μέσα στο εκκλησιολογικό πλαίσιο της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης (του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος) και στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω στο Βελβεντό, η μνήμη του αγίου ενδόξου Μάρτυρος Φανουρίου του Νεοφανούς.
Ο ιερός Υμνωδός απευθυνόμενος στον άγιο Φανούριο, περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ο Άγιος έκανε γνωστή (θεία θελήσει) την παρουσία του στους ανθρώπους: ‘’Ότε ο σος άγιος ναός, ων υπό την γην κεκρυμμένος, ανεκαλύφθη ημίν, τότε σου η άθλησις, κόσμω εγνώρισται, ην περ πάλαι ηγώνισαι, Φανούριε Μάρτυς…’’. (Στιχηρό Μικρού Εσπερινού).
Η εμφάνιση της εικόνας του και δι’ αυτής του προσώπου του και του πολύαθλου μαρτυρίου του Αγίου, παρομοιάζεται με την ανατολή φωτός, του οποίου οι φαεινές ακτίνες πυρσεύουν τη διάνοια των ανθρώπων: ‘’Ως φως ανατέταλκας, τη Εκκλησία Φανούριε, ο πάλαι κρυπτόμενος, υπό την γην φθονερώς, και χαρίτων σου, ταις φαειναίς ακτίσιν, ημών την διάνοιαν, πυρσεύεις πάντοτε’’. (Κανών, Ωδή α’.).
Ο χρόνος της άθλησης του Αγίου Φανουρίου, ο οποίος σε νεαρή ηλικία μαρτύρησε για το Χριστό, είναι άγνωστος: ‘’Ήθλησας Μάρτυς ανδρικώς, εν έτεσιν αδήλοις, και υπερείδες νουνεχώς, νεότητος το άνθος, υπέρ αγάπης του Χριστού, πλείστας βασάνους υποστάς, και θάνατον γενναίως..’’. (Οίκος της εορτής).
Ο τόπος της ανεύρεσης της εικόνας του (πιθανώς και της άθλησής του) η Ρόδος καυχάται και χαίρεται και η Εκκλησία τον τιμά και γιορτάζει τη μνήμη του: ‘’Ρόδος η περίφημος εν σοι, νήσος εγκαυχάται και χαίρει, Μάρτυς Φανούριε,… πάσα δε γεραίρει σε, η Εκκλησία Χριστού… πάσι γαρ τα πρόσφορα δίδως, και ενί εκάστω παρέχεις, τας αιτήσεις Άγιε καλούμενος’’. (4ο Στιχηρό Μικρού Εσπερινού).
Στην τελευταία αυτή φράση του 4ου Στιχηρού του Μικρού Εσπερινού έχει – ίσως – την αρχή του – ή και περιγράφει η φράση αυτή – το έθιμο με τις φανουρόπιτες. Τις οποίες οι γυναίκες παρασκευάζουν στα σπίτια τους, χρησιμοποιώντας 7 ή 9 υλικά, και τις φέρνουν στο Ναό (στον Εσπερινό ή στη Θεία Λειτουργία) για να τις διαβάσει ο παπάς. Στο αρχονταρίκι του Αγίου Διονυσίου Βελβεντού μετά τον Εσπερινό με τον καφέ και το δροσερό νερό από τα Πιέρια όρη μοιράστηκαν και προσφέρθηκαν και οι φανουρόπιτες.
Το έθιμο με τις φανουρόπιτες (όπως και άλλα) συμπεριλαμβάνεται στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, όπου και διατυπώνεται η Ευχή με αυτόν το λόγο: ‘’Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών… ειρήνευσον την ζωήν ημών, παράσχου ημίν τα προς σωτηρίαν αιτήματα, δωρούμενος ημίν τα επίγεια και τα ουράνια αγαθά σου..’’. (Μικρόν Ευχολόγιον, ‘’Ευχή εις πίταν αγίου Φανουρίου’’, έκδοσις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος).
Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Βασίλειον διάδημα.
Ουράνιον εφύμνιον εν γη τελείται λαμπρώς, επίγειον πανήγυριν νυν εορτάζει φαιδρώς, αγγέλων πολίτευμα, άνωθεν υμνωδίαις, ευφημούσι τους άθλους, κάτωθεν Εκκλησία, την ουράνιον δόξαν, ην εύρες πόνοις και άθλοις τοις σοις, Φανούριε ένδοξε.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
