Σε μια πρόσφατη συζήτηση ερωτήθηκα για τις ενδεχόμενες οικονομικές επιδράσεις στην τοπική ανάπτυξη που θα μπορούσε να προκαλέσει η επιβολή μιας πρόσθετης (οριακής) φορολογικής επιβάρυνσης σε φυσικά και νομικά πρόσωπα σε μια γεωγραφική περιοχή. Παρακάτω θα δείτε την απάντηση που έδωσα με μια πρώτη τεκμηρίωση.
Μια αναδρομή στη διεθνή βιβλιογραφική παραγωγή αποτυπώνει μια εύγλωττη εικόνα. Ενδεικτικά, σε μια εργασία του που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο ακαδημαϊκό περιοδικό Economic Review (March/April 1996) o Z. Becsi έδειξε ότι οι τοπικοί φόροι (σε σχέση με τις άλλες περιοχές) επιδρούν ανασχετικά στη σχετική ανάπτυξη της περιοχής τόσο σε βραχυχρόνια, όσο και σε μακροχρόνια κλίμακα.
Μια πιο εμβριθής ανάλυση, που περιλήφθηκε στην εργασία των P.S. Fisher & A.H. Peters με τίτλο “Industrial Incentives Competition among American States and Cities” (δημοσιεύτηκε στο Employment Research Newsletter , vol. 5, Nr. 2, W.E. Upjohn Institute for Employment Research), έδειξε πως -σε μια οικονομία ελεύθερης υπερτοπικής διακίνησης του κεφαλαίου και της εργασίας- αν αυξηθεί η τοπική φορολογική επιβάρυνση σε μια περιοχή, ενώ στις γειτονικές περιοχές παραμείνει σταθερή, η περιοχή που αυξάνει τους τοπικούς φόρους διακινδυνεύει τη διαφυγή παραγωγικών συντελεστών. Καθώς το κεφάλαιο και η εργασία μπορεί να μετακινούνται σε άλλες περιοχές, οι τοπικοί φόροι επιβραδύνουν την οικονομική μεγέθυνση. Επομένως, οι τοπικές αρχές μπορούν να διατηρήσουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο ανάπτυξης μόνο αν διατηρήσουν (συγκριτικά) χαμηλή φορολογία.
Συγκεφαλαιώνοντας, η χρήση του μέτρου πολιτικής της φορολόγησης σε τοπική κλίμακα πρέπει να γίνεται με φειδώ από τις τοπικές αρχές. Μολονότι η άντληση ορισμένων εσόδων μπορεί βραχυπρόθεσμα να προσδώσει μια σχετική ευρωστία στους τοπικούς προϋπολογισμούς, οι μεσο-μακροπρόθεσμες συνέπειες μπορεί να είναι δυσμενείς. Η σημαντική επιδείνωση ενός από τα στοιχεία που συνιστούν το συγκριτικό πλεονέκτημα μιας περιοχής (φορολογικό βάρος) και η αφαίμαξη εισοδήματος (άρα και ζήτησης από την περιοχή) μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή από-απένδυση και απώλεια θέσεων εργασίας. Μια ανάλογη εξέλιξη (δεδομένου του υποτιμητικού ανταγωνισμού σε όρους φορολογικής επιβάρυνσης από γειτονικές περιοχές) ενδέχεται να υπονομεύσει τόσο την δυνατότητα μιας περιοχής να παραμείνει σε αναπτυξιακή τροχιά, όσο και την μελλοντική ικανότητα του τοπικού παραγωγικού συστήματος να δημιουργεί θέσεις εργασίας για τους κατοίκους και ιδίως για τις γυναίκες και τους νέους, που πλήττονται περισσότερο από την επισφάλεια της αγοράς εργασίας.
Θεόδωρος Κουτρούκης,
Διδάσκων στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
