Μια φωτογραφία, χίλιες λέξεις, κι ο χρόνος… της Δήμητρας Καραγιάννη
Μια αφορμή. Μια εικόνα. Ένα βλέμμα. Αναλυτικό, επίμονο. Να με τραβάει μακριά, σε κάτι άγνωστο κι απροσδιόριστα οικείο. Μια μέρα. Κάπου. Κάποιος. Κάποτε. Το κλικ μιας στιγμής. Η σιωπή και οι χίλιες λέξεις της. Το παρελθόν. Το τώρα. Ο χρόνος∙ που μας τυλίγει. Ο τόπος∙ που μας ενώνει. Οι άνθρωποι∙ που μας καθορίζουν, μας αγγίζουν, μας ακολουθούν. Οι ζωές των άλλων κι η δική μας ζωή σε μια αδιάλειπτη κίνηση μέσα στο χρόνο.
«Πότε τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία; Πού; Θυμάμαι αυτό το μέρος. Να, γνωρίζω και κάποιους. Πώς περάσαν τόσα χρόνια…» Πάντοτε θαύμαζα την μαγική δύναμη της φωτογραφίας να ξυπνάει μέσα μου, όχι τόσο αναμνήσεις, όσο σκέψεις. Θαύμαζα την δύναμή της να κρατάει το χρόνο ζωντανό, έτσι που να μη μπορώ να τον σβήσω. Να μην μπορώ να τον καταργήσω, να τον αλλάξω. Τον χρόνο, μαζί με όλα όσα φέρνει. Ανθρώπους, καταστάσεις, βιώματα, επιλογές.
Στη φωτογραφία, άνθρωποι άλλης εποχής. Η ιστορία, η κοινωνία, η ζωή, αλλιώς. Μα ο κύκλος της πάντοτε ίδιος. Τα πρόσωπα με κοιτάζουν βαθιά. Ζουν, σκέφτονται, αναπνέουν, νιώθουν, υπάρχουν. Στον ίδιο χώρο με μένα. Χώρια από μένα. Ίδια με μένα. Στα μάτια τους βλέπω τα μάτια μου. Στην ιστορία τους, τη δική μου. Εκεί που οι διαφορές και τα έτη μάς χωρίζουν, η ζωή μας ενώνει καθώς επαναλαμβάνεται μέσα στο χρόνο.
Ένα κομμάτι της πραγματικότητας, που κάποτε υπήρξε, ακινητοποιείται στο χαρτί για να θυμίζει ότι ήταν εκεί. Ότι μέσα στη χαοτική διάσταση του πάντα ή του ποτέ, αυτή η μικρή στιγμή έζησε για λίγο.
Δεν ξέρω πώς μετριέται ο καιρός. Με λύπες, με χαρές; Μ’ επιτυχίες, μ’ αποτυχίες; Με ό, τι κερδίζεις, με ό, τι χάνεις; Με γεγονότα, με καταστάσεις; Δεν ξέρω καν αν μετριέται καθόλου, ή πετάει διαπερνώντας μας, χωρίς καθόλου να αισθανόμαστε την διαφανή παρουσία του. Αν πάντως μετριέται, λένε, θα πρέπει να τον μετράμε με τους χτύπους της καρδιάς. Η ουσία βέβαια δεν είναι τόσο στο να τον μετράς, όσο στο να τον ζεις. Αφού, έτσι κι αλλιώς, όπως και να τον μετρήσει κανείς, εκείνος στο τέλος χάνεται. Και δε γυρίζει πίσω, παρά μόνο μέσα μας. Ίσως στη θέα κάποιας ασπρόμαυρης φωτογραφίας, καμιά φορά.
(Με αφορμή την έκθεση φωτογραφίας «Η Κοζάνη του 20ου αιώνα)
