Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μόλις πέντε μέρες πριν, ενώ είχε ήδη κατατεθεί στη Βουλή το παρόν εθνικό σχέδιο δράσης, υπεγράφη η πρώτη και η τελευταία ίσως σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην περιφέρειά μου, τη δυτική Μακεδονία.
Μια ΣΔΙΤ διάρκειας 27 ετών, διάστημα στο οποίο το δημόσιο θα επιδοτήσει τη λειτουργία των ιδιωτικών μονάδων με 125 εκατομμύρια ευρώ, με τη μορφή ετήσιας συνδρομής, από 1/1 δηλαδή κάθε χρόνο.
Την ώρα, κύριε Υπουργέ, που προαναγγέλλατε την ακύρωση όλων των έργων διαχείρισης απορριμμάτων που δρομολογήθηκαν εδώ και καιρό από τις προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, ζητώντας την αναστολή των μέχρι τώρα διαδικασιών και επισημαίνοντας την ανάγκη ενός εθνικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο και συζητάμε σήμερα, η ΔΙΑΔΥΜΑ εσπευσμένα προχώρησε στην υπογραφή σύμβασης για τη δημιουργία ενός φαραωνικού τύπου εργοστασίου επεξεργασίας απορριμμάτων με ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα 90.000 τόνων σύμμεικτων απορριμμάτων στη Δυτική Μακεδονία.
Σημειώνουμε, πρώτον, ότι οι εγγυημένες ποσότητες δημιουργούν τεράστιο πρόβλημα ως προς τους στόχους που θέτει η ευρωπαϊκή οδηγία για πρόληψη, ανάκτηση, ανακύκλωση. Άλλωστε τα ευρωπαϊκά παραδείγματα δείχνουν ότι ο τρόπος επεξεργασίας των αστικών στερεών αποβλήτων με τέτοιες συγκεντρωτικές, μεγάλες εργοστασιακές εγκαταστάσεις αυξάνει το κόστος και τα δημοτικά τέλη και η ύπαρξη εγγυημένων ποσοτήτων δημιουργεί προβλήματα λειτουργίας.
Η Ολλανδία, η Δανία και η Σουηδία, που χρησιμοποιούν τέτοιες μονάδες επεξεργασίας, αναγκάστηκαν να κάνουν εισαγωγές σκουπιδιών και το πρόβλημα της Νάπολης λύθηκε με την εξαγωγή των σκουπιδιών σε αυτές τις χώρες.
Ήδη, όπως ειπώθηκε στο διεθνές συνέδριο που διοργάνωσε πρόσφατα η περιφέρεια Αττικής στη Δανία, προγραμματίζουν σταδιακή αλλαγή απ’ αυτή την πρακτική.
Πέρα από το περιβαλλοντολογικό θέμα, τέτοιες μέθοδοι επεξεργασίας ανοίγουν τον δρόμο και για την καύση. Ωστόσο, αυτή η μονάδα που πρόκειται να γίνει δεν έχει καύση και αυτό θέλω να το πω. Ήταν μια επιτυχία της πίεσης που κάναμε όλα τα χρόνια πριν.
Δεύτερον, οι προβλέψεις της σύμβασης οδηγούν σε αύξηση του κόστους για τους δήμους και τους δημότες και στην ιδιωτικοποίηση. Δεν εξυπηρετούν τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, παρά μόνο συσσωρεύουν κέρδη για τους ιδιώτες επενδυτές, επιβαρύνοντας οικονομικά τους πολίτες της περιοχής μας.
Θα σας πω το εξής πράγμα, ότι σήμερα στη διαχείριση των σκουπιδιών η τιμή μονάδος είναι 35 €. Η καινούργια μονάδα θα φτάσει στα 126 με 130, κάπου εκεί υπολογίζεται. Με την επιδότηση του δημοσίου στο 50% η τιμή μονάδος θα είναι 62,5 ευρώ για τους πολίτες. Διπλασιάστηκε κατευθείαν.
Θα μου πείτε, δεν πρέπει να κάνουμε επενδύσεις; Βεβαίως. Αλλά με την επιδότηση του δημόσιου, από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, συν την επιδότηση κατά 50% επιπλέον των πολιτών, μιλάμε για 200% αύξηση.
Τρίτον, αυτή η πράξη προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα και στο ζήτημα των εδαφών και στέκεται απέναντι στα αιτήματα δεκαετιών των τοπικών κοινωνιών για την αποκατάσταση και την επαναπόδοσή τους, στο τέλος της εξωτερικής δραστηριότητας, στην περιοχή μας από τη Δ.Ε.Η..
Η παραχώρηση των εδαφών στη Δ.Ε.Η., ή πώληση τμήματος αυτών των εδαφών στη ΔΙΑΔΥΜΑ και η εκχώρησή τους από αυτήν στον ιδιώτη εργολάβο ανοίγει έναν επικίνδυνο δρόμο και δημιουργεί ερωτηματικά για τη νομιμότητα υπογραφής της σύμβασης, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει εκκρεμοδικία από την προσφυγή της παλιάς νομαρχιακής αυτοδιοίκησης κατά της απόφασης της παραχώρησης αυτών, η οποία εκδικάζεται το Σεπτέμβριο του 2015 από το Συμβούλιο της Επικράτειας.
Τα εδάφη αυτά ανήκουν στους πολίτες της περιοχής, που έχουν υποστεί τα πάνδεινα από τις επιπτώσεις της χρόνιας εκμετάλλευσης των ορυχείων, και πρέπει να αποδοθούν προς χρήση στις τοπικές κοινωνίες.
Τέταρτον, η δέσμευση για την ταφή τοξικών αποβλήτων της Δ.Ε.Η. και η αύξηση κινδύνου για την επιμόλυνση των εδαφών σε μια ήδη επιβαρημένη περιοχή, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή και δεν μπορεί μαζί με την αλλοίωση του γήινου φλοιού της γης να γίνει και το εφιαλτικό της μέλλον.
Επιπλέον, δημιουργούνται σοβαρά ερωτηματικά.
Γιατί δεν περίμενε η ΔΙΑΔΥΜΑ τη νέα εθνική πολιτική διαχείρισης των αποβλήτων, όπως αποτυπώνεται στο παρόν σχέδιο. Πώς με την υπογραφή της αναφερόμενης σύμβασης κατοχυρώνεται ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης στερεών αποβλήτων που αφορά και στον πρώτο άξονα πολιτικής, που καλείται να εξυπηρετήσει το παρόν εθνικό σχέδιο δράσης;
Ή μπορεί να παρατηρήσει κανείς ότι διατηρείται ο δημόσιος χαρακτήρας του εγχειρήματος μέσω του συνεχούς δημόσιου ελέγχου; Ρυθμίσεις, όπως αυτή της παρ.19/2,3 , αποτελούν για μας καταχρηστικούς όρους, γιατί ουσιαστικά, αποτρέπουν, αντί να διευκολύνουν τους ελέγχους, που υπάρχουν σε συμβάσεις. Υπάρχουν τέτοια σημεία, που ούτε ελέγχους η ίδια η διαδημοτική επιχείρηση δεν μπορεί να κάνει.
Και πώς με την υπογραφή αυτής της σύμβασης θα υλοποιηθεί στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ο νέος σχεδιασμός, που προτείνεται σήμερα από την κυβέρνηση και δρομολογεί τις διαδικασίες για αποκεντρωμένη διαχείριση με τα τοπικά σχέδια διαχείρισης, τα οποία θα εκπονηθούν εντός 5 μηνών και θα υλοποιήσουν οι δήμοι και στα οποία προβλέπονται μικρές αποκεντρωμένες, χαμηλού κόστους και όχλησης μονάδες, που προωθούν την ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή σε διακριτά ρεύματα χαρτιού και πλαστικού, αλουμινίου και γυαλιού για την κομποστοποίηση;
Είναι απορίας άξιο πώς η ΔΙΑΔΥΜΑ στην ανακοίνωσή της αναφέρει ότι το έργο έχει βραβευτεί ως καλή πρακτική, και έχουν γίνει αναφορές γι’ αυτό στις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όταν σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ε.Ε., που μπορούν να εξηγήσουν και την υπογραφή της σύμβασης, μεγάλες μονάδες με εγγυημένες ποσότητες καταρχήν δε θα είναι δεκτές.
Οι συμβάσεις για τις ΣΔΙΤ διάρκειας 30 χρόνων πρέπει να καλύπτουν την απρόβλεπτη μεταβολή των συνθηκών. Πάνω από 1 χρόνο δεματοποιημένα απορρίμματα θεωρείται ΧΑΔΑ. Μπροστά, λοιπόν, σε αυτή τη προδιαγραφόμενη απόρριψη από την Ε.Ε., των σχεδιαζόμενων συμβάσεων ΣΔΙΤ διάρκειας 30 ετών, με την εγγύηση του δημοσίου για ελάχιστες συμβασιοποιημένες ποσότητες απορριμμάτων και την υπονόμευση στην πράξη της προώθησης της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης, υπογράφεται η σύμβαση του έργου, παγιδεύοντας και δεσμεύοντας για τα επόμενα 30 χρόνια τους πολίτες και τους δήμους, που θα αδυνατούν να αναπτύξουν δράσεις ανακύκλωσης και κομποστοποίησης.
Θα σας παρακαλούσα να μου πείτε εάν αυτή τη στιγμή, που δεν έχει γίνει ακόμα η μονάδα αυτή, μπορεί να μπει στο τοπικό σχέδιο δράσης, όταν στο εθνικό σχέδιο δεν είναι.
Πώς μπορούμε, ουσιαστικά, να αποτρέψουμε μια τέτοια σύμβαση, η οποία θα ματώνει την περιοχή; Έτσι και αλλιώς, είναι επιβαρυμένη από την εξόρυξη του λιγνίτη, έτσι και αλλιώς έχουμε προβλήματα και στον υδροφόρο ορίζοντα με τα νερά, έτσι και αλλιώς στην ατμόσφαιρα έχουμε προβλήματα. Δηλαδή, θα δημιουργήσουμε επιπρόσθετα ακόμα ένα πρόβλημα;
Επίσης, θα θέλαμε να ξεκαθαρίσουμε ποιοί πόροι, και σε τι ύψος, θα είναι διαθέσιμοι για να υλοποιήσουν κατά έτος το πρόγραμμα, τον εθνικό σχεδιασμό απορριμμάτων, ώστε να μπορούν και οι τοπικές αυτοδιοικήσεις να ξέρουν τις δυνατότητες που έχουν και τον προγραμματισμό που πρέπει να κάνουν. Γιατί είναι ένα από τα βασικά προβλήματα, καθώς μέχρι τώρα δεν έχουν προχωρήσει σε τέτοιες αναπτυξιακές, έτσι θεωρώ τις περιβαλλοντικές, επενδύσεις.
Ευχαριστώ.
