Με την κορυφαία δημιουργία του Τσάρλι Τσάπλιν «Ο μεγάλος δικτάτωρ» (The Great Dictator-1940), συνεχίζει ο Φιλοπρόοδος Σύλλογος Κοζάνης τις κινηματογραφικές του προβολές, αυτή τη Δευτέρα 20-4-2015, στις 22:00, στην επάνω αίθουσα του κινηματοθέατρου «Ολύμπιον». Στην ταινία εκτός από τον ίδιο παίζουν ακόμα οι Πολέτ Γκοντάρ, Χένρι Ντάνιελ, Τζακ Όκι, Μπίλι Γκίλμπερτ.
«Συγγνώμη αλλά δε θέλω να γίνω Αυτοκράτορας -δεν είναι αυτή η δουλειά μου- δε θέλω να κατακτήσω ή να διοικήσω κανέναν. Θα ήθελα να βοηθήσω τους πάντες, αν είναι δυνατόν, Εβραίους, Ειδωλολάτρες, μαύρους, λευκούς. Όλοι θέλουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο, έτσι είναι οι άνθρωποι.
Όλοι θέλουμε να ζήσουμε από την χαρά του άλλου, όχι από τη δυστυχία του. Δε θέλουμε να μισούμε και να περιφρονούμε τον άλλο. Σε αυτόν τον κόσμο υπάρχει χώρος για όλους και η γη είναι πλούσια, μπορεί να παράξει σε όλους.
Ο τρόπος ζωής μπορεί να είναι ελεύθερος και όμορφος. Αλλά χάσαμε τον δρόμο.
Η απληστία δηλητηρίασε τις ψυχές των ανθρώπων, έφραξε τον κόσμο με μίσος, μας οδήγησε σε δυστυχία και αιματοχυσία.
Αναπτύξαμε την ταχύτητα αλλά κλειστήκαμε στους εαυτούς μας. Τα μηχανήματα που μας προσφέρουν αφθονία μας αφήνουν ανολοκλήρωτους. Η γνώση μας, μας έκανε κυνικούς, η ευφυία σκληρούς και κακούς. Σκεφτόμαστε πάρα πολύ και αισθανόμαστε ελάχιστα. Περισσότερο από τα μηχανήματα χρειαζόμαστε ανθρωπισμό. Περισσότερο από την ευφυία χρειαζόμαστε την ευγένεια και την καλοσύνη. Χωρίς αυτές τις αξίες η ζωή θα είναι βίαια και τα πάντα θα χαθούν.
Το αεροπλάνο και το ράδιο μας έφεραν πιο κοντά. H ίδια η φύση αυτών των εφευρέσεων εκλιπαρεί για καλοσύνη, εκλιπαρεί για καθολική αδερφοσύνη για την ένωση όλων μας. Ακόμα και τώρα η φωνή μου φτάνει σε εκατομμύρια ανά τον κόσμο, εκατομμύρια απελπισμένων ανδρών, γυναικών και μικρών παιδιών, θυμάτων ενός συστήματος που κάνει τους ανθρώπους να βασανίζουν και να φυλακίζουν αθώους ανθρώπους. Σε αυτούς που μπορούν να με ακούσουν, τους λέω “Μην απελπίζεστε”.
Η δυστυχία που τώρα βρίσκεται πάνω μας, έχει τις ρίζες της στην απληστία, την πίκρα των ανθρώπων που φοβούνται την εξέλιξη. Το μίσος των ανθρώπων θα περάσει και οι δικτάτορες θα πεθάνουν και η δύναμη που πήραν από τους ανθρώπους, θα γυρίσει στους ανθρώπους και αν και οι άνθρωποι πεθαίνουν, μέχρι τώρα, η ελευθερία δε θα καταστραφεί ποτέ.
Στρατιώτες, μην αφήνεστε σε βαρβάρους, ανθρώπους που σας σκλαβώνουν και σας περιφρονούν, που διοικούν τις ζωές σας, να σας λένε τι να κάνετε, τι να σκεφτείτε και πως να αισθανθείτε, που σας εκμεταλλεύονται, σας επιβουλεύονται, σας φέρονται σαν γομάρια, σαν βορά στα κανόνια.
Μην αφήνετε τους εαυτούς σας σε αυτούς τους “αφύσικους” ανθρώπους, ανθρώπους-μηχανές, με μυαλά μηχανών και καρδιές μηχανών. Δεν είσαστε μηχανές. Δεν είσαστε γομάρια. Είσαστε άνθρωποι. Έχετε ανθρωπιά στις καρδιές σας. Δε μισείτε -μόνο όσοι δεν έχουν λάβει αγάπη μισούν. Μόνο αυτοί και οι “αφύσικοι”. Οι μαχητές δε μάχονται για τη σκλαβιά, μάχονται για την ελευθερία.
Στο 17ο κεφάλαιο του κατά Λουκά, αναφέρεται “το βασίλειο του Θεού είναι μέσα στον άνθρωπο” – όχι σε έναν άνθρωπο, ούτε σε ομάδα ανθρώπων – μα σε όλους τους ανθρώπους – σε εσάς, τον λαό.
Εσείς, ο λαός, έχετε τη δύναμη, τη δύναμη να δημιουργήσετε μηχανές, τη δύναμη να δημιουργήσετε ευτυχία. Εσείς, ο λαός, έχετε τη δύναμη να κάνετε τη ζωή ελεύθερη και όμορφη, να κάνετε αυτή τη ζωή μια υπέροχη περιπέτεια.
Έπειτα, στο όνομα της δημοκρατίας ας χρησιμοποιήσουμε αυτή τη δύναμη – ας ενωθούμε όλοι. Ας παλέψουμε για έναν νέο κόσμο, έναν έντιμο κόσμο που θα δίνει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να εργαστούν, θα σας δώσει το μέλλον και τη μακροημέρευση και την ασφάλεια. Με την υπόσχεση αυτών των πραγμάτων, οι βάρβαροι ανέβηκαν στην εξουσία αλλά λένε ψέματα. Δεν εκπληρώνουν την υπόσχεσή τους, ποτέ δε θα το κάνουν. Οι δικτάτορες ελευθερώνουν τους εαυτούς τους αλλά σκλαβώνουν τον λαό. Τώρα ας παλέψουμε για να εκπληρώσουμε εμείς αυτή την υπόσχεση. Ας παλέψουμε για να ελευθερώσουμε τον κόσμο, να κάνουμε πέρα τα εθνικά φράγματα, να κάνουμε πέρα την απληστία, το μίσος και την μισαλλοδοξία. Ας παλέψουμε για έναν κόσμο λογικής, έναν κόσμο όπου η επιστήμη και η εξέλιξη θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην ευτυχία.
Στρατιώτες – στο όνομα της δημοκρατίας, ας ενωθούμε! »
Κάπως έτσι κλείνει αυτή η αριστουργηματική ταινία του Τσάπλιν που πραγματεύεται τη σατανική ομοιότητα ενός εβραίου κουρέα, με έναν δικτάτορα με έντονη αντισημιτική δράση και που παραμένει επίκαιρη αλλά και προφητική. Τα γυρίσματα της ξεκίνησαν το 1937, τότε που ο ναζισμός αναπτύσσονταν μεν, δεν είχε όμως δείξει ακόμα το απάνθρωπο κτηνώδες προσωπείο του. Έτσι όταν κυκλοφόρησε η ταινία το 1940 ο Τσάπλιν αισθάνονταν αμήχανα που διακωμωδούσε τη δολοφονική παράνοια των ναζί. Η εισβολή του Χίτλερ στη Γαλλία ήταν η αφορμή που άλλαξε το αρχικό φινάλε και πρόσθεσε τον σημαδιακό μονόλογο(που σημειωτέον δεν άρεσε σε μεγάλη μερίδα της κριτικής).
Κατά σατανική σύμπτωση ο Τσάπλιν με τον Χίτλερ είχαν γεννηθεί με διαφορά μιας εβδομάδας, μεγάλωσαν και οι δυο στη φτώχεια και είχαν περίπου το ίδιο βάρος και ύψος. Ο Τσάπλιν φορώντας το κοστούμι του δικτάτορα γίνονταν όλο και πιο επιθετικός και δύσκολος στους συνεργάτες του όπως θα δηλώσει αργότερα …
Ο Χίτλερ απαγόρευσε την προβολή της ταινίας σε όλες τις χώρες όπου βρίσκονταν υπό την κατοχή της Γερμανίας, ωστόσο από περιέργεια ο ίδιος απέκτησε μια κόπια και είδε την ταινία 2 φορές.
Θα είναι η πρώτη ομιλούσα του δημιουργού της, της οποίας τα γυρίσματα κράτησαν περίπου δύο χρόνια και είναι η τελευταία ταινία στην οποία ο Τσάπλιν υποδύεται τον αλήτη. Με έναν προϋπολογισμό 2.000.000 δολαρίων (λεφτά του ίδιου του Τσάπλιν, αφού κανένα στούντιο δεν αναλάμβανε τη χρηματοδότηση της), απέφερε πάνω από 11.000.000 εισπράξεις παγκοσμίως-η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία στην καριέρα του, που λογοκρίθηκε όσο καμία άλλη και στάθηκε αφορμή της πολύχρονης εξορίας του Τσάπλιν από την Αμερική. Ήταν υποψήφια για 5 Όσκαρ (καλύτερης ταινίας, α και β αντρικού ρόλου, σεναρίου και μουσικής) χωρίς να κερδίσει τελικά κανένα-από τις πιο τρανταχτές αδικίες της ακαδημίας-ωστόσο ο «Μεγάλος δικτάτορας» παραμένει η σημαντικότερη αντιφασιστική και πιο αναρχική ταινία όλων των εποχών!
Αυτή τη Δευτέρα 23 Απριλίου και ώρα 22.00 το βράδυ στην επάνω αίθουσα του Κιν/φου «ΟΛΥΜΠΙΟΝ»
Γενική είσοδος 3 ευρώ.
