Ένα εγχειρίδιο όχι μόνο για την τοπική ιστορία μιας περιοχής αλλά και για την ιστορική μνήμη είναι το βιβλίο της φιλολόγου και προέδρου του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου Θεοδώρας Λειψιστινού.
Στο δυτικό τμήμα του νομού Κοζάνης, στον δήμο Βοΐου, στις πλαγιές του Άσκιου όρους και σε υψόμετρο 760 μ., βρίσκεται η Πέλκα, που απέχει οδικώς 48 χλμ. από την Κοζάνη και 32 χλμ. από την Καστοριά.
Σήμερα το όνομα του χωριού είναι Πελεκάνος, μετά την αλλαγή του από την επιτροπή τοπωνυμίων το 1927. Με το ένα ή το άλλο όνομα, όμως, εκεί εξακολουθούν να παραμένουν πολύτιμοι αρχαιολογικοί θησαυροί που περιμένουν να αποκαλυφθούν.
Πρόκειται για κάποια οχυρά που σήμερα βρίσκονται σε έναν νοητό κύκλο και κάποτε προστάτευαν τον πληθυσμό της σημαντικής πόλης στην πεδιάδα της Πέλκας. Για τα μονολιθικά αυτά μνημεία, που ύψωναν τείχος προστασίας γύρω από το χωριό και στέκουν ακόμη αλώβητα στον χρόνο, γράφει τώρα η φιλόλογος και πρόεδρος του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου Θεοδώρα Λειψιστινού στο ιστορικό και λαογραφικό βιβλίο της με τίτλο “Πέλκα. Κάστρα και μονολιθικά μνημεία της Άνω Μακεδονίας”.
“Ερειπωμένοι οικισμοί, οχυρά τείχη, μονολιθικά μνημεία – μάρτυρες του παρελθόντος, αφημένα στο έλεος του χρόνου, στο έλεος της αδιαφορίας του ανθρώπου, δίνουν την τελευταία μάχη επιβίωσης και αναζητούν εναγωνίως τη συνδρομή της ιστορικής γνώσης, τη δυνατότητα επαφής με το σήμερα”, σημειώνει χαρακτηριστικά η συγγραφέας, που κατάγεται από την περιοχή και γνωρίζει λεπτομερώς την ιστορία της.
ΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗ ΣΕ ΚΑΘΙΕΡΩΜΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ
Το βιβλίο αναφέρεται στο οχυρωματικό συγκρότημα “Πέλεκον” -η κατασκευή του τοποθετείται πριν από την κάθοδο των Δωριέων- που περιλαμβάνει πέντε κάστρα με περιβόλους-τείχη από τιτανόλιθους και με δεξαμενές που έως σήμερα διασώζονται. (Το “Πέλεκον” έλεγχε τα περάσματα της Άνω/Δυτικής Μακεδονίας προς Ελίμεια, Ορεστίδα, Εορδαία, Λυγκιστίδα). Επίσης, στον τόμο γίνεται λόγος για τα μεγαλιθικά μνημεία που υπάρχουν σχεδόν στο κέντρο του Πελεκάνου και που παραπέμπουν στην τελετουργία της “περιάροσης” για την αποπομπή του κακού και τη στερέωση του χωριού. Τέλος, το ενδιαφέρον της συγγραφέως επικεντρώνεται και στους ερειπωμένους οικισμούς που παρουσιάζονται από την αρχαία εποχή, τη βυζαντινή μέχρι και την τουρκοκρατία, καθώς και στις μετακινήσεις των πληθυσμών λόγω πιέσεων και επιδρομών.
Η Θεοδώρα Λειψιστινού στον πρόλογο του βιβλίου της σημειώνει: “Προσπάθησα να μελετήσω τον παραδοσιακό πολιτισμό και την ιστορία της Πέλκας, στηριζόμενη σε καθιερωμένα ιστορικά τεκμήρια, στα σωζόμενα αντικείμενα και στις τοπικές αφηγήσεις… Για μένα, η οργάνωση του υλικού αυτού ήταν ένα ταξίδι που είχε τη γοητεία της επιστροφής στο χθες και στο προχθές της ιστορίας του χωριού μου. Ήταν ένα ταξίδι που αναζητά συνοδοιπόρους για τη συνέχισή του”.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί σε μια εκδήλωση που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πελεκάνου “Πέλκα” στις 16/8 στις 7 μ.μ., στο προαύλιο του άλλοτε σχολείου και τώρα πολιτιστικού κέντρου του Πελεκάνου. Θα μιλήσουν: ο επιχειρηματίας και πρώην βουλευτής Αλέκος Αθανασιάδης, ο αρχαιολόγος και πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου “Πέλκα” Αλκιβιάδης Ζαρογιάννης, ο επ. εφέτης διοικητικής δικαιοσύνης Δημήτρης Κωστόπουλος, ο δάσκαλος και λαογράφος Άρης Μπακαΐμης και ο πρόεδρος της Βοϊακής Εστίας Θεσσαλονίκης Γεώργιος Παπαδόπουλος. Θα συντονίσει η φιλόλογος Τάσα Σιόμου.
makthes.gr
