Σύμφωνα με τη διακήρυξη ΔΥΗΠ/ILH – ENV -1, η ΔΕΗ Α.Ε προχωρά στην “Εκπόνηση Μελέτης Τροποποίησης και Ανανέωσης των Περιβαλλοντικών Όρων του ΥΗΕ Ιλαρίωνα της ΔΕΗ ΑΕ, (ΚΥΑ υπ.αρ.130437/30.06.2003 και υπ. αρ. 132249/28.08.2007), στον ποταμό Αλιάκμονα, στα όρια των Νομών Κοζάνης και Γρεβενών”, που θα τεθεί σε ισχύ από1.1.2014.
Η υπό ανάθεση μελέτη θα περιλαμβάνει την τροποποίηση των τεχνικών χαρακτηριστικών του ταμιευτήρα και την ανανέωση των Π.Ο. του ΥΗΕ Ιλαρίωνα.
Αναλυτικότερα, στην αλλαγή των τεχνικών χαρακτηριστικών του έργου, σύμφωνα με τη διακήρυξη της ΔΕΗ “με σκοπό την αποφυγή της κατάκλυσης του πρώτου επισκέψιμου επιπέδου της Σκήτης του Οσίου Νικάνορα”, θα τροποποιηθούν, η ανώτατη στάθμη λειτουργίας του ταμιευτήρα από το Υψ.+403,00 στο Υψ.+398,50 και η ανώτατη στάθμη πλημμύρας από το Υψ.+407,00 στο Υψ.+401,50.
Κατ΄ επέκταση, θα τροποποιηθούν ο συνολικός αποθηκευτικός όγκος του ταμιευτήρα από 520×106 m3 σε 440×106 m3 και ο ωφέλιμος όγκος του ταμιευτήρα από 415×106 m3 σε 335×106 m3 (!;).
Σχετικά με την ανανέωση των Π.Ο., οι αναφερόμενοι στην υπ. αρ. 130437/30.06.2003 ΚΥΑ και στην μετέπειτα υπ. αρ. 132249/28.08.2007 ΚΥΑ για το ΥΗΕ Ιλαρίωνα ισχύουν μέχρι την 31.12.2013. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δύο μήνες πριν τη λήξη των Π.Ο., δηλαδή μέχρι 31.10.2013, η ΔΕΗ οφείλει να υποβάλει στις αρμόδιες αρχές του ΥΠΕΚΑ, αίτηση για την ανανέωση της απόφασης έγκρισης Π.Ο..
Στα πλαίσια της νέας μελέτης, θα αξιολογηθούν οι υφιστάμενοι Π.Ο., θα απαλειφτούν παρωχημένοι ή μη εφαρμόσιμοι και αν απαιτηθεί θα ενταχτούν νέοι, με βάση τις διαμορφωμένες σημερινές συνθήκες.
Με την παρούσα εξέλιξη, δίνεται μια -η τελευταία;- ευκαιρία να συμπεριληφθούν, και κατά συνέπεια να κατοχυρωθούν, κάποια αιτήματα των τοπικών φορέων για αντισταθμιστικά έργα και έργα αποκατάστασης θιγομένων υποδομών γύρω από τον ταμιευτήρα και κατάντη του φράγματος. Κάποια από αυτά συμπεριλαμβάνονταν στις προηγούμενες ΚΥΑ, κάποια διαμορφώθηκαν ενδιάμεσα, αρκετά υπάρχουν στη μελέτη
“Αρχιτεκτονικού Τοπίου και Φυτοκοινωνικής Διαμόρφωσης” που επανεξετάζεται και συμπληρώνεται και, τέλος, αιτήματα που έχουν διεκδικηθεί δυναμικά τα τελευταία χρόνια από τις τοπικές κοινωνίες.
Θα σταθούμε ιδιαίτερα στα τελευταία και ειδικότερα στα αιτήματα για τη διάσωση του μνημείου της Σκήτης του Οσίου Νικάνορα και την κατασκευή πεζογέφυρας, που έχουν αναδειχτεί από τη Συντονιστική
Επιτροπή ενεργών πολιτών της ευρύτερης περιοχής.
Για μεν το μνημείο της σκήτης, είναι θετικό το γεγονός ότι με την νέα ΚΥΑ θα τροποποιηθούν οι στάθμες λειτουργίας και πλημμύρας του ταμιευτήρα, που -σύμφωνα με τη ΔΕΗ-, θα διασφαλίσει το μνημείο, στο οποίο σημειωτέον από το καλοκαίρι του 2012 εκτελούνται εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης με δαπάνες της ΔΕΗ. Πάντως ερωτηματικά και ανησυχία προκαλεί η σημερινή όψη της σκήτης, που ενώ οι εργασίες είναι σε προχωρημένο στάδιο, απέχει πολύ από την γνωστή επιβλητική εικόνα της. Το γεγονός πάντως ότι η μελέτη τελεί υπό την έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (Κ.Α.Σ.) και η επίβλεψη από την αρμόδια τοπική εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, πρέπει εν μέρει να μας καθησυχάζει…
Για την κατασκευή της καλωδιακής πεζογέφυρας στον ίδιο χώρο, παρά τις κατά καιρούς επίσημες έγγραφες διαβεβαιώσεις της ΔΕΗ ότι θα κατασκευαστεί, η υπόθεση εδώ και καιρό “λιμνάζει”… Έτσι τώρα δίνεται μια καλή ευκαιρία να συμπεριληφθεί στη νέα ΚΥΑ, είτε σαν έργο αποκατάστασης θιγόμενης υποδομής, μιας και λίγα μέτρα πιο κάτω -θέση Λογκάς- έχει κατακλυστεί μεταλλική πεζογέφυρα, είτε σαν αντισταθμιστικό αναπτυξιακό έργο.
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προωθηθούν συντεταγμένα με πρωτοβουλία της Περιφέρειας, που εκφράζεται μεν μέχρι σήμερα από το Φορέα Παρακολούθησης που εδρεύει στη Δεσκάτη και παράγει έργο, αλλά στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο -που είναι περιορισμένη-, θα πρέπει να κάνει μια συνολική αναπτυξιακή αποτύπωση των αναγκών με τη συνδρομή των αρμόδιων υπηρεσιών, ώστε να συμπεριληφθούν έργα που θα αναβαθμίσουν την περιβαλλοντική, την τουριστική, την πολιτισμική και την αγροτική εικόνα της περιοχής.
Και να αποτυπωθούν βέβαια στους Π.Ο. της νέας ΚΥΑ, που θα κληθεί να γνωμοδοτήσει το Περιφερειακό Συμβούλιο, το επόμενο εγγύς διάστημα.
Γιώργος Μαστρογιαννόπουλος
