Στις 24-4-2013, στα πλαίσια της συμμετοχής του δήμου Κοζάνης στο Σύμφωνο των Δημάρχων για την Ενέργεια παρουσιάστηκε το «Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια στο Δήμο Κοζάνης». Οι Δήμοι που συμμετέχουν στο σύμφωνο των Δημάρχων, δεσμεύονται να υπερβούν τον στόχο για τη μείωση των εκπομπών CO2 κατά 20% έως το 2020.
Από την ομάδα του Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας που έχει την ευθύνη της σύνταξης του ΣΔΑΕ έγινε παρουσίαση τόσο της ενεργειακής εικόνας του δήμου Κοζάνης όσο και ενός σχεδίου δράσης για την επόμενη περίοδο έως το 2020.
Στο δίκτυο ήδη συμμετέχουν 4518 δήμοι από όλη την Ευρώπη και 70 δήμοι από την Ελλάδα. Δηλαδή, όσο και αν στον Δήμο Κοζάνης υπερηφανεύονται για τις δράσεις τους σχετικά με την αειφορία στην ενέργεια, αποδεικνύεται πώς πολύς χρόνος χάθηκε κατά το παρελθόν. Βέβαια αυτού του είδους οι δράσεις είναι γνωστές στην Ευρώπη ήδη από την δεκαετία του 1990. Τρανταχτό παράδειγμα η περιοχή του Guessing της Αυστρίας που κατάφερε με ένα προσανατολισμό προς τις πράσινες επενδύσεις να δημιουργήσεις χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας[1].
Είναι προφανές πώς στηρίζουμε την συμμετοχή του δήμου Κοζάνης στο σύμφωνο των Δήμαρχων αφού ήταν και δική μας προεκλογική πρόταση. Παρόλα αυτά όμως δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητες πολλές αντιφάσεις στην ενεργειακή πολιτική του Δήμου Κοζάνης:
1. Από τη μια μεριά ο Δήμος Κοζάνης συμμετέχει στο Σ.τ.Δ που σαν στόχο έχει την επίτευξη των στόχων της πολιτικής 20 20 20 και τη μείωση των εκπομπών αεριών του θερμοκηπίου, αλλά από την άλλη στηρίζει πολιτικές που υποσκάπτουν αυτήν την πολιτική όπως η κατασκευή νέων λιγντικών μονάδων με τη μεγαλύτερη δυνατή χρήση του λιγνίτη ενώ φιλοξενούνται στο έδαφος της περιοχής μας η 1η και 3η βιομηχανία της Ευρώπης με τις περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (δηλ. ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου και Καρδιάς).
Δεν μπορεί οι δήμαρχοι να δέχονται επί δεκαετίες τη θεωρία του φτηνού λιγνίτη, να αποκρύπτουν τα κρυφά κόστη του, να συμφωνούν τόσα χρόνια στις «άδηλες» επιδοτήσεις της ημι-ιδιωτικής ΔΕΗ (δεν πλήρωνε μεταλλευτικά δικαιώματα), να θυμούνται ότι ο λιγνίτης πρέπει να φορολογηθεί κατόπιν εορτής, να μη βάζουν θέμα εξωτερικού (περιβαλλοντικού) κόστους του λιγνίτη και να μη διεκδικούν την θεσμοθέτηση και την απόδοση ενός μέρους του στις τοπικές κοινωνίες.
2. Ενώ έγινε εμφανές πώς η πολιτική για των αειφόρο ανάπτυξη περνά μέσα από την εφαρμογή σύγχρονης και φιλοπεριβαλοντικής χωροταξικής πολιτικής η Δημοτική αρχή εμμένει σε ένα Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο που έχει την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, με μεγάλες επεκτάσεις του σχεδίου πόλης που επί της ουσίας σημαίνει τσιμεντοποίηση αγροτικής γης, μεγάλες αποστάσεις, μεγάλα δίκτυα και βέβαια μεγάλες εκπομπές CO2.
3. Από την παρουσίαση έγινε επιπλέον εμφανής η ανάγκη για την εκπόνηση Ολοκληρωμένης Κυκλοφοριακής Μελέτης για την Κοζάνη. Παρόλα αυτά σε παλιότερη μας πρόταση στο δημοτικό συμβούλιο ο Δήμαρχος απάντησε πώς δεν υπάρχουν λεφτά για πέταμα. Εν τέλει, η δημοτική αρχή επιμένει να προωθεί πολιτικές χωρίς συνοχή και να κάνει επενδύσεις που δεν εδράζονται σε έναν κεντρικό σχεδιασμό.
4. Η πρόταση μας για την παραγωγική μεταστροφή της περιοχής με κατεύθυνση τον τομέα της κατασκευής εξοπλισμού για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας η οποία κατατέθηκε στην ΔΕΗ και έχει τύχει ευνοϊκής κριτικής παραμένει αναξιοποίητη από τον Δήμο Κοζάνης. Η πρόταση αναφέρει πώς υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορούν να δημιουργηθούν έως και 3000 θέσεις εργασίες στον τομέα αυτό[2].
5. Ως μια από τις επιτυχημένες δράσεις του Δήμου Κοζάνης αναφέρθηκε το Ενεργόπολις αλλά, από τα στοιχεία του Υπουργείου Ανάπτυξης αποδεικνύεται πώς το συγκεκριμένο έργο, που έχει ενταχθεί στα έργα προτεραιότητας του ΕΣΠΑ, δεν περπατάει αφού έχει σχεδόν μηδενική απορροφητικότητα. Βέβαια εκτιμούμε πώς το Ενεργόπολις δεν απαντά στις απαιτήσεις του σχεδιασμού της μεταλιγνιτικης περιόδου και επαναφέρουμε για μια ακόμα φορά την πρόταση μας για ενιαίο στρατηγικό σχεδιασμό για τη μεταλιγνιτική περίοδο για όλο το λεκανοπέδιο, χωρίς επικαλύψεις και αποσπασματικές δράσεις. Δυστυχώς η παραπάνω πρόταση μας αγνοείται από τη Δημοτική αρχή!
6. Η επιτυχία του σχεδίου δράσης θα πρέπει να είναι μια πολιτική οριζόντιας δράσης από όλες τις υπηρεσίες και τις δομές του δήμου. Κάθε υπηρεσία του Δήμου θα πρέπει να συμμετέχει ουσιαστικά, τόσο στη διαβούλευση όσο και στην υλοποίηση της προσπάθειας. Στη εκδήλωση δυστυχώς, η συμμετοχή των υπηρεσιών του δήμου ήταν απογοητευτική. Απουσίαζαν ακόμα και οι ίδιοι οι αντιδήμαρχοι των οποίων οι υπηρεσίες των οποίων προΐστανται θα κληθούν να συμβάλλουν ουσιαστική στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος. Η επιτυχία της υλοποίησης για τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του Δήμου Κοζάνης αφορά τον δήμο στο σύνολο του όπως απαραίτητη είναι και η συμμετοχή της κοινωνίας και κάθε πολίτη ξεχωριστά.
7. Το πρόγραμμα «εξοικονομώ» δυστυχώς τελείωσε για την περιοχή μας. Πιστεύουμε πώς η περιοχή μας θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ενεργειακή φτώχια με την υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου σχεδίου ενεργειακής αναβάθμισης του κτιριακού της αποθέματος και προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν οι διεκδικήσεις των τοπικών φορέων. Το συγκεκριμένο σχέδιο θα έχει πολλαπλά οφέλη για την τοπική οικονομία. Για το συγκεκριμένο θέμα έχει κατατεθεί ερώτηση απο βουλευτές και της περιοχής προς το αρμόδιο υπουργείο με αναλυτικά στοιχεία[3].
Οι πολιτικές ενός Δήμου οφείλουν να έχουν συνοχή και συγκεκριμένη στόχευση. Δυστυχώς στην περιοχή μας οι πολιτικές για την αειφορία εφαρμόζονται κατά το δοκούν και μόνο όταν δεν συγκρούονται με διάφορα συμφέροντα. Η προοπτική της μεταστροφής της περιοχής προς ένα εναλλακτικό παραγωγικό μοντέλο με βιώσιμα χαρακτηριστικά είναι πιο επιβεβλημένη από ποτέ. Αν θέλουμε να αλλάξουμε το πρόσημο της περιοχής απαιτούνται βαθιές και ουσιαστικές τομές και όχι μισά και δειλά βήματα.
[1] http://ecogreensnikoschryso.blogspot.gr/2011/05/guessing.html
[2]http://protovouliadk.wordpress.com/%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1/