Μοιραίο ήταν το τέλος για τη «Ζαΐρα», την ενήλικη θηλυκή αρκούδα η οποία φώλιαζε κοντά στον οικισμό του Τσοτυλίου εδώ και δύο χρόνια. Τόσο το 2011 όσο και το 2012, η παρουσία της θηλυκής αρκούδας μαζί με τα μικρά της (2 την πρώτη χρονιά και 1 τη δεύτερη), τόσο κοντά στον οικισμό είχε απασχολήσει τους κατοίκους της περιοχής αλλά και τις αρμόδιες αρχές, δεδομένης της φαινομενικής τουλάχιστον εξοικείωσης της με την ανθρώπινη παρουσία.
Η συγκεκριμένη αρκούδα η οποία είχε ραδιοσημανθεί από την ΚΑΛΛΙΣΤΩ τόσο το 2011 όσο και το 2012, στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος LIFE07NAT/GR/000291, και παρακολουθούνταν συστηματικά, βρέθηκε πριν μερικές μέρες από την Ομάδα ¢μεσης Επέμβασης της οργάνωσης, μεταξύ των χωριών Φυτώκιο και Ανθοχώρι Κοζάνης, νεκρή και σε προχωρημένη αποσύνθεση. Τα σπλάχνα του άτυχου ζώου είχαν ήδη καταναλωθεί από άλλα ζώα, γεγονός που δυσχεραίνει τη δυνατότητα νεκροψίας και εξακρίβωσης των αιτιών θανάτου της. Παρόλα αυτά, το ζώο εκτιμάται πως πυροβολήθηκε, αφού δε βρέθηκαν άλλα νεκρά ζώα στην περιοχή, γεγονός που θα συνηγορούσε στο ενδεχόμενο θανάτωσης της αρκούδας με τη χρήση δηλητηριασμένου δολώματος. Σε κάθε περίπτωση η λαθροθηρία αρκούδας είναι παράνομη και οι ένοχοι θα πρέπει να τιμωρηθούν, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως καμία υπόθεση παράνομης εξόντωσης αρκούδας δεν έχει μέχρι σήμερα τελεσιδικήσει.
Τα πρόσφατα περιστατικά προσεγγίσεων αρκούδων σε οικισμούς, με χαρακτηριστικότερα αυτά στο Τσοτύλι Κοζάνης και στην παραλίμνια περιοχή της Καστοριάς (στην ευρύτερη περιοχή του Δισπηλιού), αποτέλεσαν το τελευταίο διάστημα αιτία έντονων συζητήσεων σχετικά με τη «φυσικότητα» και την «οριακότητα» του φαινομένου, αλλά και σχετικά με τους ενδεδειγμένους τρόπους διαχείρισης αντίστοιχων περιστατικών.
Η ΚΑΛΛΙΣΤΩ, στο πλαίσιο των έργων LIFE που υλοποιεί αυτή την περίοδο και στο πλαίσιο των δράσεων της Ομάδας ¢μεσης Επέμβασης για την αρκούδα, βρέθηκε στις περιοχές αυτές και σε συνεργασία και συνεννόηση με τους αρμόδιους φορείς (Δασαρχεία, Φορείς Διαχείρισης), πρότεινε και εφάρμοσε πιλοτικά συγκεκριμένες λύσεις σχετικά με την αντιμετώπιση των περιστατικών αυτών και προσέφερε αφειδώς όλα τα τεχνικά μέσα και το εξειδικευμένο προσωπικό που διαθέτει, εντείνοντας παράλληλα τις προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού σχετικά με την υιοθέτηση αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης τα οποία θα μπορούν μειώσουν σημαντικά τη σύγκρουση ανθρώπου και αρκούδας.
Η παράνομη θανάτωση αρκούδων αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να εξεταστεί και σε σχέση με το συνολικότερο ζήτημα προσέγγισης αρκούδων σε οικισμούς, με την υιοθέτηση ενός ενιαίου Πρωτοκόλλου αντιμετώπισης αντίστοιχων περιστατικών. Σε ειδική συνάντηση η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2012, μεταξύ στελεχών της Ειδικής Γραμματείας Δασών του ΥΠΕΚΑ και εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Δασαρχείων, περιβαλλοντικών οργανώσεων αλλά και άλλων εμπλεκόμενων φορέων, οι εκπρόσωποι της ΚΑΛΛΙΣΤΩΣ κατέθεσαν προς έγκριση από το αρμόδιο Υπουργείο, ένα ειδικό Πρωτόκολλο ενεργειών για την αντιμετώπιση περιπτώσεων αλληλεπιδράσεων ανθρώπου και αρκούδας, ενώ παράλληλα τόνισαν την επιτακτική ανάγκη επικαιροποίησης, επισημοποίησης και ενεργοποίησης ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την αρκούδα, ειδικό σκέλος του οποίου θα περιλαμβάνει το προαναφερόμενο Πρωτόκολλο, έτσι ώστε να μη γινόμαστε διαρκώς μάρτυρες αντίστοιχων περιστατικών αυτοδικίας και παράνομων θανατώσεων αρκούδων.
