Δημιουργήθηκε από έναν Γερμανό πριν 162 χρόνια, έγινε μονοπώλιο, κατέρρευσε και διαπρέπει σήμερα χάρη σε τρεις διορατικούς Έλληνες.
Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο
Όταν πριν από δύο χρόνια «ξαναγύρισε η Fix», ξαναγύρισαν μαζί της και ιστορικές αναμνήσεις για τους περισσότερους Έλληνες.
Μπορεί οι νεώτερες γενιές, όσες μεγάλωσαν στην δεκαετία του ’80 και μετά, να μην καταλάβαιναν προς τι ο τόσος ενθουσιασμός από τον Παύλο Χαϊκάλη, τον Πέτρο Φιλιππίδη και τον Σάκη Μπουλά σ’ εκείνη την πρώτη διαφήμιση της μπίρας, αλλά για τους πιο παλιούς ήταν αλλιώς. Η Fix, μέχρι το 1982, όταν και έκλεισαν τα εργοστάσιά της και σταμάτησε η παραγωγή της, ήταν η «ελληνική μπίρα». Ως το 1965, μάλιστα, απολάμβανε καθεστώς μονοπωλίου –ήταν η μοναδική μπίρα που υπήρχε στην Ελλάδα!
Όπως καταλαβαίνει κανείς, η ιστορία της φίρμας είναι τεράστια. Και τα σημάδια της σ’ αυτόν τον τόπο ουκ ολίγα. Φέρτε, για παράδειγμα, στο νου σας το εργοστάσιο στην Λ. Συγγρού, που δίνει πια και το όνομά του στον τοπικό σταθμό του μετρό. Το όνομα Fix, αν και γερμανικό, είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την ελληνική ιστορία μετά την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία! Η πορεία του στην Ελλάδα ξεκινάει από το 1850. Και από το 2009, χάρη στην «Ολυμπιακή Ζυθοποιία», μια 100% ελληνική επιχείρηση που ίδρυσαν ο Γιάννης Χήτος και οι Ηλίας και Γιώργος Γκρέκης, αναβιώνει σε ένα ταξίδι συναρπαστικό, που μας διδάσκει δεκάδες μαθήματα για την ελληνική επιχειρηματικότητα.
Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, η «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» κατόρθωσε να ανεβεί στην τρίτη θέση ανάμεσα στις ζυθοποιίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Ούσα η πρώτη ανάμεσα στις αμιγώς ελληνικές και έχοντας να αναμετρηθεί με μεγαθήρια (την «Αθηναϊκή Ζυθοποιία» που ανήκει στον όμιλο της ολλανδικής Heineken και τη «Μύθος Ζυθοποιία» που ανήκει στον όμιλο της δανέζικης Carlsberg) αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την στήλη μας «Ψωνίζω Ελληνικά». Η ιστορία των 162 χρόνων που κουβαλάει το βαρύ όνομα Fix, πολλαπλασιάζει αυτό το ενδιαφέρον. Το παρελθόν και το μέλλον συνδυάζονται σε μια συναρπαστική ιστορία…
Οι Βαυαροί στην Ελλάδα
Μαζί με τη βασιλεία και τον Όθωνα, η Ελλάδα, ένα κράτος σε νηπιακό στάδιο καιταχέως αναπτυσσόμενο, αποκτά και τους πρώτους μετανάστες της. Πολλοί Βαυαροί –κυρίως αξιωματικοί του στρατού- ακολουθούν τον Όθωνα στην Αθήνα, απολαμβάνοντας, όπως είναι λογικό, ιδιαίτερα προνόμια. Αλλά και δυσκολευόμενοι να εγκλιματιστούν στις παράξενες συνθήκες ενός κράτους που μόλιςαρχίζει να οργανώνεται από ένα λαό που πέρασε 400 χρόνια σκλαβιάς…
Ο Ιωάννης Φιξ ταξιδεύει στην Ελλάδα για να βρει τον πατέρα του, αλλά δεν προλαβαίνει. Στη Μαγκουφάνα, την σημερινή Πεύκη, σε ένα επεισόδιο, ο Βαυαρός αξιωματικός-πατέρας του Ιωάννη θα πέσει νεκρός από δυο πιστολιές. Ο Ιωάννης, παραδόξως, αποφασίζει να μείνει σ’ αυτήν την άγνωστη χώρα. Σκέφτεται επιχειρηματικά: Οι Βαυαροί δεν μπορούν να απολαύσουν το αγαπημένο τους ποτό, αφού ο ζύθος είναι κάτι άγνωστο στην Ελλάδα. Στήνει ένα μικρό ζυθοποιείο στο Ηράκλειο Αττικής και ετοιμάζει την πρώτη μπίρα που φτιάχτηκε ποτέ στη χώρα μας!
Όπως ήταν λογικό, το προϊόν του είχε τεράστια απήχηση στους Βαυαρούς, ενώ άρχισαν να το απολαμβάνουν και οι Έλληνες. Το 1964 ο Ιωάννης Φιξ μεταστεγάζει τη μπιραρία του στο Κολωνάκι, για να βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Η επιτυχία είναι τεράστια. Έξι χρόνια αργότερα, θα ανοίξει μια μεγαλύτερη μπιραρία στις πλαγιές του Αρδηττού, απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Θα της δώσει το όνομα μιας γαλλικής πόλης, της Μετς, όπου οι Γερμανοί πέτυχαν μια σημαντικότατη και ιστορική νίκη στον γαλλοπρωσικό πόλεμο εκείνης της χρονιάς! Από τότε, η γειτονιά αυτή της Αθήνας κουβαλάει το όνομα της μπιραρίας του Ιωάννη Φιξ…
Η γέννηση μιας βιομηχανίας
Από την επίσημη ίδρυση της εταιρείας του, το 1864, ο Ιωάννης Φιξ πήρε από τον βασιλιά Όθωνα ένα τεράστιο δώρο: Το μονοπώλιο της παραγωγής μπίρας για έναν ολόκληρο αιώνα! Ωστόσο αυτό δεν σήμαινε πως ο Βαυαρός επιχειρηματίας σταμάτησε να προσπαθεί να κάνει το προϊόν του ποιοτικότερο. Το 1893 ανοίγει το νέο του μαγαζί στην περιοχή του Συγγρού και από μικρό ζυθοποιείο το μετατρέπει σταδιακά σε μεγάλο, ατμοκίνητο εργοστάσιο. Φέρνει τα πιο προηγμένα μηχανήματα από την πατρίδα του και η μπίρα Fix γίνεται όλο και καλύτερη. Το 1900 έρχεται και το πρώτο μεγάλο της βραβείο, «χρυσό» στην έκθεση του Μιλάνου.
Η επόμενη γενιά της οικογένειας Φιξ είναι ο πρωτότοκος γιος του Ιωάννη, Κάρολος, και οι δύο γιοι εκείνου, Γιάννης και Αντώνης, που στα επόμενα χρόνια και μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα οδηγήσουν την επιχείρηση σε μια εντυπωσιακή, ακόμη και για τα δεδομένα της αναπτυσσόμενης Ελλάδας, εξέλιξη. Οι καινοτομίες δεν σταματούν ποτέ, μαζί τους έρχονται και τα βραβεία.
Το 1920 η Fix είναι η πρώτη επιχείρηση στην Ελλάδα που δημιουργεί τεχνητό πάγο (ο Κάρολος Φιξ έφερε ψυκτικά μηχανήματα με το που πληροφορήθηκε την ύπαρξή τους!), ενώ μέσα στα επόμενα χρόνια θα δημιουργήσει και βυνοποιείο, για να εκμεταλλεύεται την ελληνική παραγωγή κριθαριού και να μη φέρνει έτοιμη βύνη από έξω, αλλά και υπερσύγχρονους αποθηκευτικούς χώρους. Όσο η επικοινωνία εξελίσσεται, γίνεται και μια από τις πρώτες και πιο ενεργές επιχειρήσεις στον τομέα της διαφήμισης. Παρ’ ότι μονοπώλιο, το brand της υπάρχει παντού!
Ακόμη πιο δυνατό σύμβολο για τη μάρκα είναι το νέο της εργοστάσιο –ή μάλλον η ανακαίνιση του ιστορικού της εργοστασίου στην Συγγρού. Ο Τάκης Ζενέτος, σπουδαίος αρχιτέκτονας της εποχής, αναλαμβάνει τον επανασχεδιάσμό του το 1957. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Αθήνα υποδέχεται ένα κτήριο – έμβλημα του μοντέρνου design!
Tέλος εποχής και αρχή μιας καινούργιας
Η δεκαετία του ’60, όμως, φέρνει την αρχή του τέλους για την αυτοκρατορία της Fix στην Ελλάδα. Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, πολιτικός της Ένωσης Κέντρου παντρεύεται τη χήρα του Ιωάννη Φίξ και ταυτίζει το όνομά του με την εταιρεία. Όταν θα συμμετάσχει στην κυβέρνηση αποστασίας, το 1965, η Fix ξαφνικά αποκτά κακό όνομα. Γίνεται η μπίρα του «προδότη». Και πλέον, οι Έλληνες έχουν εναλλακτική λύση, αφού ελάχιστους μήνες πριν, η κυβέρνηση Παπανδρέου, έδωσε το πράσινο φως για την είσοδο της ολλανδικής Amstel στην ελληνική αγορά. Το μονοπώλιο της Fix, άλλωστε, είχε λήξει από το 1963.
Οι κακοί συνειρμοί που προκαλεί το όνομα Fix και ο έντονος ανταγωνισμός που έρχεται από τις φίρμες του εξωτερικού, οδηγούν σε μαρασμό την επιχείρηση. Το 1982 η Fix καταρρέει υπό το βάρος των χρεών και το εμπορικό της σήμα περνάει στην Εθνική Τράπεζα. Για 13 ολόκληρα χρόνια η φίρμα δεν υπάρχει πουθενά. Ακόμη, όμως, και όταν η εταιρεία «Δ. Κουρτάκης» (της γνωστής ρετσίνας) αγοράζει τα δικαιώματα για τη χρήση του εμπορικού σήματος το 1995, όμως δεν καταφέρνει να δώσει στη Fix την παλιά της αίγλη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η οικογένεια Φιξ αποχώρησε μεν από την ζυθοποιία, αλλά με έδρα την Ελβετία, συνέχισε τις επιχειρήσεις της, στις επενδύσεις αυτήν τη φορά. Το όνομα Φιξ ξανακούστηκε έντονα πριν από λίγα χρόνια, όταν η κατάρρευση της διαβόητης «πυραμίδας του Μέιντοφ» κόστισε στην επιχείρηση του Καρόλου Ιωάννη Φιξ περίπου 600 εκατομμύρια δολάρια!
Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία
Το 2009, τρεις Έλληνες επιχειρηματίες, ο Γιάννης Χήτος (γνωστός από τη μεγάλη του επιτυχία με το νερό «Ζαγόρι») και οι Ηλίας και Γιώργος Γκρέκης εξαγόρασαν την εταιρεία «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» στην οποία είχε μεταβιβαστεί το εμπορικό σήμα της Fix από την «Δ. Κουρτάκης». Το Μάρτιο του 2010 οι τρεις άντρες ολοκληρώνουν μια τεράστια επένδυση ύψους 16 εκατ. ευρώ, με όραμά τους την αναβίωση του πιο ιστορικού brand μπίρας στην Ελλάδα.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα υπερσύγχρονο ζυθοποιείο, έκτασης 7.500 τ.μ., στην περιοχή της Ριτσώνας, στην Εύβοια. Το εργοστάσιο είναι εξοπλισμένο με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα, ενώ οι παραγωγικές διαδικασίες στο σύνολό τους συνάδουν με μηχανισμούς απόλυτα φιλικούς προς το περιβάλλον. Τον Απρίλιο του 2010 η Fix επιστρέφει στην ελληνική αγορά και το αποτέλεσμα –χάρη και στην εντυπωσιακή διαφημιστική καμπάνια- είναι θεαματικό: Σε διάστημα έξι μόλις μηνών το brand κατακτά μερίδιο της τάξης του 3%!
Μέχρι το τέλος εκείνου του χρόνου, η «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» επενδύει 15 εκατομμύρια ευρώ ακόμη, αφού η ζήτηση έχει ήδη ξεπεράσει την παραγωγή. Από το Μάρτιο του 2011, όταν και ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στο εργοστάσιο, η παραγωγή τετραπλασιάστηκε και φτάνει πλέον τα 500.000 εκατόλιτρα ετησίως.
Παράλληλα, τον Οκτώβριο του 2011, η εταιρεία προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αποδεικνύοντας από πολύ νωρίς ότι επενδύει υπεύθυνα και στην πρώτη ύλη: Ξεκίνησε την υλοποίηση του προγράμματος Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού, δημιουργώντας τον πρώτο της πειραματικό αγρό, έκτασης 200.000 τ.μ., στην περιοχή της Θήβας. Βασική επιδίωξη είναι η χρήση ελληνικού κριθαριού στην παραγωγή των προϊόντων της, ενισχύοντας στην πράξη την εθνική οικονομία και τους τοπικούς παραγωγούς. Ο πρώτος θερισμός έγινε φέτος και είχε σαν αποτέλεσμα την παραγωγή 100.000 κιλών ελληνικού κριθαριού εξαιρετικής ποιότητας.
Η Fix σήμερα
Το 2011 η Fix, που αυτήν την στιγμή απασχολεί περίπου 180 Έλληνες υπαλλήλους στις εγκαταστάσεις της στην Ριτσώνα (χωρίς να υπολογίζουμε τους συνεργαζόμενους παραγωγούς) έφτασε να κατέχει το 7% της αγοράς μπίρας στην Ελλάδα, νούμερο υπερδιπλάσιο από αυτό της πρώτης της χρονιάς και πραγματικά εντυπωσιακό, αν σκεφτεί κανείς τον έντονο ανταγωνισμό που έχει από τις πολυεθνικές. Με την έναρξη του τρέχοντος έτους, η εταιρεία ξεκίνησε και την εξαγωγική της δραστηριότητα σε Γερμανία, Ιταλία, Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Σουηδία, Φιλανδία, Αυστρία, Ελβετία, Αλβανία, Αυστραλία και Παναμά, ενώ η παρουσία της προγραμματίζεται και σε άλλες χώρες στο άμεσο μέλλον.
Ταυτόχρονα, τον Φεβρουάριο του 2012, λανσάρισε στην ελληνική αγορά το νέο της σήμα, τη Fix Dark που δημιούργησε ουσιαστικά μια εντελώς νέα κατηγορία ως προς τις εναλλακτικές επιλογές στην εγχώρια αγορά της μαύρης μπίρας. Με αυτά τα νέα δεδομένα, η «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» προσδοκά πως στο τέλος του 2012 θα κατέχει πλέον το 10% της αγοράς. Ναι, είναι αλήθεια: Ξαναγύρισε η Fix…
newsbomb.gr
