Η Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, βρέθηκε στις αρχές της εβδομάδας σε Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία και Γεωργία για να προσπαθήσει να φέρει σε μια συμφωνία τις αντικρουόμενες πλευρές.
Ωστόσο, η πολιτική και στρατιωτική ενδυνάμωση του Αζερμπαϊτζάν τα τελευταία χρόνια κάνει όλο και περισσότερους υπηκόους του να ονειρεύονται την απελευθέρωση του Ναγκόρνο Καραμπάχ από τους Ορθόδοξους και την επανενσωμάτωση της περιοχής στο ισλαμικό τους κράτος.
Και δεν μιλάμε απλά για κάποια άγονα βουνά και μια σύγκρουση δύο θρησκειών που ποτέ δεν τα πήγαινε καλά η μία με την άλλη. Η περιοχή είναι υψίστης στρατηγικής σημασίας, αφού από εκεί περνούν αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, κάνοντάς την έτσι ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος για τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν, τις μεγάλες δυνάμεις που συνορεύουν ή βρίσκονται πολύ κοντά, και βεβαίως τις ΗΠΑ.
1300 χρόνια μαχών
Η ιστορία των αψιμαχιών στην περιοχή χάνεται βαθιά μέσα στο χρόνο, όταν από τον 7ο κιόλας μ.Χ. αιώνα οι Μουσουλμάνοι έφθασαν εκεί και άρχισαν να την αμφισβητούν από τους Αρμένιους υπηκόους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μετά την πτώση του Βυζαντίου, η περιοχή του Καυκάσου πέρασε στον έλεγχο των Τουρκομάνων, παρότι ο πληθυσμός παρέμεινε σε τεράστιο ποσοστό αρμενικός. Η Ρωσική Αυτοκρατορία κράτησε το Ναγκόρνο Καραμπάχ σε ένα ημιαυτόνομο καθεστώς, ως προτεκτοράτο της, στηρίζοντας μεν τους Ορθόδοξους κατοίκους του, αλλά μην στερώντας από τους Μουσουλμάνους τον διοικητικό έλεγχο της περιοχής. Ήταν η Σοβιετική Ένωση του Στάλιν που δημιούργησε στην ουσία το τεράστιο εδαφικό πρόβλημα που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Ο Στάλιν, σε μια προσπάθειά του να προκαλέσει κομμουνιστική επανάσταση και στην συνορεύουσα Τουρκία, δεν έδωσε όλα τα εδάφη των Αρμενίων στο δικό τους Σοβιέτ, αλλά διατήρησε κάποια υπό τον έλεγχο των Αζέρων, ώστε να υπάρχει διπλός πόλος πίεσης προς τους Τούρκους. Λίγο πριν καταρρεύσει η Σοβιετική Ένωση, οι Αρμένιοι ξέσπασαν, αλλά η Μόσχα είχε ακόμη την δύναμη να κρατήσει χωριστό το Ναγκόρνο Καραμπάχ από την «μητέρα» Αρμενία.
Όταν, όμως η ΕΣΣΔ έπαψε πια να υπάρχει, το 1991, ξέσπασε ένας κανονικός πόλεμος, με μισθοφόρους μάλιστα από την Ρωσία, την Ουκρανία και το Αφγανιστάν, να λαμβάνουν μέρος με τη μία ή την άλλη πλευρά. Το 1994, οι Αρμένιοι είχαν ήδη καταλάβει το 14% των εδαφών και, έχοντας και το 76% του πληθυσμού υπέρ τους (τόσο ήταν το ποσοστό των Ορθόδοξων κατοίκων της περιοχής), ανάγκασαν –με την συμβολή της Ρωσίας- τους Αζέρους να συνθηκολογήσουν. Το Ναγκόρνο Καρμπάχ δεν εντάχθηκε στην Αρμενία, αλλά απέκτησε ημιαυτόνομη υπόσταση. Για πολλά χρόνια, οι Αρμένιοι προσπάθησαν να διώξουν τους Αζέρους από την περιοχή, αναγκάζοντάς τους να φύγουν σε προσυφικά στρατόπεδα στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν. Στην ουσία κατάπαυση πυρός δεν έγινε ποτέ.
Η ενδυνάμωση του Αζερμπαϊτζάν
Τα τελευταία 5 χρόνια που το Αζερμπαϊτζάν έχει αρχίσει να γίνεται ένας ενεργειακός κολοσσός, έχει ξοδέψει πάνω από 9 δισεκατομμύρια ευρώ σε σύγχρονους εξοπλισμούς, προφανώς προετοιμαζόμενο για ένα νέο πόλεμο. Σκοπός των Μουσουλμάνων είναι να ανακαταλάβουν την περιοχή που διοικούσαν για χιλιετίες, παρότι ο πληθυσμός τους εκεί ήταν ανέκαθαν μειοψηφία. Ως «ηθική» αφορμή έχουν την εκδίωξη των ομοθρήσκων τους από το 1994 μέχρι και σήμερα από τους Αρμένιους. Την ίδια ώρα και η Αρμενία εξοπλίζεται συστηματικά (περίπου 1,5 δισ. ευρώ έχει ξοδέψει τα τελευταία χρόνια σε ρωσικά εξοπλιστικά συστήματα), ενώ προσφάτως μποϊκόταρε τον διαγωνισμό της Eurovision που έλαβε χώρα στο Μπακού, επικαλούμενη το θάνατο ενός Αρμένιου στρατιώτη από Αζέρο ελεύθερο σκοπευτή.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, σήμερα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, το ποσοστό του αρμενικού πληθυσμού είναι περίπου 95% (έναντι 76% πριν 18 χρόνια), ενώ το υπόλοιπο 5% αποτελείται από Ρώσους, Κούρδους αλλά και Έλληνες! Ο συνολικός πληθυσμός δεν είναι μεγαλύτερος από 140.000 κατοίκους, ωστόσο οι Μουσουλμάνοι ισχυρίζονται ότι ένα 7% του πληθυσμού του Αζερμπαϊτζάν, δηλαδή κάπου 600.000 κάτοικοι έχουν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους λόγω των αψιμαχιών. Το κλίμα τις τελευταίες μέρες είναι έκρυθμο με τους ελεύθερους σκοπευτές και από τις δύο πλευρές να έχουν σκοτώσει 8 άντρες (5 Αζέρους και 3 Αρμένιους).
newsbomb.gr
