Στο τετραήμερο 26-29 Μαρτίου τουριστικοί πράκτορες από όλη την Ελλάδα, προσκεκλημένοι του Ε.Ο.Τ., περιηγήθηκαν όλη τη Δυτική Μακεδονία, προκειμένου να γνωρίσουν τις ομορφιές και τα αξιοθέατα του τόπου μας και να τα συμπεριλάβουν στα ταξιδιωτικά τους προγράμματα.
Μεγάλη υπήρξε η απογοήτευσή μας, αφού τα Σέρβια δεν είχαν μια θέση στο οδοιπορικό αυτό. Δεν έχουν στ’ αλήθεια τίποτε άξιο επίσκεψης και ενδιαφέροντος να επιδείξουν τα Σέρβια;
Πριν από λίγο καιρό στο διαφημιστικό φυλλάδιο που εξέδωσε το Επιμελητήριο Κοζάνης και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας για τις Αποκριές ως εξής προβλήθηκε η εντεύθεν του Αλιάκμονα περιοχή μας: «Τα φημισμένα Σέρβια, όπου στην περιοχή Τρανοβάλτου εξορύσσεται και επεξεργάζεται από τις επιχειρήσεις μαρμάρου το περίφημο «σκληρό Μάρμαρο». Το Βελβενδό Κοζάνης με το εξίσου καταπληκτικό κρασί (που μπορείτε να πάρετε μαζί σας φεύγοντας), τις «σπιτικές» λιχουδιές στις πιο σπέσιαλ ταβέρνες, τις πιο αγνές μαρμελάδες και κομπόστες της περιοχής και τα φημισμένα σ’ όλη την Ελλάδα –και όχι μόνο- για τη νοστιμιά τους ροδάκινα, των τοπικών γεωργικών Συνεταιρισμών.»
Τι έχουν δηλαδή να επιδείξουν τα … «φημισμένα» Σέρβια κατά το φυλλάδιο αυτό; Το… μάρμαρο του Τρανοβάλτου;
Δεν έχουμε καμία αντίρρηση να προβληθούν όλα και είναι χαρά μας η περιοχή μας να έχει να επιδείξει πολλές χάρες. Όμως γιατί τα Σέρβια δεν προβάλλονται ποτέ και πουθενά; Πώς να καταλάβει ο ξένος γιατί είναι «φημισμένα» τα Σέρβια και γιατί να θελήσει να τα επισκεφθεί; Πώς θα προσελκύσουμε κάποιον επισκέπτη;
Και θα είχαμε πολλά να προβάλλουμε από τον τόπο μας. Παραλείπουμε τις φυ-σικές ομορφιές, τα φαράγγια, τα ανθρωπόμορφα βράχια, τις βραχοσπηλιές, τους μοναδικούς γεώτοπους, και περιοριζόμαστε μόνο στο μοναδικό στη Δυτική Μακεδονία Κάστρο μας και τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία μας, το «Μυστρά της Μακεδονίας.».
Στο βιβλιαράκι π.χ. που εξέδωσε η 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων μετά την πρώτη φάση των εργασιών αναστύλωσης του Κάστρου διαβάζουμε αποσπασματικά:
Η Καστροπολιτεία των Σερβίων παρουσιάζει ένα ιδιαίτερα εξελιγμένο σύστημα οχυρωματικής που μπορεί να συγκριθεί επάξια με τα αμυντικά συστήματα σημαντικών πόλεων της εποχής, όπως η Θεσσαλονίκη, η Βέροια και οι Σέρρες.
Η χωροθέτηση του κάστρου και η εικόνα που παρουσίαζε με την τριμερή του διαίρεση αποτέλεσαν αντικείμενο θαυμασμού και διεξοδικών περιγραφών ήδη από τους βυζαντινούς χρόνους. Τον 11ο αι. ο Κεκαυμένος επισημαίνοντας την στρατηγική θέση των Σερβίων σχολιάζει ότι «κρημνοίς τε γάρ και φάραγξι φοβερωτάταις την ασφάλειαν εκέκτητο».
Τα μνημεία των Σερβίων παρουσιάζουν εξαίρετα δείγματα ζωγραφικού διακόσμου που αντιπροσωπεύει όλες τις περιόδους.
Σε ημερίδα στα Σέρβια η Ι. Παπαγιάννη, Καθηγήτρια του ΑΠΘ. είπε για το Κάστρο των Σερβίων:
«Τα Κάστρα αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι μνημειακής κληρονομιάς, που κατέχει ένα ξεχωριστό χώρο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με έρευνα που έχει γίνει από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, είναι ο πιο συχνά επισκεπτόμενος χώρος από τους τουρίστες και σ’ αυτό έχει επενδύσει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, στην αξιοποίησή τους σαν πόλο έλξης των τουριστών.»
Στην ίδια ημερίδα η Αρχιτέκτων-Αναστηλώτρια Κλεοπάτρα Θεολογίδου είχε πει «Τα Σέρβια έχουν το προνόμιο να είναι από τις λίγες περιοχές της Ελλάδος που έχουν στα χέρια τους εδώ και 5 χρόνια περίπου μια ολοκληρωμένη μελέτη για την προστασία και ανάδειξή τους, μια μελέτη που βραβεύτηκε από την Europa Nostra.»
Στην ίδια επίσης ημερίδα ο Προϊστάμενος της 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρ-χαιοτήτων Αντώνιος Πέτκος είχε πει: «Λόγω της μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας του κάστρου και των μνημείων που σώζονται σ’ αυτό, τα Σέρβια εισέπραξαν σε μεγάλο βαθμό τη φροντίδα και την προστασία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Το 1962 τα τείχη, η Βασιλική, οι ¢γιοι Θεόδωροι και οι Aγιοι Ανάργυροι χαρακτηρίστηκαν ως «ιστορικά διατηρητέα μνημεία». Στο τέλος της δεκαετίας του 1990, στο πλαίσιο της προσπάθειας προστασίας και διάσωσης και ανάδειξης της βυζαντινής αυτής πόλης άρχισαν να πραγματοποιούνται συστηματικές εργασίες τόσο στα οχυρωματικά έργα όσο και στα εκκλησιαστικά μνημεία του…
…ήδη έχουμε εισηγηθεί … να λειτουργήσει στα Σέρβια σχετικό διακρατικό πρόγραμμα με θέμα την παρουσίαση της στρατηγικής και της μεθοδολογίας αποκα-τάστασης των κάστρων με πρότυπο την περίπτωση του κάστρου των Σερβίων.»
Από τα παραπάνω είναι φανερό, ότι η αξία και η σημασία της Καστροπολιτείας των Σερβίων εκτιμήθηκε όχι μόνο πανελλαδικά, αλλά και διεθνώς. Και μόνο στον τουριστικό χάρτη της Δυτικής Μακεδονίας δεν έχουν κάποια θέση, όπως με λύπη μας διαπιστώνουμε.
Ασφαλώς και πρέπει να προβάλλονται τα τοπικά προϊόντα. Πρώτα και πάνω απ’ όλα όμως πρέπει να προβάλλονται τα έργα του πολιτισμού μας. Oταν λοιπόν πε-ριοριζόμαστε μόνο στα περίφημα κρασιά, τα μάρμαρα, κλπ … δεν μπορούμε να μην ανταπαντήσουμε: Αυτός δεν είναι ο πολιτισμός μας!!! … Μέχρις εδώ!!!
Ο καθένας και το καθετί ας έχει τη θέση που του αξίζει.
Το Δ.Σ. του Μορφωτικού Ομίλου Σερβίων «Τα Κάστρα»
